Showing posts with label Ka Cahran. Show all posts
Showing posts with label Ka Cahran. Show all posts

Thursday, June 29, 2023

Chinram le Biaknak (Part 2)

By on Thursday, June 29, 2023

 

Hindu biaknak

Hindu Temple cu Falam ah a umih 4/3/2000 ah kum za kim (Centenary Memorial stone) lungphunnak an tuah. Shri Thiwa Kali Temple hi Badbuwarsing, Manmahadur Limbo, Bairamsing Naik Motasuba, Magu Rai, Senbir Chettari, le 18th Gurkha Rifle Gangaram Baju tepawlih rak dinmi a siih hngilhlonak lung an run phunnak khal a si. Himi lai ah Chin-ram pumpi ah Hindu biaknak betu cu Falam ah inn 5 an umih Lungrang (Falam ihsin peng 7 hlatnak khua) ah inn 3 an um.
 
Islam biaknak
 
Islam biaknak hi Falam thotho ah a rak umih an zungpi (Headquarter) cu Kalay ah a si. Chin-mi le miphun dang rawi inn 580 lai an um. Falam ahcun Ishmael Hlawn Tin Lian lawng hi himi biaknak biatu a si. Ishmale Hlawn Tin Lian ih simdan ahcun hi biaknak cu mirang (British) ram norpawl le India ralkap ih rak kenluhmi biaknak a si tin a sim. Thantlang ah Muslim biaknak thluntu an rak um dah nan 1999 ahcun an um nawn lo. Chin-ram ih Muslim biaknak a um nawnlonak san bik cu U Ne Win ih thuneihnak a lak hnu 1964 ah India pawl zate deuh thaw ih a dawisuak ruangah a si. Falam ih Islamic Mosque rak thoktu cu U Rakut Ali a si. Amah le a fapa U Ko Gyi in Falam ah Muslim pawlkom le cangvaihnak tete an rak din. 1954 ah U Ko Gyi in ziangkim ṭuanvo a la thluh ih 1954 ah a thi. A thih hnuah Kalaymyo ih Board of Mosque Trustees in ṭuanvo an run la. Leitlun ralpi vawihnihnak ah an capawl, zukpawl, le ca pawimawh dangpawl tla cu a kang thluh ih U Mamodin in ziangkim ṭuanvo lak a thok sal. A thih hnu ah an tlawng Mosque cu run kilkhawitu le ngiahsaktu a um nawn lo. 22nd October, 1993 ah care-taker committee in a run tharthawh sal. 1995 ihsin U Hlawn Tin Lian (Muslim Community ih rak tel) in an Mosque cu ṭuanvo a run la.
 
Buddhism
 
Mirang (British) in Chin-ram an lak hlanah kawlpawl in an biaknak (Buddhism) hi Chin-ram ah um dingin an rak zuam ciamco dah lo. Asan cu Chin-mi cu thih hnu thlarau thu zum kan si ruangah a si.

Kum zabi 12 (12th Century) hrawngah siangpahrang Alaungsithu (1120-1167) cu Cho hmunrampawl a thleng ih ‘Shwegunk’ timi hminsakin kawl pathian biaknak purang pakhat a rak sak. 1971 ah a kiangkappawl ah ling a hni ciamco ruangah a rak siat. Asinan 1975-1977 ah an sak sal. Himi ruangah Cho phunhnam lakah hlanlai pi ihsin Buddhism biaknak a rak um tin an sim ṭheu. Hmanseh himi ruangah Buddhism biaknak biatu Chin-ram ah an rak um tinak a si hrimhrim lo.
 
Buddhism biaknak Chin-ram ih a rak luh thoknak cu 1939 ah a siih Sayadaw Shin Oktamathara a siih Lungpi khua, Falam peng ah a rak um. December 27, 1995, Tlawngkai nithum 6:30pm, Mandalay airport ah Abiday Ekkamaha Tahdamma Yawdiga Buddhamah timi hmin peknak an nei. Sayadaw pahra cu Pakokku ihsin Kanpetlet ah an kuatih Buddhism biaknak thu an sim, a zumtu le thluntupawl cu phungki tlawngah an ret. Himi hi British ram nor tikcu a siih mirang (British cozah) in Chin-ram ah phungkipawl um a siang nawn lo. Himi ruangah Sayadaw Oktamathara khal Yangon ah a kir salih Buddhism biaknak a karh theihnak dingah tin siannak a dil. Kum 4 a rei hnuah siannak a ngah salih Chin-ram ah kir salin Buddhism biaknak thu a va sim sal.
 
