VOMPI LE ZAWNGTE

VOMPI LE ZAWNGTE

                                                                                        

Kumkhat cu ṭhalcaan a sau tuk lawmmam, nikhua a sa tuk, tiva fatele cirhti hrekkhat pawl an kang thlang. Ramsa hrekkhat pawl tidai hawlah mangbangin an vakvai rero ṭheu. Curuangah nikhat cu nikhat cu vompi in cirhti pakhat ah tikhur ṭha ten a huatih suunah cun zawngte a kil ter ṭheu. Amah cu hnaṭuanah a feh hlo ringring.

Siar bet

UNAU HNIHTE LE FANGHMA CUMKURRUK(PINGKIRH)

UNAU HNIHTE LE FANGHMA CUMKURRUK(PINGKIRH)

                                                                                       

Nikhat cu unau hnihte hi loah an feh i fanghma  lepte an hawl rero. Seentlungpawng pakhatah hin fanghma hri cu an va hmu. An unau cun an hawl i a cu in a Cumkurruk(pingkirh) te, a fate zet pakhat a hmu. A naupa cun a tum le a ṭha nawn pakhat a hmu. A dang an hawl rero nan an hmu nawn lo. An fanghma hmuh mi veevee cu an ei i, a u cun hmakhatte ah a ei thluh mai. A nau cu tumpi a nei lai. Anih cu a lawh mi a tum deuh ruangah a ei thluh thei lohli lo.

Cutiih a nau i fanghma a ei thluh hrih lo ruangah a u cun, “Ka nau, na fanghma i kawh aw” a tiih a dil. A nau khal cun a hun kawh ter. A khop thei lo i, “I kawh hrih aw” a tii sal. A nau khal cun, “Ka siang nawn lo” a tii. A u cun, “I kawh loah cun seentlung maceeng ka ko ding” a tii. A nau cun, “Na duh le ko ta” a tii san. Cutikah a u cun, seentlungpawng laifangah ding tahratin,

“Seentlung aw maceeng, maceeng,

 Ka nau-in fanghma pingkirh te i kawh siang lo e

 Seentlung aw maceeng”

a ti.

Sentlung khal cu a hung ceeng so ciamco i a khuk tiangin a hung pil. Cu le a u cun a nau i fanghma cu “I kawh aw” tin a dil sal. Veikhat cu a hun kawh bet. Asinan a u in a dil sal laalaa. A nau in a siang nawn lo. A u khal cun, “Seentlung aw maceeng, maceeng, ka nau in fanghma Cumkurruk(pingkirh)te i kawh siang lo e seentlung aw maceeng” a tii sal. A hung ceeng luailo i a tai a tiang cuahco thlang.

Siar bet

TUM SING LE RAL DAWN

TUM SING LE RAL DAWN

                                                                                     

Nikhat cu Ral Dawn le a nu lo ah feh. An lo thlawh nakah cun Ral Dawn cun vadum hminte a hun sar phah. Ral Dawn cun a zoh rero i, mawi hin a hmu tuk lawmmam. A nui hneenah, “Ka nu, hitluk i mawi le ṭha hi fala an um kei maw” ti`n a sut. A nu cun, “Kanni khua ah cun an um lo ding, Kawl i Tum Sing an tii mi dah tii lo cu”  a tii. Cutikah Ral Dawn cun, “Ka nu, Tum Sing cu ka hawl suak ding” a tii i a nu cu a feh san ta.

Kawlrawn i Tum Sing hawl ding cun a saihli te thawn a pok suak. A vadum hminte cu a zal sungah a san cih. Kawlrawn cu a vung thleng i zautlangah fala mawi zet pakhat khi thiam tah rero in a vung hmu. Ral Dawn cun fala nui thiamtah rero lai cu a thiam tlang a vun saai sak. Fala nu cun, “Zo ha ka thiam tlang run sai?” a hun tii. Ral Dawn cun, “Keimah Ral Dawn” a rak tii. Fala nu cun, “Ziang ha na hawl?” a ti sal. Ral Dawn khal cun, ”Tum Sing an timi ka hawl” a tii. Fala nu khal cun “Keimah hi Tum Sing cu ka si” a hun tii. Ral Dawn cun a vadum hmin te ken mi kha a thupten a suahih falanu thawn a zoh ṭhim. Asinan falanu cun a vadum rah hmin te kha tlukin a hmuh lo ruangah a tlansan men ta.

A thlang deuhah fala pakhatin thiam a rak tah laalaa. Ral Dawn cun a thiamtlang cu a vun sai sak. Fala nu cun, “Zo ha ka thiamtlang run sai?” a hun tii. Ral Dawn cun, “Keimah Ral Dawn” a vun tii. Falanu cun, “Ziang ha na hawl?” ti`n a hun suh. Ral Dawn cun, ”Tum Sing an timi falanu ka hawl” a vun tii. Falanu cun, ”Keimah hi Tum Sing cu ka si” a hun tii. A vadum rah hmin te cu a hun suah sal i a thupten a zohṭhim. Falanu cun a bang cuang lo. Ral Dawn khal cun a fala hawl mi a hmuh suak theinak dingah hmun dangah a feh sal laalaa.

Siar bet

TLUANG TLIR LI

TLUANG TLIR LI

                                                                                     

Khaw pakhatah hin fala mawi te unau hnih an rak um. A u nuu ih hmin cu Ngun Hnu a si. An unau hnihte cun nitin loah rit kilin an feh ṭheu. An lo taw-ah cun tilipi pakhat a um i cui tilipi ah cun rulpi pakhat a um. A hmin cu Tluang Tlir Li a si.

Tluang Tlir Li cun Ngun Hnu cu a ngai i, nitinin a hung leng. Cutiih an leenawk rei hnuah cun Ngun Hnu khal cun thungai thlakin a duh ve. Lo an thlen veete`n a naunuu te kha Tluang Tlir Li ko dingin a fial i a naunuu te cun an lo taw tlangin,

“Ka u Tluang Tlir Li,

 Ka u Lai Tlir Li,

 Ka u Ngun Hnu in hung seh a lo ti,

 Hung ma tu”

tin a vung au ṭheu. Tluang Tlir Li khal cun an naunuu i aw a theih cun,

“Ka hung lai hna, hung lai hna,

 Ka vokte rawl pek lo thawn,

 Ka aarte rawl pek lo thawn,

 A mi nisensa lakah,

 Ṭuansam ka reel lai rih ee”

a hun tii i cuti`n nitinin an ko aw i an lengaw ringring ṭheu.

Tluang Tlir Li cu a hun cun, thlamsungah suunvu vu-in an um khat i an naunuu te cu an hngilh ṭheu. Ngun Hnu thaw cun an pahnihin nitin an nuam. An naunuu vialin lo taw le lo lu hlehka ta hratin rit dawi ah a vak a tawi rero ṭheu. A nu le a pa-in an ken mi rawl khal Ngun Hnu cun a tlangval cu a rak do ṭheu i an naunuu te cu suncaw loin a um ringring ṭheu. Cutii i suncaw ei ding a co ṭheu lo ruangah a rilrawng le a baangin a nii ni-in a tumtawl deuhdeuh. A nu le pai an suh khal le a sim ngam si lo. A sim ah cun a u Ngun Hnu i thinheng ding kha a tih fawn, ziang thu hman a rel ngam dah lo.

