Hngak T’ah Fa Maw Van T’ha Nan Ti

Mai Zaamcin

Zaan Thlapi vang lawm in a lek reromi nauhak pawl cu, a rop zetmi kan zaute par ihsin ka cuan. Ka nauhak lai ih ka nulepa thawi’ zaan thlanvang kan lawm t’heu lai le rualpi pawl thawn rak leh thlang t’heu caan pawl a thar in ka vun mangsal. Kirzai a rel nawnlomi ka nauhak lai caan ngai in ka mitthli a lung ko. Tawkfang a rei cun nauhak pawl cu an mah le inn cio an pan. Khawsung lamzin tluan ih T’ingtang (guitor) thawn a vak rerotu tlangval pawl thawmthang tla theih ding a um nawnlo ding. Inn tin in mei an mit, khawsung cu a dai t’hept’hep. Asina’n thlapi cu a mah kel te’n a vang lai, kei khal ka dinnak kelte ah ka dinglai ko. Zaan khua a siim Cucik, Kharbawk an hung ai, ka ke ka kal, lamzin ahcun ka va feh. Zinglam kam a si thlang na’n khawlu kelkawm te ah sathau far thawn a tle kerkimi Di inn siate ka hmu. Sangka ka king. Pitar kum 80 mi cun i ra ong. “Ka Pi, ziangah saw tutiang na ih lo?” ” Aw, thinhar beifawng pawl hrangah Pathian hnemnak ka dil sak lai ih ka man hrihlo” ” Aw, cuti a sile keimah hrang teh in dilsak maw?” “Ka fanu, ziang thinharnak na neih? i sim awla” ” thinsau te’n i rak ngai ka lo sim ding…..

Kei hi, leithlun ih ni tleumawi ka hmuh hmaisabik ihsin nulepai’ duhdawtnak sungah a t’hanglianmi ka si. Ka Nu in a taksa ihsin a suakmi hnawithlum thawn… a suan cia rawl hman ei theilo hman ning ka ka sung tiang i fah. Kan innsangah harsat timi ka rak thei dahlo. Leitlun nun hi a famkim ah ka ruat. Cucu ka Nulepa in ka thinhar phangin sumpai kan harsatdan in sim siang dahlo ruangah a si. Kan neihsun te’n ka hnu in zul. Ka umhar ding phang ah caanlawng an neih tin le in lehpi, thuanthu in sim. Ka Nulepai’ duhdawtnak hi ka taksa, thinlung, thlarau hrangah a famkim tawk. Rualpi ka t’ul dahlo. Ka nulepa ka kiang an um cun zo khal ka t’ullo. Ziangkhal ka ngaina lo.

Kumnga ka kim… Tlawngkai a cu, paihlo cingte’n tlawng ka kai ttheu. Cuih hleiah tlawnginn ka thlen vete’n.. ngainatmi le kan innsang ih famkimlonak t’ulsam zetmi kan neihmi te ka thei suak ih midang nun ka daw thlang. Inn ka um khal le ka nuamaw thei nawnlo. K thin a har zet t’heu. Zaankhat cu ka Nui’ kutsuan tirawl kan kil khawm laiah “Ka Nu, tlawng ka kainak ah ka rualpi pawl cu ka U, Ka Nau an ti aw ih calung, cafung tivek an san aw. Suncaw an ei tlang t’heu. An nun ka daw tuk. Kei tla ka Nau vun ti ding nei ve seh ka va duh em.” Ka Nu cu a rawlei a cawl. Tawkfang nawn ka Pa thawn an zohawk hnuah “Ka fanu Eng te, Nang Cu Na Van T’ha Tuk midang cu unau tampi an nei na’n ka Nu le Pa ti ding neilo an tampi. Nang cu ka Nu le Pa ti ding na nei lai. Na Nulepa hi na hrang ih nung kan si. A t’ul caanah rualpi vekin, a caanah unau le a t’ul caanah Nulepa vek in in ruat ko aw. Na t’ulsammi ah ningzak hlah. Nangmah bawm dingah kan ralring ringring”tin….