U Oktamahthara cu Chin-ram ah a kir salih Tedim ah a thleng hmaisa. Cuhnuah Hakha le Zokhua, cun Falam ah Buddhism biaknak thupawl a sim. Kawlrampi zalennak a ngah tikcu ah purang le phungkitlawngpawl sak cih thei dingin a ṭulmi tlakrawh, cement le thil dang tete a rak khawl cia. Cumi hrangah Kalay-myo le Kalewa ihsin sayadaw pakua cu kawlram zalennak a ngah ni ah an ra thleng ve.
4th January 1948, 12:00pm ah a hmaisabik saklam Chin-ram ih purang cu sak a rak si. Cui purang cu tutiang khal Falam a umih a hmin khalah “Zalennak Thlacam Hlawhtlinmi Purang (Independence Prayer-fulfilled Pagoda) tiah theih a si. Chin-ram Falam khawpi ah purang an sak thei zo ih khawpi dang pakua khalah an sak peh bet. Tu ah Chin-ram ah purang paziat a um ticu felfai ih theih a har nan, 2001 statistics ih a tarlang dan vek asile 52,510 a si ding tin “Chin Church History” cun a tarlang. Buddhism biaknak thusimpawl cu “Ministry of Religious Affairs” ih thlahmi an si. Saklam Chin-ram ah Buddhist missionaries ra thleng cu mi malte an si, asinan phungkitlawng-pawl an din. Cumi lakah Falam ih ummi cu an Central Missionary Tlawng a si tin theih a si. Hngakṭah cawmnak tlawng khal an din ve. Matupi le Mindat, thlanglam Chin-ram khalah an thlengih Mindat ih “Buddhist Missionary Society for Southern Chin Hills” cu an centre a si. Thlanglam laitlang ih Paletwa cu Rakhine ramri a si thawn, Rakhine Buddists pawl siseh, an zatei umkhawmnak a si ruangah Chin-ram ih Buddists tambiknak a si phahnak khal a si.
 
Laipianism (Pau Cin Hau biaknak)
 
Kum zabi 19 tiangah Chin micu rirai (thingbul le lungbul bia) in ka um lai. Asinan kum zabi 20 a thoknak lam a thlen tikah Tedim peng sungah biaknak thar pakhat a ra suakmi a um. Hi biaknak thoktu cu Pu Pau Cin Hau a siih AD 1876 ah hmuhnak a rak neihnak ihsin thokmi ti khal a theih. Cangan dan rak sersuaktu khal a siih midang (ram dangmi) ih tuahsakmi silo a mah te rori ih cafang le cangan rak sersuak theitu a si. Cumi cu Pau Cin Hau le Chin Ca tin bung 6 nak ah famkim deuh in ngan sal a si. 
 
Pau Cin Hau cu Sukte hrin Pu Khan Lian le Pi Cing Zam tei fapa a siih unau hra an si. Pau Cin Hau cu 1859 ah Tedim ah a suak. A kum 17 ah nunau hrilfiah dawng (prophetess) Nuam Dim hnen ihsin Pathian ih hrilmi a si thu phuan a si. AD 1892 - 1896 ah Lusei (Mizo ram) a tlawng ih an khua, Lailu ih a ra tlun sal ahcun Zisu hngilh lonak ah lung a phun ih Zisui thlan parah thinglamtah a ret tin Lailui ih a tu le fa pawl lakih pakhat in a sim. Khristian hlabu sungih “Zisui thisen lo cun/Without Jesus’ Blood” timi tla a sak ringring tin A. Mcleish in a ngan. 
 
Rev. Thang Kam in Pau Cin Hau cu 1905 le 1906 ah Champhai ih a feh laiah Khristian zumnak thu a run tlunih cucun a mah bulpak ih biaknak thar hrangah lamhmuhtu ah a cang tin a sim.
 