Siar bet

THAUTE PA LE MIKEI

THAUTE PA LE MIKEI

                                                                                      

Nikhatah Thaute pa cu tivapi pakhatah hin sur a vorh so rero. Cutiih a vorh rero laiah cun a saklamih sin mikei pakhatin sur a run vorh suk kha a hmu. Lamziinah an tongaw thlang. Mikei pai` nga awh mi hmuahhmuah cu an lu a bul thluh. Thaute pa cun, “Ka rual na nga kaih mi cu ziangah ha an lu a bul thluh?” a tii. Mikei pa khal cun, “Ka surah an lu a tang i ka hnuh nakah” a tii san men. An pahnih cun “Tlung tlang uh si” an tii i an tlung khat.

Thaute pa cu a rualpi pa mikei a si tii a theih ruangah a tih nawn. Lamlakah i deh pang ding tii a phaang. Curuangah tawkfang an fehin, “Ka rual ka ek ka va thawh ding. Hisiin i rak hngak ringring aw” a tii i lam thlangah a pial. A ek cu tan nawn a thawh ta i hrikpi pakhat a paarah a toh ta i amah cu an inn zin zawhin a thupte`n a tlan hlo. Mikei pa cun, “Maw ka rual, hung thlang aw hen law” a vun tii. Hrikpi cun, “E law” a hun ti. Tawkfang a rei in a hung cuang lo i mikei pa cun, “Maw ka rual hung thlang aw hen law” a vun ti leh. Hrikpi cun, “E law”  a hun ti thotho. Tawkfang a rei in a hung thleng cuang lo i “Maw ka rual hung thlang aw hen law, na va rei vee” a vun ti thotho. Hrikpi cun, “Ka hung lai” a hun ti. Hung thlen suak tii a neih lo ruangah mikei pa cu a thin a heng i a umnakah ka vung deh lawlaw ding ti`n a vung hawl. A ek lawng a vung hmu. A ek paarah cun hrikpi pakhat a vak kurhko rero a hmu. “Nangmah hrikpi maw cu tiangtiang ka lo hngah” a tii i a thawi. A ek tek cu a pet i a ka-ah a lut pang.
Vun cepcep na khaw a thaw lutuk i a ek tiang cun a ei thluh. A ek hman hitluk thaw, a mai sa cu ziangtluk in ha a thawt ding a tii i a nehin a dawi.

Siar bet

TENG LAM

TENG LAM

                                                                                    

Leilung tluunah hin mi a le mi bang lo tampi hmuh theihin an um ringring. Asinan an atzia le an siizia a bang aw dah lo. At khalah hin hleifuan deuh an um. At ṭha lo, mi siatsuah tum at an um. At tlaitluang an um. Teng Lam i at zia hi a phundang vee laalaa. A caancaanah mifim pi a bang tawk a um i a caancaanah mi a taktak a bang tawk a um ṭheu.

Teng Lam i thuanthu hi kan Laimi phun hmuahhmuahin kan nei. Asinan a hmun kan sak mi a phun dangdang. An hnaṭuan daan le an siinak cu a bangrep thotho. Curuangah Lairam sungah hin miphun phunkhat kan siinak a faing ter. Hmundang le ramdang i kan ṭhenawk sal hnuah ṭong phun dangdang kan hman hnuin kan hmin sak a dang sal. Kan umtlan daan khal mai` ram le duh daan thawi kaih aw in kan feh vivo copcop men a bang. Curuangah Teng Lam khal hi phun dangdangin kan sim cio.

Teng Lam cu a hung tlangvaal ngahin a mai` tawkte nupi pakhat a thi vee. Anmah te inn le lo nei-in khua an sa. Zaankhat cu a naupaa-in bum a tum. Zaanvar te`n an hmuahsakin, “Teng Lam, Teng Lam” ti`n a ko i khawsia le ramhuai pawl bangin a phun a tlokciar rero. Teng Lam cu ningtih koin a tuah. A thaizing cu a naupa`i hneenah a tlan i, “Unau pa mizaan zaanvarin kan hmuansakin hringhro tu ka nei. Ziang ti sullam ha a sii ding?” ti`n a sut. A naupaa khal cun, ”Ka u Teng Lam, thildang a si lo, na raai-in a lo ko a si cu. Nan vokthauin raaithawi a ṭul. Cu lole ṭhatlonak tla nan tuar pang ding” a rak tii. Teng Lam cun, “A sa kan thah mi the ziangti`n ha kan tuah ding?” a tii. A naupa cun, ”A cawn cawn hnih kha hmuancaar lamah nan thlai ding. A liang lianghnih kha inn lenglamah nan thlai ding. Zaanah cehrep le thawmvang nan theih le nan raai-in a lo sang i a ra leng a si ding. Rak dawi lo te`n nan um san ding. Nan raai a tlaanah cun a dang nan thah sal a ṭul ding” a rak tii.

Teng Lam khal cu an innah cun a hung tin i a nupi hneenah cun, “Raai kan thawi a ṭul, cu lo le kan thi ding. Mizaan zaanvaarte kan raai in in ra leng a si kha” a tii i an vokthau pi cu an that. A naupaih a sim vekin a cawn cawn hnih cu hmuancar lamah an thlaai i a liang lianghnih cu inn leng lamah an thlaai. A zaan cu thawmvang ngai-in an it. Zaankhuaa siim in a naupa cu a hung so i Teng Lam i sa thlaai mi cu hmuancaar lam i ta cu a la hmasa i inn leng lamah a feh sal i a va lak sak laalaa. Thawmvang khal cu malte te a nei phah. Teng Lam cun a nupi hneenah, “Kan raai biak mi a lung a tluang. In ra leng a si ding” a tii i daaiten hnangam zetin an it. A thaizing khua a vaanin an sa thlaai mi cu va zoh na khaw a rak um nawn lo. A naupaa i hneenah cun a feh sal i, “Kan sa thlaai mi a hlo thluh. Ziang ti lam ha a sii ding?” ti`n a vung sut. A naupa cun, “Nan raai-in a lak a sii cu. Thingphaan ding a um lo” a rak tii san. Teng Lam khal cu a lungkimin a tin sal. Cui hnu cun a naupaa cun a sa lak mi cu a pherh i a cem tiangin a ceen rero men.

Siar bet

SIMTHLI HRANTHANG LE AI THANG VEL

SIMTHLI HRANTHANG LE AI THANG VEL

                                                                    

Simthli Hranthang hi tlangval hmel mawi, mi dikdawh a si. An khaw sungah hin a nupi dingah fala tuak le ṭha pakhat hman an um lo. Amah cu mipiang, mi suakthiam, mi cakvak a si i duhnungzaa mi tha a si. Asinan hnemtu le a hnangamnak dingah fala an um lo ruangah liileng le umharin nitin a mah te a vakrawi ṭheu. Nitinin hramlakah an sia a khaal ṭheu.

Cutiih umhar liilengih a um lai-ah cun vaancung falanu Ai Thang Vel an tiimi hin a thupte`n a run thlir i a cuan ringring ṭheu. Nikhat cu Ai Thang Vel cu Simthli Hran Thang tong dingah cun leilungah a rung tum. Lamzianah pitar te pakhatin thing a rak hlam rero kha a hmu. Ai Thang Vel cun pitar hneenah cun, “Ka pi, na vun i saan aw” a tii. Pitarnu khal cun, “Ka fa, ka vun ka lo pekah ka thi lo ding maw?” a tii. Asinan, Ai Thang Vel cun pitarnu cu a thah i a vun a hik i amah in a hruh. Pitar vun a sii ruangah amah khal pitar vek a bang vee. Vancung fala a siinak le a mawinak hmuahhmuah kha a hlo thluh.

