NGAM BAWM LE ZAWL TLING

NGAM BAWM LE ZAWL TLING

               

Khaw pakhatah hin nupinu pahnih hi nitinin lo hnaṭuanah an tlak aw i a haahaa in an lo-an feh tehu. Fate pakhat veve an nei.  Pakhat cu nuunau a si i pakhat cu mipaa a si. Inn lamah nua kilkhawitu an neih lo ruangah an pahnih cun an nau cu lo-ah an hruai i lo hnaṭuan phah cun thlamah an kil phah ṭheu. Lo an va thlawh sung len an fa le cu thlam sungah an hlum ta ṭheu. Suunah an fa le a dangdang i an hlum ta ṭheu mi cu hmun khatah an rak it tlang i an rak pom aw ṭheu. An lakah zaanthingtanin an kham ta khal le an rak ittlang ṭheu thotho. An nu le veve cun cutiih thil a um ruangah, “an hung upat tikah hmunkhatah kan umkhawm ter ding” an ti. An fate hmin cu Zawl Tling le Ngam Bawm an si. Zawl Tling cu mipaa a si i Ngam Bawm cu nuunau a si.

Zawl Tling le Ngam Bawm cu an hung tlangval, an hung fala i an seentet lai ih si hmunkhat i um tlang cia ringring ṭheu an sii ruangah an duhdawt awknak le an theihthiam awknak khal cu a tum siinsiin. Khatlam khatlamin pakhat a um lo-ah cun um thei lo khopin an ngai aw ṭheu. Ṭhen aw thei ding rual cu an si nawn lo. Asinan nei aw ding taktakin an caan a kim tikah neihawknak ding khamtu bik ṭheu phun u le phun nau kha a ra lang sal. Duhdawt awknak hi leitluun thildang hin a kham thei lo a bang nan, phun u le phun nau tii hmai-ah cun minung tii cawklo tuisuun tiangin an ṭhen aw ṭheu. Nannih cu phun nau nan si aw tii nak ruangah Zawl Tling le Ngam Bawm cu ṭhenin an um ta.

“Duhdawtnak hi minung i kham theih a si lo” an rak ti ṭheu nan, Zawl Tling le Ngam Bawm cu ṭhenin an um ta. Curuangah Ngam Bawm cu thinharnak le zuun tuarnakin a nini-in a tumtawl siinsiin.

            “Leenlai hma i kipkil u kan co ceng lo-ah

            Tualah pialrem i siin au

            Ka thlaan kungah sawnawn par kho seh”

an ti ṭheu bangin, mai lungduh thawi ṭhenawk ding cu an ruat thei nawn lo. Ni a hung suah khal len a tleu thei nawn lo a bang. Thlapi a hung suah khal le a mawi thei nawn lo. Ni le thla-in tleunak le mawinak an hrangah  an nei nawn ta lo. Ni le thla thar suak cu an hrangah mitthli ti tamtu men lawng an si. Leitluun nun khal hi an hrangah sullam a nei nawn lo. Cuti`n thinharnak le beidongnak thawn falanu te Ngam Bawm cu a thi ta.

Ngam Bawm i thih thawmvang an khawsung a khat thluh. Leenlai le that lai i vung thih tak cu a thianrual fala tlangval tii cawk loin ṭah-hla sakin an umpi. Asinan Zawl Tling i hrangah a cang thei cuang lo. Nang cu phun nau tii nak khan thih raal tiangin a kham i Ngam Bawm nu le pa-in an dawn. Curuangah a falanui` ruak khal cu a um pii thei nawn lo. Zawi theih lo te`n amah lawngin ṭahzaai a sak ko. Thihni tiang i vung tohpi aw thei lo le thi raal aw thei lo cu a va har ve. A fala nui` ruak hmu ta lo i an phuum ding cu a sia a herh ko.

Culaiah Ngam Bawm cu a ruak kha remtun dingah an tun thei nawn lo. Tham theih le remtun theih a si lo. An khawruøah a har; tii ngaihnak le ruah ngaihnak khal an thei nawn lo. An mangbang hnu cun Zawl Tling cu an va ko. Zawl Tling cun-

            “Nang kha Zawh-nuu si aw laa kei khal Zawh-paa ah cang ning naw

            Kawm khatah te`n in um tlang ririai hai tur

            Ka thian Zawl Tling aw deren….deren…”

a tii i ṭah hla a hun sam cun ol ai te`n rem an tun thei. Asinan rem an tun ngah hnuah cun Zawl Tling cu an dawi thotho. “Nang kan lo duh lo” tiinak aw thawn inn-ah a tin sal. A thin le lung cu khuiram khi va thleng thuul na maw!... A hrangah ni hi a thim lawng meen si loin a dupin a dup ko. Nikhat hi san khat a bang. A mit-in khua le ram a ting nawn lo. Zaanlam khua a rung siimin phuum an tum thlang. Asinan sangkaah an suahpi thei lo laalaa. An ben rero khal le a tlem thei lo. Tii ngaihnak an theih nawn lo hnu-ah Zawl Tling cu an va ko sal laalaa. Zawl Tling a hung i ,

            “Nang kha sial-nuu cang aw la kei hi sial-paa cang ning naw,

            Kawmkhat ah te`n in um tlang ririai hai tur

            Ka thian Zawl Tling aw deren…deren….”

a hun ti  leh i og lignende ai te`n an phum suak thei.