1907 ahcun Mualbem ah a feh ih amai biaknak thu cu a tlangau thok. A kum 89, 28 December 1948 ah a thi. A biaknak run thluntupawl cu December 28 cun Laipianpai Ni (Laipianpa’s Day) tin kum tinten an run hmang. Cule a mah thluntupawl cun kum tinten “Hinlotui”, “Damlotui” timi thawn an mah le mah an ti thianghlim aw. A thluntupawl cun Pau Cin Hau cu Pathian ih kamsang (Prophet), Pathian ih tirhthlah, vanram sangka ongtu, khawsia phunkim dawisuak theitu, le mi tinkim zalennak pe theitu tin an pom. Chin mi sung ihsin rirai biaknak silo biaknak dang kenglut hmaisabiktu a si.
 
Pau Cin Hau cun awkam menih khawsia dawisuak thei dungthluntu 21 a nei. Cuhnuah a dungthluntu/tirhthlah cungcuang deuh ih retmi a nei ih “Laisang” (receiver of Scripts) tin an ko. Cumi hnuaiah Pu Hen Dam cu ‘Laimang’(script-boss) ah ret a si, Pu Vum Khaw Thang cu ‘Laitomang’ (Postal boss), le Pu Khai Za Deeng cu ‘Laiaatmang’ (Script writing boss) an si. 
 
Ti Thianghlim ‘Hinlo-tui, Damlo-tui’
 
1915 Laitui ih a um laiah a mang ah a var zetmi tidai (crystal clear water) van ihsin a tlak lai a hmu, a dawngih tithawl khatin a than. Pathian ih pekmi tidai thianghlim laksawng a si tin a ruat. Laitui khaw kiangih Vutmual ah thinghnah phun hnih ‘hinlo’ le ‘damlo’ timi pahnih a hmu ih tidai thianghlim sungah a thlak. Cumi cu ‘hinlo-tui le damlo-tui’ timi cu a si.
 
Himi tidai thianghlim cu damlopawl a dam terih mithi hman a nung ter thei tin an rak zum. Cun sual ihsin mi a ngaidam thei ih cui tidai intu cu kumkhaw nunnak an ngah ding ti khalin an zum asilole cu tin an rak zirh aw. 
 
Laipian Biaknak a karh
 
Pau Cin Hau cu khawsia dawi thei thluntu 21 lai a neih ruangah khawtin ah an tlawngih khaw 154 lai an fang, cun thlarau ṭhalo khawsia 68 lai an dawi. Tedim peng lawngah siloin Hualngo ram, Lusei ram, Falam peng, Hakha peng, le Manipur saklam state tiangah a si. Hi biaknak cu mi tampi in an rak zum. Tedim peng lawngah thluntu mipum 26,000 le Falam pengah 9700 lai an rak um. 1970 ahcun Pau Cin Hau ih biaknak Laipian thluntu sungtel hi 150,000 lai an rak kim man, asinan a rei tuk hlanah mi tampi cu Khristian biaknak ah an ṭhawn. 
 
Pau Cin Hau a thih hnu 1965 ah amah thluntupawl cun Valvum khua ah khawmpi (convention) an nei ih cutawk meeting ih teltu hmuahhmuah in Pau Cin Hau hminih biaknak lam hnaṭuanmi ah Zisu hmin hmanglo dingin thluthluknak an tuah. Cumi ihsin an hmin cu ‘Laipian Pasian Paina’ (God worshipping organization) tin hman a si. Asinan an mai lakih hrekkhatpawl in Zisu hmin telhlo cu an duh lo, ziangahtile amah Pau Cin Hau rori tla khawsia a dawi tikah Zisui hmin sal in a rak dawi. 1990 ihsin an pawlkom hmin cu Pau Cin Hau Jesus Church tin an hmang. (Chin Church History) 
 
Yahwehism
 
Himi biaknak hi 1980s hrawng ihsin kan Chin mi lakah a rung um. Hi biaknak cun Zarhte Ni (Saturyday) cu Pathian ih Sabbath a si. Cun Pathian ih hmin taktak hi Yahweh a siih Sabbath ul dingih thupek kan si ti zum le pomtu an si ruangah Yahwehism biaknak tiih khawhnak san a si.
 
Daw Sai Zi le Born-again Sabbath Church
 
1982 ah Falam peng, Hrianghnang khaw kiang ih Laikua ah “Sabbath Born-again Church” din a si thu theih a siih an hotu asilole a dintu cu Daw Sai Zi (Hram Thai nu), Rulbu khawmi a si. A nih hi rirai biaknak ihsin Khristian biaknak thlun hmaisa lamtu a si ve. United Pentecostal Church (UPC) ih a um laiah theihlo ṭong dawngtu tla a si. Thlarau thianghlim in Laikua cu hmunpibik (headquater) si dingin a sim. Lehhnu ah hi hmun cu khawpi a si leh ding tin simphuannak (prophesied) a rak tuah cia. 
 