Ka Nu cu keimah in hrinhnu taksa damlonak ruangah naudang neithei nawnlo a si thu ka rak theilo. Ka Nulepa cun a hlan ai in in duhdawt sinsin ih ka nuam aw sal. Ni le thla an liam kei khal phunli ka thleng. Zaankhat cu ka zaute parah Zaan thlavang lawm phah in Ka Pa cun T’ingt’ang a tum ih ka Nu thawn “Bawipa Na T’ang Nuamah Cawl Ko Ning” timi hla cu hlimzet in kan sak. Kan nolh rero. Vei tampi tiang….. Khua a siim thlang vekin innsung kan lut “Mangt’ha” ti aw fingfing in mai’ ihnak ciar kan pan… na’n.. thaizing cu ka Nu a tho nawnlo. Zisung fehnak ding paisa kan neihlo ruangah ihkhun tlunin nithla a siar ko. Tikcuu a rei a nat cu a luar deuhdeuh.

Zingkhat cu ka Pa in “Engte, tui’ zing cu na Nu a luar tuk. Tlawngtlun ka ra lo hmuah thiamlo le nangmah te ra tlung aw maw” ti in…. thiam awlo zet in tlawng ka feh. Tlawnginn ka thlen cu rualpi pawl thawn kan lek, kan kawmaw ih ka Nui’ damlo khal ka mang nawnlo. Zaanlam tlawngtlun a cu, ka zalte cu ka pai, ka cabu pawl fom phah in ka nu lole ka Pa ih in hngah t’heunak hmun cu ka thlir rero na’n zohman ka hmu lo. Tawkfang nawn ka din hnu ah zing ih ka Pa ih t’awngtami ka vun mang sal. Zaamrang zet in innlam ka pan. Tlangkhat ka vungliam cun tival ralkhat ah mi pakhat keimah lam pan in tlan rero ka hmu, kan naih aw deuhdeuh kan innkiang ih Val te kum 18 mi a si. Ka hnen a thlen ve te’n “Eng te, Nang Cu Na Van T’ha Tuk mi cu nulepa ti ih kawh ding neilo tampi an um nang cu “Ka Pa” ti ding tal na nei lai” A t’awnghman a cem man hlan in ka cabu kenmi pawl cu leilung ah an thleng t’heh. Keimah zianghman thei nawnlo in ka tlu. Valte cun in pawk ih kan innlam cu in panpi. Kan inn ahcun khawsung t’halai pawl ih hlasak “aw” le ka Nu duhdawtzet tu pawl ih t’ah “aw” lawnglawng ka thei. “Ka Nu” ti ih vun kawh ka duh zet na’n ka “aw” a suak theilo. Ka taksa khal ka cang theilo ruangah ka Nui’ kiang tumtam lo ding in inndangah in ih ter.

Zaanlam thlanmual feh tikcu a kim thlang. kei khal in hei pawk ve ih ka t’awng thei sun cu “kei tla ka Nui’ hnen ah in phum ve uh” ti a si. Sungkhat unau in in pawm, in cawi, in hnem rero. Ka Pa ih lungto fate ka la ih ” Ka Nu Mangt’ha” ti’n thingkuang parah cun ka vin thlak. Ka Nu in mual in liamsan hnu kan luangpi hnuai ah kan mah pafa te lawng ka Nui’ sulhnu cuan phah in. ….. Zaanlam ni a liam. Khuilam hmanin ka Nu tlun zai a rel nawnlo. “Engte tei’ pafa rawl kan ei thlang ding titu ka nei nawnlo”. Rawlei kan hun tim, a to t’heunak le a hman t’heumi a pakan, haite pawl in rawl ei theilo ding in in tuah. Ihnak khan ka pan ih a sin t’heumi a puan le a lu ret t’heunak a lukham te cun itthat theilo dingin ka mitthli an luangter. “Aw… Ka Nu ka Nu ti ih lo kawh ka khawl hrihlo na’n ziang ruangah ha i fehsan? zo so ka t’ulmi tinkim in bawm nawn ding? ti’n zaantin ka t’ap. Ka Pa a mahhman hnem t’ul laiah i hnem sawn t’heu. I hmuh tinte’n mithmai pan teih um a zuamih “ka fanu Engte, na Nu in in liamsan hmansehla na thin nauhlah. Na nu ih lo duat le lo kilkhawi vekin ka lo kilkhawi ding. Na t’ulmi ziangkim i theiter aw. Ka nunnak tluk ih ka ruahmi na si thlang. Ka thazang le ka caan cu na hrang lawngah ka hmang ding. Fimthiamnak lam ah ka tlintawk tiang lo ret ka tum ding so khaw. Na tha nau hrimhrim hlah”ti’n in hnem t’heu. A t’awng vek in ka kiangah a um ringring ih umhar, lungleng lo dingin i lehpi, thuanthu in sim. Hla in sak pi t’heu. Hmanseh a mah lawng a um ahcun ka Nu ngai in a t’ap ringring. A taksa khal in a tuar tuk ih a nini in a t’awl, a tha a mal, a tar vivo. A pacan pi pawl cu mai’ luangpi hnuai ah Nupi fanau thawn tirawl kil tlang in ihkhun tlunah puanhlumte thawn…. Hmanseh kei ka Pa cu a danglam ce. Fuur ruahpi ceen, Thlatang khawsik le T’hal niling lak khalah semnak ruunin suahsam miarmo in keimah cawmnak ding hrangah…. Hmun sosang a kai. A thlanti fawr hmanseh a sunmang cun a hna a ngamter. “Tui’ t’um tluangte’n ka hlawh ngah cun ka fanu tlawngkai man a daih thlang ding”timi sunmang thawn lamzin tluanah cun… riahnak neilo, riaklang Va men bangin Thing le Lung tangah riahhmun a khuar. A caancaan ah inn zuat sumhnam men bangin mi tapthlang le zial parah a it. Zing nisuah ihsin zaanlam nitlak tiang mi mithmai zohin sal a t’uan… A ril a rawng, a ti a hal caanah lakphak khuatkhat te vun in ai in Mut’hai (sweet) pakhat te sum ding a hril sawn ih tihal rilrawn cu a tuar cuahco.