An phum ngah ve te cun, ”Nang, Zawl Tling kan lo duh lo” tii thotho a si i an dawi tlung laalaa. Asinan umhar le vaansaan pheentu ah a thlaanah cun pangpar a phunphun a ciing. Patar pate a kil ter. Ngam Bawm i thlarau cun a thlaan kiang kap i pangpar cu Sazaw a tirh i  a hung sih thup ter ṭheu. Zawl Tling cun a kiltu patar pa a sut nan zaan i sih ṭheu mi a sii ruangah a thei lo. Curuangah zaakhat cu Zawl Tling in a bawhthup ve. Zaan dang kel bangin Sazaw cu a hung suak sal i pangpar cu a ra sik rero kha Zawl Tling in a hmu. A thupte`n a pel a pel i a kaih tang. “Nangmah maw ka pangpar mawi tete pawl a sik bul thluh ṭheu” a tii tikah, “Ngam Bawm in i fial ruangah a si. Ka pa lung i sik ka si lo,” a ti. Cutikah Zawl Tling cun, “Ngam Bawm khui ah a um, ka lo thlun ding” a tii. Sazaw cun i thlun thei lo ding. A caancaanah vaanah ka kai ding, na kai thei lo ding. Lei sungah ka lut ding i na lut thei lo ding. Hling le so lakih ka feh nakah na feh thei lo ding” a ti nan Zawl Tling cun na mei ka lo pawk vivo ding a tiih a thlun thotho. Cuti`n Zawl Tling cu mithi khua a vung thleng ta riai. Umtu daan cu a va dang hmang ve. Manglam vek a bang ding.

A fala nui` hneen a vung thleng i a innah a vung thleng. Asinan mithi le milai hmun khatah ihkhawm a theih nawn ta lo. Taksa le pianzia a bang aw nawn lo. Curuangah khunlu lam hoi le khuntaw lam hoi-in an it ṭheu. Mithi khua-ah cun minung hrangah ziang khal hi a linglet aw thluh.

Nikhat cu ram kan tawi ding ee an tii i hramlakah an feh. Ngam Bawm cun a feh hlaanah zaanlam nan tlun le, “Khuk sut-ah maw, tho zuanah” an ti ding si khaw, khuk sut-ah na tii lo le an lo zuan hloh san thluh ding si khaw, vung ralring aw law,” tiah Zawl Tling kha a tiam ta. Ram an tawi i sakhaan cu an nam. Zing thawm le vang khal a thei lo. A kiangah lunghmul (pangngang) pakhat a ra tlan rero a hmu i cui lunghmul cu a tii i a meithal tawkawng in a sawh that. A rualpi pawl cu an ra suak i, “Milai pa`n savom a kap ee” an tii i an lungawi in khuatehla an sam i an au zok rero. Zawl Tling cun, “Hi lunghmul tla savom ti tete cu” a tii i a mang a bang thluh. Inn-ah an hung thlenin an nu cun a lunghmul lu cu ṭhate`n a taar.

Nikhat cu inn sak nakah zialpi kan salh ding an ti laalaa. Zawl Tling khal cu hreipi kengin a pok ve. Hramlak tu-sung cu an va thleng. Mithi pawl cun tlut le tletah calreeng kuang an hau ciamco i an sal ciammam. Milai pa khal cu midang tiizawng ti`n calreeng kuang cu a namte`n a sah i a phel hnu-ah zaanlam cu tam ngai ngai a hun pu so ciamco. Ngam Bawm i innah cun a pen hneenhneen.

Nikhat cu tikua kan vak ding an ti leh laalaa. Tiva an thlenin hru an sut i an sut ngahin nga kan hawl ding an tii i ti sungah nga an dap zok rero. Mithi pawl cun nga a va tam ve …an ti i hnahthing ro pawl cu rua hnah tla pawl an sar i an bawm sungah cun an san zok rero. Asinan Zawl Tling cun hivek hi ziangah ha an san aw! a tii i a mang a bang. Nga pumkhat te hman a hmu ve lo. Ka bawmtaw damah a tii i rawhnah pathum li lai cu a san ve. Zaanlam khua a siimin kan tlung ding an ti. An hung tlung so. Tawkfang an thlenin,”Khuk sut ah maw, tho zuanah” an tii. Zawl Tling cun, “Khuk sut ah” a tii. Tawkfangah an ti laalaa. Anih khal a mang a bang ve i, khuk sut ah ti le tho zuanah tii hi ziangvek ha a sii ti theih duhah, “Tho zuanah” a hun tii. Cu le vete`n thothe bangin “mong” an tii i an zuang hlo thluh. Milai pa khal cu amah te lamzin i tluan rualpi nei nawn loin a tlung.