1982 ah Daw Sai Zi cun umnak hmun a tuah ih amah ten Laikua hna ahcun a um thok. Hmailam ih a ra thleng dingmi thu a sim cianak ruangah hrekkhat cu sawm ṭulloin a hnenah an ra ih a umnak hmun ah an ra um ve. Inn 10 tiang hrawng cu an kim tiih sim a si. An nih cun cutawk ih umpawl cu siatralnak ihsin run an si ding tin an zumih Yahweh ih hrilmi lawng an umnak hmunah an ra thei tin an zum. Cubetah Chin-mi thuanthu ih ‘Chin-mi in ca kan nei nan uico in in thiar hloh sak’ timi kha hi hmun ahcun profet in a hmu tin an simih cui a hmuhmi cu hi hmunah tar a si ti khalin an sim. 
 
Khawmnak an neih tikah lungtopawl an sarih biakṭheng an dawlih me/kel cu mei-ur thawinak ah an tuah. An mei-ur thawinak cu a cemral tiang an kang ter. Asinan Yahweh ih sim le zirhdan thuthu in a cancan ah an mai ei ding hrangah a sa taan can an nei, a tangmi zate cu an ur thluh. Himi zirhawknak cu Hrianghnang putar pakhat ih simphuanciank (prophecy) ihsin rami a si tin an sim. An khawmnak ih muril cu thisen hi a luan tengteng a ṭul, culo asile biaknak diktak a si thei lo. 
 
Laikua ih an um tikah kiangkap thingkungpawl an hau, hramlak an siatsuah ih thingtheirah pawl an cingih an mai ei theih dingmi hlir tampi an cing. Ram nei taktaktu Hrianghnang pawlin himi cu an duhlo ih hi hmunram ihsin tlan ter an duh. Asinan an dawisuak theilo, asinan thuneitupawl hnenah thu an thlen ih lehhnu ahcun an tlan sal. 
 
Thang Cin le Sabbath
 
Sabbath Born-again Kawhhran a um hlan kum thum ah, Thang Cin cu thuamhnaw zianghman hruhlo, lawngfangkheh in kum thum sung um a thok. Cule ṭong loin kum sarih sung a um. Himi cu profet si dingih timtuahawknak asilole profet si dingih ṭulmi (full training course) a si. A nih cu Lungding khua mi a siih Laiva Reservoir kilkhawi tu dingih hnaṭuan a si.
 
1985 ahcun U Thang Cin, Daw Ni Dang, Daw Zung Ngen, le Daw Nun Cuai ih hohanakin Seventh Day Baptist asilole Sabbath Church timi cu Falam ah an din. Sungtel (members) 20 kiangkap hrawng an si. An profet Thang Cin cu a umnak Laiva ihsin Falam ih an kawhhran cu a vehvai phah. 
 
An biakkhawmnak ih thupitmi cu Yahweh ih thupek vekin Sabbath ulh ding a si, cun minung hrang thlacam le Sabbath kawhhran din vivo ding a si. Ṭhenhra ih ṭhenkhat tla an pe ih an ngahmi sumpai cu an pawlkom hrang le an hnaṭuantupawl lakkha ah an hmang. Khristian pawlih ni thupi thawn pehparin Khristmas le Kum Thar tivekpawl cu an pom lo, ziangahtile Bible ah a um lo. Cumi hnakin Bible sungih ummi Puanthlam puai (Feast of Tabernacles, Lantakpuai (Passover, le Pentecost) tivek pawl hi an hmang sawn.
 
2003 ah Zinghmuh tlangah sia 10 lenglo an that ih an profet Thang Cin in hmailamthu simnak (prophecy) a tuah. Hmailam thu a simciamipawl ih hmuitinmi cu kan rampi democracy diktak kan ngah tikah kan nih hi uktu party (ruling parties) sungtel kan si ding ti a si. Messiah le kan nih cu hi leitlun ih kum 1000 uknak ih uktu kan si ding tin an sim. Curuangah anmah le mah cu ‘Ram Thu Thlung’ an ti aw.
 