Zaan khua a siimin Ai Thang Vel cu Simthli Hran Thang tei` inn a va thleng. An hauhruang sungah a vung lut i an hmuansak lam kawmin aarte bangin, “Ciap, ciap, ciap,” a vung tii. Simthli Hran Thang nu cun, “Sal rual pawl nan aarte nan luh hngilh a si ding va zoh hnik uh” a tii. An va zoh, an hawl rero nan zianghman an hmu lo. Tawkfangah hmuanthlang lamin ciap a ti laalaa. Sal rual pawl cun hmuanthlang lam cu an vung hawl nan an hmu thotho lo. Tawkfangah kawtka lamin a ciap sal thotho. Simthli Hran Thangin a mangbangin a va suak i a va hawl. Pitar vun sawngkor te pakhat a va hmu. Simthli Hran Thang cun, “Ka nu, vuntar ka hmu” a vun tii. A nu cun, “Vok rawl pekah na ṭha ding maw? tin sut hnik” a tii. Vuntar cun, “Ka ṭha ding” a tii. Cutii a si le “Aar rawl pek ah teh na ṭha ding maw” an ti laalaa. Vuntar cun, “Ka ṭha ding” a ti leh. Sekhaal rawl pekah the na ṭha ding maw ti hrih aw a tii sal i vuntar cun ka ṭhahnem ding a tii sal thotho. Netabikah cun inn sungah a hun cawi lut.

Siar bet

SABEK (SABEREK) IH KHUANGCAWI

SABEK (SABEREK) IH KHUANGCAWI

                                                                    

Khuahlaanah Sabek in khuang a cawi ih leivak le vaanzuang an zaate`n khuangcawi laam cu an ra zawh ciamco. An laamnak zaanmeng tu fala (Sungtla) cu Butlak a si. (Sungtla tii mi cu conlaam tuah tikah an conlam sung hmuahhmuah zaan ra meng tu dingih an sawm mi fala a si. Fala pahnih sawm daan a si ih rawl kho le arti innteek te`n an pe). Butlak cu sungtla fala a sii vekin fala thuamin a thuam aw i zaanmeng tlangval pawl thawn hla an leh aw rero. A dang fala sungtla an sawm mi cu zubui a si. Zubui falanu khal hla a thiam zetih tlangval zaanmengtu pawl cu zubui hla leh dingin an zuam aw rero. Tikhiing tlangval zaanmengtu pawl cu zubui hla leh dingin an zuam aw rero. Tikhiing tlangval pakhatin zubui cu a ngai ih hitin hla a leh.

            “I hngak aw law bual dawh zubui

            na bir na liam lai hlaan lawn

            Nangmai` sinah duh hno thathluai

            aw ka hnawh lai zo ting la bang”

Zubui falanu cu hi hla a theih cun a lung a awi tukih a lungawi in zukhawn kiangah a hni muaimo rero. Tikhiingring le zubui an rak ngaiawk thu hi leh hnu san tiangin thuanthu ah an run sim ta ih hla tla ah Pu Za Nei Sum in hiti`n a run phuah ve ta hngehnge…

            “Sim lei runih tikhiingring te khal khi

            Bual dawh zubui ngaiah zai hla tin a rem riangro ih”

Tutiangin zubui khi tikhiingring ai tikcu ah khin a kua thukpi ah a um lo. A tlangvalpa tikhiingring ih zai hung ngai duhah a kua puante ah a ra um. Cumi caanih zubui kua laih cu a kaih a il tii a si.

Conlaam hmuahhmuah sungah khuangcawi tii mi cu a sang bik a si. Mi hmuahhmuah an thil tuam ṭhaṭha thawn an ra suak cio ih zo hmuahhmuah khal mi mawi hlir an bang. Fala hmuahhmuah khal an mawi ṭheh vekin a lang. Misia le miṭha thleidan a har zet. Mi nuncan ṭha le nuncan siava khal theih thei a si lo. Curuangah kan Lai phungthluk (Pupa ṭongṭhimnak) pakhatah…

Siar bet

NGUN ZAAL LE THANG ZAAL

NGUN ZAAL LE THANG ZAAL

                                                                

Khaw pakhatah hin, Ngun Zaal le Thang Zaal tii mi mipaa unau hnihte an rek um. Tlangval hmelṭha, mifel le tuak an si. An khaw sungh duh tlak le ngaii tlak fala zohman an um lo ruangah ntin umharin anmah unau an um tlang men ṭheu. Nikhat cu an unau-in vate pelin ram lakah an tawivak. Cutiih an tawivak kha vaancung fala pahnih unau vee in an run hmu. Mawi le ṭha an tii lawmmam ruangah an hneenih hun ter an duh i an hun kaainak dingah  se-hri an vun thlak.

Vaancung fala tei unau cun Ngun Zaal le Thang Zaal tei` unau cun Ngun Zaal le Thang Zaal tei unau cu, “Nan unau in e se-hri hi hun pawk au la hung kai au law” an vun tii. Asinan Ngun Zaal le Thang Zaal cun, ”Tu cu kan man hrih lo e, thaizaan lamah siseh law” an hun tii. Cutiih an biakawk kha Vompi in a rak theih. A zaanlam cu a va feh thup i

            “Vaan aw, se-hri run thla…se-hri run thla,

            A tu hung kaai lai nakah

            Vaan aw se-hri run thla”

Tiin a vompi aw kha a suahih thum ngaingai-in a va au. Vaancung fala tei unau cun an rak thei i, “Cuvek kanni tlangval aw a si lo e” an rak tii san. Vompi cun khua a ruat i aw thum nawnin ka tii ruangah in thlak duh lo. Tu cu aw fem nawnin siseh law a tii i,

            “Vaan aw, se-hri run thla…se-hri run thla,

            A tu hung kaai lai nakah

            Vaan aw se-hri run thla”

a va tii saal.

Vaancung fala tei unau hnih cun, “Tu cu kan tlangval aw a sii cu” an tii i, se-hri cu an vun thlak. Vompi cun a pawk i an run dirh ciammam. A rit tuk lawmmamih hee-le-heh ti`n an tang i an diir. A hung thlen zikin vompi a si tii an hmu. Tla dingin heh tiah an thing rero nan a kaih hnget tuk ruangah a tla thei cuang lo i an hneen a hung thleng suak.

Siar bet

NGANBO LE THLIMCAN

NGANBO LE THLIMCAN

                                                                    

Nganbo nu le pa cu nitinin lungrual zet te`n lo an feh tlang ṭheu. Asinan nikhat cu Nganbo pa cun a lungkuai nawnte nutlawi pakhat a hmu i Nganbo nu kha a iai deuh i an ṭhenawknak dingah khua a ruat. An lo fehnak ziinah liilawn pakhat a um i a hnuai cu tilipi a si. Nganbo nu cu mi thlariin nei, tihhrut deuh sikhaw liilawn kha thiitha-in amah te`n a zawh ngam dah lo. Nikhat cu an pa-in “Lomi tlunah zokhal liilawn zawh ngamlo cu kan tul thla aw ding” tiah a ti.