An khawpi dang pawl an tlung thluh tii a theih cun a nupi cun ziangtik ha a thlen ve ding tii hngakin an sangka hramin a rak hngak ringring. Lehhnu pi thim zawngah a hung thleng. A bawm phurh cu a rak cawi sak. “Nga kaih ding pum khat te hman ka hmu lo” a tii. Asinan an nu cun, “Hi na kaih tam zet si” a ti. A hnahthing san khawm mi te cu meisa ah a em. Ngam Bawm ih a em le nga-ah a cang. Zawl Tling in a hun em ve len thinghnah ro bangin a kaang thluh men. Cuti`n nun daan le khawsak daan bangaw thei loin an um khawm cu an hrangah buaithlak zaa ah a cang riangri ṭheu.

An thu hai zawng le an duhdaan a bangawk thei lo ruangah Ngam Bawmn cun, “Hung tlung sal aw la khua na thlenin arbawh dum te hung that aw. Na ihnak tluun ah feipi a lingletin hung thlai aw la na puan lukhuh in hung it aw” a ti. Zawl Tling khal cun khua a ruat i duh vekin ziang hman a cang thei si lo, an thu hai a zawng aw thei si lo i a tlun san. Ngam Bawm i a sim bangin a zaan cu arbawh dum cu a that. A ihnak tluunah feipi lingletin a thlaai ta i a puan tungtunin a it. Zaanah cun feipi ret mi cu a rung tla i Zawl Tling i thinhna ka-ah a sunih a thi.

Zawl Tling a thih cun mithi khua cu a vung thleng. A falanui` hneen cu vung thleng sal khaw a inn cu zialpi ṭhaṭha don aw in a vung hmu thlang. Nuhmei i hitluk inn na sak thei cu na va nasa ve tin a vung lawm. Asinan Ngam Bawm cun, ”Nangmah na rung tlawn lai i na rem ta mi a si hi” a tii. A inn sangka paarah savom lu a ha ṭha hiarhiar in taar mi a hmu. ”Nunau ih savom ziangtin ha na thah thei?” tin a sut. Ngam Bawm cun, “Nangmah na rung tlawn lai i na kah mi a si kha” a ti laalaa. Zawl Tling cu a mang a bang lehlam. Cuti`n lungawi zetin an nun lai i an ngaiiawk le an neihawk thei lo vun hngilhin nuu le paa an cang sal. Mithi khua ah cun duhthu reelin nun hram thawh an zaal sal.

Kum ziang maw tii hlaanah Ngam Bawm nu cu a thi ve. Mithi khua a vung thlengih Ngam Bawm le Zawl Tling khal a vung tong ve. Hmun khatah nuu le paa in an rak umkhawm a vung hmu. Ngam Bawm nu cun Zawl Tling kha a duh thotho lo ruangah a vung ṭhenawk ter. Mithi khua khalah hin kan nun lai i kan thinlung hi a reh cuang lo maw si hmang. Mithi khua khalah hin thleidan awknak a um thotho a si ding. Nun lai vek i thleidan awk ding a sii thotho ah cun kan Lai daanin mithi khua hi thlen dingah a va hiar um lo ve. Mi tampi`n kan pan lai rero thotho si.

Ngam Bawm le Zawl Tling cu mithi khua khalah ṭhen an sii thotho cun an um khua a rem thei nawn ve lo. Tonawk thei nak ding khua an ruat. Neta bikah cun a nu ih a ṭhen ban nawn lo nakah kan feh ding an tii i, “Vaanah arsi ah kan zuang ding an tii i, “Vaanah arsi ah kan zuang ding i kumthum danah veikhat, phiangkum phiang airek-ah kan tongaw ding” an tii i vaanah phengphehlepin an zuang. Arsi ah an cang. Kan pipu pawl cun kumthum danah an tongaw an tiih phiangkum i piangin cui arsi cu an suak ṭheu an tii. Kumthum kum khalah cun vei tam tonawk hman si hlah. Veikhat te hung tonawk duak a si men. Diriam in ziangtikah ha an tonawk i an duh-thu an reel tlang leh ding?.

            ”Ngam Bawm le Zawl Tling khal a nu`n co khar ta ngai,

            Za zawn lawn an ṭian aw vaan kilah,

            Kum cangah ton ni an tiam”

an tii kha.

Ngam Bawm le Zawl Tling bangin co aw thiam lo fala tlangval pawl khalin a phunphun an nphuah ve.

            “Co in kharh maw khuahlaan Zawl Tling le Ngam Bawm bang,

            Tlei nakah tuu vel ningla,

            Ka nu, lung na sir sawn lawi tur maw?”

            ”Ngam Bawm le Zawl Tling khal kan cung vaanlai zawlah

            Ra zoh law Tial Za Hnin,

            Kanmah bang zuun i an ṭian miarmo khi”

            “Kan ṭian zo aw, khuahlaan Zawl Tling le Ngam Bawm bang,

            Tual kung ( Don kuang) ti thli dawhhlei par khawt lei bang,

            Nawn si kan ti thiam lo cu”

            ”Va ṭap sawh lang khuahlaan i Vahui thing matlai tlaan bang,

            Ngam Bawm le Zawl Tling bang ton cangah,

            Zuun hngilh um lem lai thla maw?”

************************************