A t’etmi hniluan a hruk. A hmutu pawl cun “farah pa” an ti. A theitu pawl in “mi aa pa” a fanu tla hnat’uan ter sehla a mah cu a thazang a nuam deuh ding si cuhman ruat thiamlo. Milianfa bangin a fanu cu tlawng a kauliter” an ti.  Sunhnu sunhlan um awl manlo in rualpi lakih lehvah caan a neihlo ruangah “mi ngiofio, mi lungruh pa ” an ti… Asina’n a fanu ka hrangih a zonzainak, mi ih t’awngsia le nautatnak pawl cu theilo bangin a umsan. Rualpi nun dawlo le mi ih zohniam ka silonak ding cu a cangthei tawk in a zuam. Ka Pa cun a thazang, a tikcu caan le a nunnak tianghman uilo khawp in ka hrangah a zonzai na’n ka Pai’ zonzai dan le tuarharnak pawl cu ka rak thei famkimlo. Phunhra camibuai t’heh cun kan rualpi pawl cu ramdang feh ding thu an rel celcel. Kei khal a feh ka cak tuk ve. “Camibuai ong bang sehla ka Pa cu a lungawi tukah a harsat zonzainak pawl a hngilh t’heh ding na’n… sung bang ningla. . ka Pai’ bangnak man pawl cu a lak ah an cang t’heh ding sikhawh. ka Pa hi ka parah a thinheng panf lei maw” timi le ka phang ringring. “Ka Pa, ka rualpi pawl cu ramdang feh an tum thluh, kei tla ka feh ve dingih a cang theitawk rak lo zoh ka tum ding” ” Ka fanu Engte, ka duhdawt zetmi na Nu in in liamsan zo.Tu Nang, ram hlapi ih in fehsan lala cun kei cu rei ka nungdam ziklo. I fehsan hlah aw” ti’n in kham. Ka Pai’tuarnak le lunglen umhar ding cu ruahsak hna thiamlo’n zing zan ka dil.  Ka ngen ringring. Netabik ahcun “ziangkhal lole na thin nawnlo le riahsiat ding ai cun na thu lo pawmpi ko ning” ti in feh in siang thlang. “Pathian in na fehnak kipah lo kil in damte’n kan ruun inn pi ah kan tawngaw lehsal ding” sianglo cingte’n mitthli thawn “mang t’ha” kan ti awknak cu mithmai pan siamsi te thawn cibai kan pekawknak ah canghramseh ti’n… kan khawtlang tiang in thlah. Ka Pa cu thlacam laihzetmi a si vek in zarhte sun cu rawl ul in Biakinn ah thla in camsak t’heu.