Nganbo nui` hrangah cun lomi tlun ding cu tih a nung ko. Tuizaan cu tili sungah ka tla thlang ding tii faingte`n a thei. Lomi cu an hung tlung i liilawn hram an thlen cun a liilawn zawh hreh tukah a ding lawk. An pa cun, “Feh aw he law” tiah a tii. An nu cun, “Ka thi hna a cat i ka peh lai” a ti. Tawkfang a hi zawh. Asinan a tha a thia. A zawh ngam nawn lo. An pa cun, “Feh thlang aw hen haw” a tii laalaa. An nu cun, “Ka thisep a cat i ka peh lai” a tii. Tawkfang ah an pa cun, “Feh thlang aw hen law” a tii laalaa. Nganbo nu khal cun, “Ka thisep a cat i ka peh lai” a ti thotho. An pa khal cun a thinheng a tuar nawn lo i, “Cuzat thi cat le thi peh cu” a tii i tili sungah a tuul thlak. Tili sungah cun ngathisawn ah a cang.

Nganbo pa cu thindiriam le lungsung saduhthatin a hung tlung. A nutlawi ngaai mi ziangtin ha a co thei ding. Ziangtin ha innsang thar a din sal thei ding? A phunphun khua a ruat i an inn a thlennak hman a thei man lo. An kotkheen in a fanuute Nganbo cun, “Ka pa, ka nu the?” a tii i a rak hmuak. Nganbo pa cun a fanuute a zohah cun a thin a har ko. A thi tii ding cu a ruat baan lo. “Bote I hrangah a tii i pangpar a tot lai” a tii san. A nu thlen tii a neih lo cun, “Ka pa ka nu the” a ti sal laalaa. A pa khal cun, “Bote i hrangah a tii i cu mi kha mi a la lai” a tii i thu dangdang a sim vivo. Asinan tawkfangah cun Nganbo khal cun ka nu a thi zo tii a thei fiang thlang.

Nganbo pa cun Nganbo cu, “Thlimcan nu tei` meisa va cawng aw” tiah a fial. Nganbo cun ninghang lungsia te thawn an kotka tei` meisa cawn a va dil. Tlimcan nu-in, “Na pa thawi kan umawk loah cun” a rak ti. Nganbo cu a kir saal i a pai` hneenah, “Ka pa, Tlimcan nu-in na pa thawi kan umawk loah cun i rak tii i ka cawng ngah lo” a va tii. A pa cun, “Umawk khalah umawk lo khalah va cawng thotho aw” tiah a tii. Nganbo cu a feh sal i, “Ka pa`n umawk khalah umawk lo khalah va cawng thotho aw i tii, nan meisa cu in cawn mai aw” a va tii sal. Tlimcan nu cu a lungawi tuk kha a pehin a pet suak i a thilri neihsun bung le bel hmuahhmuah thawn an pok suak i Nganbo tei` innah an va lut thluh.

Siar bet

NGAI ṬAH LE A NU

NGAI ṬAH LE A NU

(Tilik thuanthu)

Ngai Ṭah hi fala tleirawl te a si. A hmel ṭhat zia cu zoh khawpawk loin a ṭha. A ruang le a raai ah zoh tha nungzaate a si. A mitmen cu zaan i arsi iangin a mawi i a mitmu cu thengre mit bangin a thiangin a fai. Vaandum bangin a dum lengli. A nui` mit lawngah a si lo; a hmutu hmuahhmuah hin an thin a nuam. A hneen ah thlenah cun ziang dang hman an ruat thei dah lo. An thin helhkam mi khal a daai thluh ṭheu. Nuunau ziazate thawn kaih aw in a nungcang a mawi.

Kumkhat cu vaanruah a tam tuk lawmmam. Haan tii um nawn loin a sur rero. Tivapi le tivate pawl khal an liam thluh i hmunrawn le tlang hram hmuahhmuah a li khat thluh thlang. Minung tampi cu tlangsang deuhdeuh an pan i an kai. Hramlak um ramsa phunkim khal tlaang saan nak an pan so vivo. Ruahti a kang cuang lo. A nii ni-in a tam siinsiin. Tlang niam deuh pawl cu an pil cuahco thlang. Tipithuanthum ti bangin leilungtlun pumpi`n a li khat denden i tidaai a hung tho i tisuar a hung her awk awn thawng cu, “Ngai, Ngai, Ngai” tiin a thang. Minung tampi cu an pil i an thi. Ramsa tii cawk lo an thi vee. Tlangsang pahnih pakhat te lawng an tang i mi cak deuh le mai umnak ram thawi a nai deuh pawl vial an luat lai hrih. Tidaai cu a thang siinsiin. “Ngai, Ngai, Ngai” ti`n a awn so vivo. Ngai Ṭah tei` nufa khal cu tlang saannak pan cun an feh so ve.

Minung tii cawk lo tlang zimah an tong aw. Tiidaai in le a hun cim so vivo i, Ngai, Ngai, Ngai, ti phahin tlang khal cu a cim pil zik cuahco thlang. Tidaai awn cu Ngai, Ngai, Ngai .. a tii ruangah Ngai Ṭah a ko a si ding an tii i a puante cu tidai sungah an vun thlak. A puante a pil veeten veikhat cu a niam sualso lawk nan a rei hlaanah ahung tam sal i a kai siinsiin. Amah kelah a cang sal. An mang a bang i a korte an thlak sal. Tidai cu a niam sualso laalaa. Asinan a kai so sal thotho i a tam siinsiin. An pil zik duahdo. Ngai Ṭah i thilrii le hnipuan an thlak caanah cun malte sung cu a tum suk ṭheu nan, tawkfangah cun a kai so thotho. A thilrii le hnipuan an thlak thluh. Tidai le a kai sinsin thotho i, “Ngai, Ngai, Ngai” a ti thotho si, mi hmuahhmuah kan thih thluh hnak cun minung pakhat thih cu a ṭha deuh ding an tii i Ngai Ṭah cu thlak an tum. A nuin le a fanu neihsun te a sii ruangah a siang lo. Thih le thih thluh. A fanu neihsun thih hnak cun midang cu an thih thluh hmanah a ziang a poi lo. Asinan Ngai Ṭah nu cu an kaih hrem i a fanu Ngai Ṭah cu a siang lo cing te`n hramhramin an lon hnu ah tilik suar lakah an thlak sak. Ngai Ṭah nu cu a fanute ti sung i a pil zawngah cun, “Ngaite, cikheengah kan tongaw sal leh ding” a tii ta. Cuti`n a nu`n ui cing ṭap cingin Ngai Ṭah cu tipi sungah cun a pil. Ngai Ṭah ti sung i a pil veete cun tilik pi cu a tum sualso vee. A niam sinsin i a kang ta dah. Ngai Ṭah cu ngapi (ngathaisawn) ah a cang an ti. Curuangah ngathaisawn cu minung bangin pianzia a nei i minung hnawi bangin hnawi khal a nei. Minung i sii cang a si ruangah a si an ti.

Siar bet

NGAM BAWM LE ZAWL TLING

NGAM BAWM LE ZAWL TLING

               

Khaw pakhatah hin nupinu pahnih hi nitinin lo hnaṭuanah an tlak aw i a haahaa in an lo-an feh tehu. Fate pakhat veve an nei.  Pakhat cu nuunau a si i pakhat cu mipaa a si. Inn lamah nua kilkhawitu an neih lo ruangah an pahnih cun an nau cu lo-ah an hruai i lo hnaṭuan phah cun thlamah an kil phah ṭheu. Lo an va thlawh sung len an fa le cu thlam sungah an hlum ta ṭheu. Suunah an fa le a dangdang i an hlum ta ṭheu mi cu hmun khatah an rak it tlang i an rak pom aw ṭheu. An lakah zaanthingtanin an kham ta khal le an rak ittlang ṭheu thotho. An nu le veve cun cutiih thil a um ruangah, “an hung upat tikah hmunkhatah kan umkhawm ter ding” an ti. An fate hmin cu Zawl Tling le Ngam Bawm an si. Zawl Tling cu mipaa a si i Ngam Bawm cu nuunau a si.

Zawl Tling le Ngam Bawm cu an hung tlangval, an hung fala i an seentet lai ih si hmunkhat i um tlang cia ringring ṭheu an sii ruangah an duhdawt awknak le an theihthiam awknak khal cu a tum siinsiin. Khatlam khatlamin pakhat a um lo-ah cun um thei lo khopin an ngai aw ṭheu. Ṭhen aw thei ding rual cu an si nawn lo. Asinan nei aw ding taktakin an caan a kim tikah neihawknak ding khamtu bik ṭheu phun u le phun nau kha a ra lang sal. Duhdawt awknak hi leitluun thildang hin a kham thei lo a bang nan, phun u le phun nau tii hmai-ah cun minung tii cawklo tuisuun tiangin an ṭhen aw ṭheu. Nannih cu phun nau nan si aw tii nak ruangah Zawl Tling le Ngam Bawm cu ṭhenin an um ta.

“Duhdawtnak hi minung i kham theih a si lo” an rak ti ṭheu nan, Zawl Tling le Ngam Bawm cu ṭhenin an um ta. Curuangah Ngam Bawm cu thinharnak le zuun tuarnakin a nini-in a tumtawl siinsiin.

            “Leenlai hma i kipkil u kan co ceng lo-ah

            Tualah pialrem i siin au

            Ka thlaan kungah sawnawn par kho seh”

Siar bet

MANG HAU LE KAI ṬIAL

MANG HAU LE KAI ṬIAL

Kan pi kan pu pawl cun misa polh lai thuanthu an tii ṭheu bangin khuahlan laiah cun mikei le milai tla hi an rak umkhwm a si hmang i mikei pawlin an mikei siinak kha an thup thiam i minung pawl thawn tih aw lo dingin an rak um thiam. Culaiah khaw pakhatah hin mikei le milai pawl an rak umkhat. An khawtaw lamah milai pawl an um. An khawlu lamah mikei pawl a hlirin an um. An khua cu khawpi nawn a si i an lak khal cu lam a hla nawn.

Veikhat cu mikei tlangvalpa Mang Hau in milai fala KaI Tial a ra leng. An lengaw an lengaw i netabikah cun thungai in an duh aw ta. Mang Hau cun a nupi-ah a ṭhit. Mikei pawl hin an mikei siinak kha an lang ter ngam dah lo. Ziangah tii le milai pawlin in tih ding tii an phaan ruangah an thu aw ringring ṭheu. Asinan an deh duh caanah a thupin an deh ṭheu. Mang Hau khal cu mikei a sii ruangah a nupi Kai Tial in in thei pang ding tii a phang nasa. Curuangah a thuh awk theitawkin a thup aw. Khawlak hrimhrim khal hi leng lo dingin an innah ṭhate`n a kilkhawi. A duh tuk mi a sii ruangah nitinin nuam zetin a tuah. A nun a nuam zet.

Siar bet

MIKEI TLANGVALPA LE MILAI FALANU

MIKEI TLANGVALPA LE MILAI FALANU

                            

Khuahlaanah cun mikei le mailai hi hmunkhatah an rak um tlang ṭheu. Ziangti`n tii le mikei pawlin milai pawl hnenah an siinak kha an thup i milai nun le milai pian kengin an um ruangah milai pawl khalin tih ngaihnak an rak thei lo. Cutin fala tlangval khal cu an lengtlang ṭheu men. Cutiih umkhawm an si ruangah veikhat cu kaw pakhatah hin tlangval pahnihin fala pakhat an lengt lang. Pakhat cu mikei a sii i pakhat cu milai a si. Cuti i zantin an len cun mailai tlangvalpa cu falanu cun a duh deuh. Ziangah tii le meikei tlangvalpa cu mikei a si tii a thei thup. Asinan falanu i nu le pa cun, “Zingtin sa cawn in pe thei tutu kan fanu nan co ding”  an tii. Ziangah tii le sakap thei le sa va hawl thei cu pacangṭha kan tii ṭheu ruangah a si.

Mikei tlangvalpa cu zingtinin hramlakah a va feh i sa phunphun a va deh. Zingtin rori in a pu i duh vekin sa cawn a pe thei ringring. Milai tlangvalpa cun zingtinin a pe thei lo. Milai a si nakah sa va hawl ding le va kah ding kha a hrangah a ol lo. Zarhkhatah veikhat tii hrawng hman cu a falanu a duh tuk ruangah hraamhramin a hawl thu a si. A nu le a paih thukamnak vekin falanu cun a duh na lo cingin mikei tlangvalpa cu an neih ter. Nu le pa i thu cu eel theih le ka duh lo tii a theih nawn lo ruangah lungkim lo hman sehla a feh a ṭul thlang. A tlangvalpa seherh cingin mikei pa cun a fehpii thlang.

Milai tlangvalpa khal cun a falanu cu a thi thlang ding tii a theih ruangah kawlnam sanseu in a tat i an dungin a thupte`n a dawi. A zaan cu mekei tlangvalpa le falanu cu thlam pakhatah an rak cawl. Zaan thlapa a tleu nuam nasa i falanu le an pa cu thlam thluunah cun nuam ti zetin an lek aw rero. Milai tlangvalpa cun an dunghnu cun a thlun vivo i thlam hnuai i sin a thupten a ngai ringring. Cutiih an nuupaa i an lek aw le an hni an khek an lungawi thawm cu tuar har ti fahranin a ngai ko.

Khua a sim vivo thlang. Zaan a dai cuahco thlang i thawm le vang khal a um nawn lo. Zaantim caanih cucik kharbawk te pawlin, “Cip, cip,cip” ti`n an ai detdo rero thlang. Annih nuupaa cu nuam an ti ko. Cui zaan i thlapa cu anni hrangah cun a sunglawi ce a bang. Zohman hmaisong ding um lo i mah nuupaa pil thingih va umkhwam cu an duh thu an rel kim ko ding. A rei siinsiin a sim siinsiin an nuam siinsiin. Asinan minung hin kan siinakle kan suahkeh thinglung te hi thuh tluan a theih nawn lo. Vei tampiah cun lang lo hman sehla caan khatkhat ah a lang sual pang ṭheu. Curuangah mikei pa cun falanu`i cawn var te a hun hmuh cun tisa ngaiawk nak le duhawknak lam hnakin ei caknak le hiarnak a nei i mikei a siinak kha a tin hriamte a hun suah ter pang. Falanu cun a tin kheuhnak kha na a tii ruangah, “Cu lawmmam, na mi kheuh a va na em, na kei in na tlau aw” a tii. Cui si cun mikei pa cun, “Ka kei le ka tlau tulawngah maw na theih” a tii i a ho a suah thlang i falanu cu ai le ṭap rero cing cun a vun keu that. A sa cu khop koin a ei. A thi cu a hnuai i milai pai lutlunah cun forkhat tete`n a vung for keuhko ṭheu. A falanui` ṭap le rak tang thei lo cing i mikei pan a vun keu that cu a ngai ngam lo. A mah i tuar hnakin na a ti sawn. A hacang a rial i a namsau cu hnget lutukin a mer a kaai i a rak bawh thlang. A mai thih ding khal cu phaannak a nei nawn lo.