Ka tumtah vek in ramdang ka thleng ka hnat’uan tla a nuam zet ko. A nini in ka Pa ka ngai deuhdeuh… Ka Pa hi a dam pei maw awww….? ti ka ruat t’heu. Ramleng ka thlennak thlalinak zarhte sun cu ka hnat’uan thupi ih tel ve mi hnipuan ka t’aih rero. “Tuisun cu ka Pa in ka hminsal rori in thla in camsak ding si khaw” timi ruat phah in… Rinlopi’n ka phone cu Kiling…ling…ling. . “Hello!” “Aw, Engte dam in na tluang ko maw?” “Aw Pathian zarah ka tluang sokhaw” “Lungawi um Nang Cu Na Van T’ha Tuk, leitlunah Ka Nu Ka Pa ti ding nei nawnlo hman awla, Pathian in…..”. Hmmm…. ka ruahsannak a cem. A t’awnghman a t’heh hlan ah ka phone cu zial parah a tla ih a parh sualso. Ka hnipuan hman t’aih nawnlo in ka kut cu ka t’hia rero. Nasa zet in ka kut cu kang hmanseh a na ka theilo. Thu ka vun ruat…aw.. “Hngak T’ha, Hngak T’ah” an ti t’heumi hi “keimah” ka rak si hi. … Ka Nu, Ka Pa ti ih kawh ka khawp hrihlo. Nan duhdawtnak thlazar hnuai ih tlanlen ka ngai tuk. Ka hmailam hrang ka hun thlir, ruahsan ding umlo mangmarau lawng. “Van ka zoh le a sang tuk, Lei ka zoh le a pit” ti mi rori ka si thlang. Zing ni engmawi khal hi ka hrangah a eng nawnlo. .. “Engte” si man tla zianghman a um nawnlo.

“Zo hrangah ha rammleng ah um in hna ka t’uan fualvo. ? Ruahsan ding nei nawnlo cing ih zonzaih ka paih nawnlo” ti’n tlunzai ka rel kir sal…. Rualpi pawl cu tlunzik cun shopping an feh. .. “Himi ka Nui’ hrangah, himi ka Pai’ hrangah,  ka nau hrangah ti in santhar kutkaih t’hat’ha an lei cio”. Kei teh zo ka sum pei? Ziang ka lei pei? An nundan le inntlun an cak zia zohin ka mitthli a luang ko. An nulepa tawn an cak zia le unau hmuh ding an hiar zia cun… ka thinlung fei bang in in sun. Pansan ding neilo cingte’n suahsemnak khua le ram cu ka pan… Falam Shwe-chin-tit cawlhnak ahcun.. “Ka fanu, ka u, ka nau kan lo hmuak”ti in ka rualpi pawl cu an thilri sawngaw in cibai an pek awk rero lai cu mitthli thawn ka cuan.. . kiangkap ka zoh.. in zoh ve tu ding le cibai pe ve tu ding ka hmu lo. Ka thuamhnaw cu keimah te ka phur salih innlam cu ka pan. Zaan khua a thim thlang na’n mi suakvak cu an tamzet lai. Sungkua kim ten kan rak nawm dahnak kan Run inn cu a t’hing reprep. Mei tle zianghman a umlo. Ka Pai’ t’awng netabik cu “Sianglo cing ten mangt’ha kan ti awknak cu mithmai pan siamsi te thawn cibai kan pek awknak ah cang leh hramseh”timi a sina’n.. . ziangah cibai kan pe aw theilo? Hngak T’ah Fa si hi a va nau in a va tuarhar ve… tin ka t’ap phah rero cingin. … A rawpzetmi kan zaute ihsin hmuanthlang ih nauhak pawl zaan thlavang hnuai ih an leh rero lai ka zoh t’heh hnu ah pan ding dang neilo in… a tu na hnen ka thleng” ka Pi thla in camsak ve aw” ti’n…..

Ka thuanthu pawl ka sim t’heh cun. .. “ka fanu ee na thin phang in na thanau hlah nangamh vek hngak tahfa an tampi lai sk khaw. Nang Cu Na Van T’ha Tuk Lai……..” tin a peh tum vivo na’n.. a t’awnghman a cem hlanah. .. “Hngak t’ha zonzai,riahnak inn le duhdawttu hman neilo rori VAN T’HA na ti ringring cu… ka tuar theilo. In zangfah lo in diriam sawn a si” tin ka tlansan…

Thinhar zet le ruahsan ding a cemmi Eng Te cu a tawi a vak ko. Lamzin ah pacang pakhat k tawng ih ka nulepai thlan in hmuh ding in ka dil. a nih khal in in hruai ih… cui ni ihsin thawk ka innnuam bik cu ka nulepa Thlan a si. Ziang theilo mi aa men bangin Thla parah ka to cuahco. Hngak t’ahfa Van T’ha a titu cu ka hmu paih hailo.

“Hngak T’ah Fa Maw Van T’ha Nan Ti?”