Mikei pa khal cu a eikhop hnu cun falanui` lu cu keu phahin innhnuai lamah cun a vung tum. Cutiih a tum suk lai falanui lu a keu phah cu milaipa cun a tha neih hmuah suahin a namsau cu ahun vai vee thung i mikeipai hngawng khal cu hnahcang sah tlukin olte`n a tan thla. Mialaipa cu a di a riam ko. Asinan a falanu te cu khui hmanah a tong nawn lo ding. Sihmansehla a fala nui phu a hlamsak ruangah ziangdang hnak khalin a lung a kim thotho.

Tlangvalpa cu a zaan a zaanin a tlung i a pi le a pu tei innah mikei lu le an fanu lu cu a phur i a va thleng. Zaantim a sii zo ruangah an rak itthat zo. A va thlenin, “Sangka i ra on au” a tii. Asinan a pi le a pu cun khua a sim tuk zo an rak tii. Tlangvalpa cun, “I ra on hramhram au, ka poimawh” a ti thotho. Asinan a pi le a pu cun, “Kan it zo. Na falanu khal a um nawn lo. Tin mai aw” an rak tii san men. Tlangvalpa cu a mang a bang i ”Zinglam nan thawh veete`n sangka saklam le thlanglam hi ra zoh uh” a tii i a innah a tin hlo ta.

Thaizing khua a hung vaan cun a pi le pu cun tlangvalpai thu kha an tii i sangka sak le thlang cu va zoh hai khaw sangka thlanglamah mikeipai lu, saklamah an fanu lu cu an va hmu. Zaanlamah rak thei ta hai sehla sangka vei tam an ong ding nan. Asinan khua a tlai tuk zo. A sir aw, ziang a ṭhahnem nawn si lo. Falanu le pa in duh an hril sual pang. Sa an hrilnak ruangah an fanu i lu, sa cawnah an zuar. An ṭap an rak, zianghman a sawt nawn cuang lo. Saan a tlaai nawn ta si lo. Duh hril sual cu a poi tuk aw tii mi in a dung a thlun ringring ṭheu.

Siar bet

MEN RI HAI NU

MEN RI HAI NU

Men Ri Hai ni hi an pa-in a duh tuk lawmmam i mi-in an hmu pang ding tii a phang ngaingai. A hmel a ṭha, a taitak a mawi si, a sam a sau zia cu a tom lo-ah cun leilung a phiat nuahno thei. Curuangah thir innpi sungah an nuupaa cun nitin in an um. Anih khalin a pasal cu a duh ngaingai ve. An khua cu Tonzang pengah a um i tulaifang i thir tlang an timi khi a si an ti.

Veikhat cu Men Ri Hai nu cun Aisi hmin a hiar ciamco. An pa-in mai nupi duh thil hiar cu khui ram khal ka thlen le a poi lo ka hawl suak ding a ti. Curuangah a khual tlawn sung ei le in ding, hman dingah thing-ti, rawl hmuahhmuah a ciate in inn sungah a ret ta thluh. A feh zawngah cun, “Ka ra tlun sal lai hlaan lo inn leengah rak suak aw hlah, kholh awk nak tidai tiangin ka lo ret sak thluh hi, na suah le mi-in an lo hmu dingih an lo hruai ding” tin a tiamta. Ni rei nawn a va cam.

Nikhat cu an pa le um hlah khaw, a umhar phah thawn leengah a suak vak i tiva-ah ka kholh aw ding ti`n a va feh. Cu tiih a va kholhawknakah a sam phang khat te a tlokih tidaai-in a fen. Cui a sam cu ngapi-in a rak dolh pang. Veikhat cu Kawlmi Mang pa an zawngum rual thawn sur vorhin ram an tawi. Ngapi pakhat an kai. An ngapi pum cu an khuai i sam dolh mi  kha an hmu. A sau tuk lawmmam i an hluum tikah biangkawk rah a tia. (Men Ri Hai nui kholhawknak kha thir tlaangpi hnuai i luangmi Ramhuai va (Natmyaung) khi a si hmang ti`n an zum. Ramhuai va ih sin a fen mi kha Kawl pawlin an rak sar tii a si).

Siar bet

LIAN DANG LE NGEN TANG

LIAN DANG LE NGEN TANG

Lian Dang le Ngen Tang cu hlaanlai ah Hairawn khua-ih a rak um tlang mi tlangval le fala an si. An pahnih in an rak ngai aw zetih thingphurh lothlawh le hnadang ṭuan khalah an sawm aw ringring in, an ṭuan tlang ringring ṭheu. Pakhat le pakhat hmu aw loin an um thiam lo. An um a har, an lung a lengih an hnaṭuan khal a nuam lo. Cuihrangah an nu le an pa veve khalin kharhmalnak um lo te`n an duhduhin an pawl aw ih an umtlang ringring ṭheu.

Veikhat cu an khua ah sethat conglam ding an umih an khawpi dang pawl cu conlaam nak hmunah zu an zawhih nuam zetin an um. Annih pahnih khal a dang tei` nunnom an duh vee ruangah Lian Dang in a falanu Ngen Tang cu, “Ziingpitah di kan va phur ta duak pei” tiah a sawm. Cutikah fala le tlangval rak ngai aw cia mi an si ko nain, Ngen Tang in a ee mai lemlo. “A..tuisuun milam um caan ngelcel i ziangtin so! Tiphuul ral tla an tam tuk lawmmamih tih a nung lo ding maw?” tiah a sut. Cutikah Lian Dang in, “A khai Tiphul ral thamtham maw na tih e, a sukah hu…ka ti pei i ka duh le a so ah ha …ka ti mai ding” tiah a ti. Culaifang ngelcel ah Ngen Tang tei` innah mikhual pakhat a rak umih cu pa cun an thu rel mi cu a rak theih thluh. A cui mikhual pa cu Tipul i sungkhat a nei mi mikhual khawdang mi a rak si. Cutikah, “Sihte puanton sai hngakin” kan bangin thu cu a thangsiin a thangsiin vivo i a netnakin Tipul ral pawl hun tiang a thang khok lan ta. Tipul ral pawlih an theih tikah cun, “A nui chu Lian Dang” an tiih lamziinin an rak bawh thup.

Lian Dang i forh hratin Ngen Tang khal cu, “Suahkhel ruangah e” a tii i a tlangval pai` duh zawng cu a thlun ta. An pahnihin thunuam an reel i an ṭong nuam laifangah ziinsak hramhrul lak in ral pawlin an run nam i an rung sawi. Lian Dang cu mipa deuh vun tii fam cu a pet man i a tlan suak thei. A falanu Ngen Tang cu nuunau deuh nanana tiah tlan man loin ral pawl cun an kaih ngah. Ral pawl cun that siang loin an zaangfah. Asinan a tlangvalpa a thin na ceu she tiah Ngen Tang cu a kut a ke le a hngawng an ngeelih thi ngah loin an taan ta. Ral pawl cu an khua a thlen hnuah Lian Dang hneenah hla fingkhat nautatnak hla an hei kuat.

Siar bet

LIANDO TEI UNAU

LIANDO TEI UNAU

Congthu hrin pawl cu tulaifang i Singai khua (Falam peng) ah hin khua an rak to. Inn 500 tluk lai an rak si. An khaw Lalpai` hmin cu Singai a rak si. A mai` hmin cu suangin tuini tiang Singai khua an run ti ta. Singai cu thi le dar a phunphun thawn rerual thawn a lian nasa. A hmin cu tipi raal tiangin a rak thang.

A len daan le a neihzia cu mizoram Luai Khai khua i an khaw Lalpa (bawipa) in a rak thei. Curuangah Singai tong ding cun a rung tlawng. Singai cun tutiih ramdang hlat nawn i sin amah rung tlawng cu a lungawi nasa i zu le sa a phunphun thawn khual a rak dar i a rak lawm. Luai Khai khaw lalpa cun rualah a rung kaai ta.

Luaikhai khaw lalpa a tlun zawngah Singai cun lungawinak laksawngah thi le dar maw, sia maw a duhduh ṭhenta dingah a hril ter. Luaikhai khaw lalpa`n a duh lo. Cuhnakin a inn sutpi banah Thimdi(dekdeer) nuupa an um mi kha Luaikhai khaw lalpa cun a hmuh thup ruangah khami Thimdi(dekdeer) nuupaa ngelcel kha a diil. Singai in cui Thimdi(dekdeer) nuupaa ziangtluk ṭhathnemnak an neihzia a rak thei lo. Curuangah na duh le na phur a si pei cu a tiih a phurh ter. Thimdi(dekdeer) nuupa kha Singai tuah liantu le ṭha tertu (a satu) an rak si. A satu midang hneen i a pek ruangah a ni ni, a thla thlain a siaṭha siinsiin i Luaikhai khaw lalpa vialte in a Thimdi(dekdeer) nupa kha a inn sutpi kua ah a ret. Ni rei hlanah milian maksak hminthangah a rung cang. A kum kumin a lian deuhdeuh.

Singai cu a siatha siinsiin i a farah deuhdeuh. A se rual pawl khal cu an cem siinsiin. Cutin an farahnak ruangah a mang a bang in thlang ka tla ve ding a tiih Tio raal lamah kai dingin a dar rual pawl phurin Singai cu a pok suak. Cutiih a fehnak lamzin mizoram le kan Lai ramri Tia vapi le Laai va a tonawknak vun (Laai suah vun-Lei nuupa vun) ih an riahnak hmunah Singai cu a thi le dar rualpi thawn saphai (ruulpi) in a rak dolh.

Nikhat cu ramtawi dingah mi tampi Lei nuupa vunah cun an rak thleng. Lian Do tei` unau khal cui` pawl hneenah cun an tel vee. Lei nuupa vunah cun ramtawi sadawi pacang hmuahhmuah cun thingkhang tuumpi kha an zawh cio. Colhnakah an hmang. An feh sal tikah Lian Do i naupaa te cun, “Ka u, kan thingkhang zawhmi cu mit a nei” tiah a sim. Lian Do cun a naupaa cu “thingkhang i mit nei tii a um kel lo, midangin in thei le a ṭha lo ding” a tii i a kawk. Asinan fiang te`n a hmuh ruangah a duh cuang lo. An khawpi dang pawlin an theih tikah, “Thuphan na per a si le nangmah kan lo that ding” an tii i an va zoh sal. Lian Do cu, “Ka naupa an that thlang ding maw” a tii i, “Cuvek thuphan thu sim aw hlah ka lo tii i na duh lo, na tuar thlang ding a sii hi” a tii i thinphangin a um rero. Asinan an va thlen tikah thingkhang pi si nawn loin saphai a rak si ngaingai.

Lian Do tei unau cu an khaw sungah mi farah, siatha ngaingai an si. Duhdawttu le zangfahtu khal an siatha le farah ruangah an nei lo. Tihzahtu khal an nei lo. Zo i hmaisong mi khal an si lo. Minung lakah sa-va, sa-va lakah minung tiifang an si. Sa hlehtu an neih khal le ui le ar bangin an duh lo tak a ruhkol le eiṭha lo an pek ṭheu. An saphai hmuh mi khal cu an that. A sa cu an canih a tit ṭha le a sa ṭha hmuahhmuah cu an khwpi dang pawl an zemaw thluh i Lian Do tei unau cu a pumpi a sungril kha an zem. A pumpi sungih a ek hlon ding hman cu an kiangkap nai ah khuai loin thlanglam a hlatnak i khuai dingin an fial. A thu in in thut baan ding an ti. Lian Do tei` unau cun midang thu el ngam lo te`n an thlanglamah an hnuk suk vivo.

Siar bet

LAKTO

LAKTO

Lakto cu a nupi-in a thihsan i a fapa pathumte thawn an rung hmei. Innsangnu bik um lo i fapa rualte thawi hmeih ding cu a ol lo. Innsang tuangtiimtu um lo le kilkhawitu um lo cun nun daan a harsa. Asinan an kotka ah hin nuhmei pakhat a um i cui nuhmei nu cun zantin lo mi a tlun hnu-ah meisa a va cawng i Lakto i fale pawl tla cu a va lawm, a va zoh ṭha hai i an duh ding zawngin a phunphunin a va tawlrel ṭheu hai. Lakto-in nuhmei ṭha zet, mi duhdawtthiam, mi fa khal mai fa tluk i zoh thiam le duhdaw thian ti`n a ruat i ni rei hnu-ah cun a nupi dingah a ṭhit. Nupi thar a hun neih sal cu a thicia a nupi a ngai nawn lo. A fate pawl khalin nudang si hmansehla, an nu tlukin an ruat i a hlaan i an nu kha an thei nawn lo zik thlang.

Asinan ri rei hlaanah Lakto i fate pawl cu an nu cun a hmu thei nawn lo. A mit an kem, an ṭhat khal le an siatnak lawnglawng a hmu. Hna an ṭuan rero hmanah ṭuan lo an bang. Nu-i tuar kan tii cu hnangamnak a um nawn lo. An inn sang cu phunnawinak le tawhawknak hlirin a khat thlang. Netabikah cun an nu-in a phunphunin a thlem i an pa cu a bum ngah thlang. Lakto khal cun a fate pawl cu an nu-ih hmu vekin a hmu thlang. Mipaa ṭheuhi nuunau i a zuam hratah cun thihnak hmanah feh a ṭul ṭheu. Nuunau hi leilung hram thokih sin mi bumtu an si kha. Lakto cu a nupi in, ”Lakto, na fa na heihnakah heih. Cu lo le kan ṭhen aw ding” ti`n a ti thlang.

Lakto cun a nupi thu eel ding cu a ngam lo. A el a siah cun ṭhenawk a ṭul ding. Nupi thawi ṭhenawk hnak cun fa le pawl cu hloh le hloh. A fate pawl cu a kokhawm hai i, “Fa lenuh, hai rah kan lo ding. Nan bawm phur cio ih law” a tii i hramlakah a feh pi. Hai umnak an thlen cun kaailawn an don i an pafa zaa-in an kai thluh. Hai hmin le a tam si; An bawm khat zik cio cun an lo. An tum hlaanah a pa cun, “Fa lenuh, ka ek ka vung thawh ta ding. I rak hngak hrih au la” a tii i a tum san hnu-ah kaainak kaailawn kha a phelh i Lakto cu a fa le pawl hai paarah taan tahratin a tlung. A fa le pawl cu an pa a tlun cun um ngaihnak an thei lo. An tumnak ding kailawn a phelh sak ruangah an tum thei nawn si lo. Haikuang paarah cun an ṭap an rak. An pa cu an ko. Asinan sangtu le bawmtu zohman an um lo. Mangbangin hai paarah cun rei nawn an um hnu-ah an nautabik cun, “U lenuh, nan ninghangin ṭap nawn hlah uh. Kan biar hri kan pehkhawm ding i, kei ka zang bik. I khit au la leilungah nuam te`n i run thla uh. Kaailawn ka vung don ta ding” a tii hai. Cuti cun an biar hri cu an pehkhawm i an nautabik cu an khih i leiah cun an vun thlak. Kaailawn a vung don hnu-ah an unau thum cun an bawmkhatin hai hmin cu an hun phur i an tlung sal. Hai hmin thawn a fa le pawl hung tlung kha Lakto i nupi cun a rak hmuh cun a rak lawm hai. Hai hmin cu hluak le hleekah a ei i a fa le pawl cu a porh rero hai. Asinan hai hmin a cem cun amah kelah a cang sal i “Lakto na fa na heihnakah heih” a tii sal laalaa.

Siar bet

KUR BUNG BEL

KUR BUNG BEL

Khaw pakhatah hin tlangval pakhat Kur Bung Bel tii mi a rak um. A hmel siat zia cu minungih sim thiam ding lo tiangin a sia. A ruang le raai ah khatlam le khatlamah a eu ton. A ruh le cang khal hi a ngawi khelhkhelh. A mit thuk zia cu toruah hman sur sehla a hmai a cin kim lo ding. A hnar le a kawi ngeenngeen. A hmurvun a sah si i a pir hliauhliau. A mitmen le a cau fawn. A biangruh khatlam le khatlamah a ki deldel i a hmai khal a peensawl thluh. Nuunau fala cu vun sim hrih lo, a mipa pi hmanin duhtu le rualpi ṭha tu a nei lo. Curuangah nupi a tong thei lo i amah ten a pahmei.

Nikhat cu a umhar le a lunglengin ihkhunah a zau I khua a ruat phah rero laigangah Caaicim (zinghnam) pakhatin a luanglu a zawhih a vak rero a hun hmu. A hung tho i caaicim cu a kaai i ka ei awkah ka that ding ti`n a ruat. A thah zik tikah a caaicim te cun, “Ka pu Kur Bung Bel, zaangfah te`n i thlah hramhram aw. Nupi ka lo hawl sak ding” a ti. Kur Bung Bel in a zum thei lo. Caaicim in ziangti lamin nupi a hawlsak ding tii kha a ruat baan lo. Asinan caaicim cun zangfah a dil rero. Kur Bung Bel khal cun khua a ruat i zangfahzaa a tii ruangah a thlah sal.

Caaicim khal cu a feh vivo i inn pakhat fala pathum umnak inn ah a va lut i a nu le a pa an rak um. Cu te nuupaa hnenah cun, “Kur Bung Bel pasalah nan fanu pakhat talin an neih lo a si le nan cikuangin nan cimit ding” a tii i a tlan hloh san ta. Fala nu le pa cu an thin a pit. An fanu le pawl an zohah Kur Bung Bel vek nei dingah cun pamhmai an ti. Tlangval ṭhaṭha le mi dawhdawh neih tumnak i laiah Kur Bung Bel ngelcel duhdawtu le zangfahtu hman nei lo, an makpa (tupaa) ih hung cang ding cu. An neih lo le an sungin an cikuangin an thi thluh ding hmunhma fawn si. An thin helh a kam. An fanuu pawl hrang ah ruah sakah an thin a nuam thei hrimhrim lo.

Siar bet

KUM ṬUNG LE TLAI TLENG

KUM ṬUNG LE TLAI TLENG

Hlaanlai-ah unau hnih tlangval hmelṭha zet an rak um. A u ih hmin cu Kum Ṭung a siih a nau ih hmin cu Tlai Tleng a si. Nitin hramlakah vate pelin an vaktawi ṭheu. Saaihli saai khal an thiam ngaingai. An duh mi pohpoh cu an ngah thei. Vate zuanglai hman an saai ngah man. Nikhat cu aarti an songih an unau in hmui an bat. “A ngahtu tu-in  vaancung thaaihliau (fala) kan co ding” an tii.

A hmaisaa ah a u Kum Ṭung cun a hii saai i a thelh. A nau Tlai Tleng cun hi saai na khaw a laaifangin phel koin a hi ngah. “Vancung thaaihliau ka co ngah ding” a tiih a lungawi in a au rero. A u cu a thin a hengih, “Nangin maw vancung fala co na tum vee” a tiih a thawi. A saihli I a vuak ruangah a na tuk lawmmam ih a ni nui` hnenah a ṭapin a thleng. A ni cun, “Ziangah ha na ṭah?” ti`n a rak sut. “Ka u thawn aarti kan bat i a ngahtu tu-in vaancung thaihliau kan co ding, kan tii. Keimah in ka ngah sawn ruangah i thawi” ti`n a va sim. A ni nuu cun, “Nauta sawnih ziangah saw na ngahnak” a tiih a rak vuak bet. A ninghangin Tlai Tleng cu a ṭap siinsiin i a pi hneenah a va. A pi cun a rak sut laalaa. “Ka u thawn vaancung fala co dingin arti kan bat tlangih keimahin ka ngah sawn ruangah i thawi. Ka ni-in a ruun laalaa i i thawi bet” tiah a va ti. A pi cun, “Na ninghang aw hlah. Vancung thaaihliau cu na co ding” a rak tii.

Nikhat cu Kum Ṭung cu vaancung thaaihliau leng ding cun lamcaw ti le rawl a timtuah i a pok. Lamziin ei phah dingah sang tampi a keng. Tawkfang a va feh hnu-ah tilang paarah thang i awh mi thiahlei a tal rero a va hmu. Thiahlei cu, “U Khum Ṭung zaangfahte`n i run sut aw” a rak tii. Kum Ṭung cun, “Nangmah a si lo maw ka vaainim le ka rawl a per thluh tu” a tiih a reek siinsiin. A tlaan hloh san ta. Thiahlei cun, “Kha cun vaancung thaaihliau cu na co har ding” a tii. A va feh salih Ritte rualin an tihalin cawm an rak huat. Asinan an huat suak thei lo. An ti le a hal tuk lawmmam. An mangbangin, “U Khum Ṭung kan tii a hal tuk, Cawm in run huah sak aw” an rak tii. “Nanmah a si lo maw ka fang hmuah ei thluh tu” a tiih a deen ciammamih a dawi tlan thluh. “Kha cun vaancung thaaihliau cu na co har ding” an tii vee. Tawkfang a va feh salin zawng rualin rawl ei ding an nei loih leidip an rak baar aw rero. “U Khum Ṭung, kan naurawlah na sang malte`n  in ṭhen aw” ti`n an rak diil vee. Asinan Kum Ṭung cun, ”Nanmah a si lo maw ka lo ih fang le vaainim, hlamhmai rah tla a ṭheh thluh tu” a tiih lungtumin a deen ciammam i an tihih an tlanhlo thluh. An tlaan zawngah cun, “Vaancung thaaihliau cu na co lo ding” an tii san. Tawkfang a va feh sal i ruulpi thangawk tal rero a tong sal laalaa. Ruulpi cun, “U Khum Ṭung i run sut aw” a rak tii. Asinan Kum Ṭung cun, “Nangmah a si lo maw mi a cuk ṭheu” a tiih naapi`n a rek siinsiin men.

Siar bet