Sabbath timi hmin telh lo ih Yahweh timi hmin bun ih Sabbath ultu khal an um. Falam ih Tluang Kip Hnin ih hohanak in “Church of the Living Messiah” timi tla Falam ah rak din a si. An nih khalin Khristian pawlih ni thupi Khristmas le Kum Thar tivek cu an duhlo, cuhnakin Thukam Hlun ih Puanthlam puai, Lantak puai, le Pentecost pawl an hmang sawn ve. Tidai ih baptistma pek thu ahcun an nih khalin Pa, Fapa, le Thlarau Thianghlim hminin baptistma an pe ve, cule baptisma latu in Thlarau Thianghlim a congah hnuah a vawi hnihnak ah Joshua Messiah hmin in baptisma an pe bet sal. 
 
1989 ahcun hmuntin ah feh in Yahweh hmin in thusim in an vak. Sungtel (member) thar hrekkhat tla an ngah. An fehnak hmunpawl cu Tuisanzang, Gamlai, Pyidawtha, Chyanthagyi, le Tamu ah an siih hi hmunpawl ah kawhhran pawlkom tla an din thei. 1992 ih hminsinmi ah Lantak Puai ih teltu mipum 550 lai an kimih an zungpi (headquarter) ah Tedim an hmang.
 
Saya Ngul Khaw Pau ih sim danah 1980 ihsin “Hlimsang” (Spirit filled) zumnak, Sabbath ulh zumnak cu Tedim ah an din thok. 1981 ah Saya Lang Za Mang ih hohanak in Yahweh Kawhhran din a si. An zumnak cu Thlarau ih hruai dandan a siih an cangvaihnak khal thlarau ih simcia dan vekin a si. Zarhte Ni (Saturday) cu Sabbath tin an ul. Inn 6 le mipum 32 cu sungtel (members) an nei. 
 
1985 ah Saya Ngul Khaw Pau ih hohanak in ‘Assembly of Yahweh Church’ timi cu din a si. 27 March 1994 ah Thuam Go Lian in ‘House of Yahweh’ timi kawhhran cu Tedim ah a din. Yahweh hmin an pom ih Sabbath an ul.
 
#Note: Chin Kawhhran Thuanthu 'Cabu' ka suah dingmi bungkhatnak sungih malte ka run lo hlawm. Cabu ih a suah tikah thazang in pe ding khalin ka lo beisei.

Thursday, August 13, 2020

Thil Zuarpawl Ih Theihtulmi

By on Thursday, August 13, 2020

 Youtube>>>https://www.youtube.com/watch?v=I02UoFE7aDw&feature=youtu.be

 

Online ih thil zuartu na si maw, asilole dawr ih thil zuartu, asilole thilri zuarih sumdawngmi na si ahcun hi video hi lo theih loin na zoh le na ngai ka lo beisei. Ziangahtile kan thil zuarmipawl kan khawng sinsin theinak ding asilole kan hlawhtlin theinak dingah thilzuarpawlih theih tengteng tulmi le thil leitupawl ih miza timi hlawmawknak kan nei ding.  A hmaisa ah like le shar nak in siseh, ka Youtube channel Subscribe in tuahsak dingin ka lo dil.

Thil zuartu pakhat dinhmunin an sim theumi cu, “Mithmai panten na hni siamsi thei lo asile thil zuar aw hlah, hnadang tuan sawn aw” timi a um. Thil zuartu pakhat hrangah mithmai pan le hnisiamsite ih um thei hi a thoknak ih thupibik, le hlawhtlinnak hrampi pakhat a si vekin, thilleitu (customers) pawlih mizia theihthiamnak khalin na thilzuarnak ah tampi a lo bawm thei ding. Cuhnuah Thil na zuar tikah na thilri ra lo leitu minung phun nga an um timi na theih bet hrih a tul. Hi thilleitu minung phun-nga pawl ih mizia le umdan, ziangtin kan thilri kan rak zawrh dingih kan rak lei ter thei ding ti na theihlo asile na thilzuarmi na khawng tha thei lo ding.  

Pakhatnak, Mi Ringhlel thilleitu, mirang tong cun (The suspicious customer) an tiih. Himi phun khatnak thil ra leitu cun na thilri hi a zum ngaingai lo ding. Na thilri ah asilole a man ah rinhlehnak a nei ding, a thilri hi a tha ngaingai pei maw asilole a man awlte hi mankhung takin in zawrh teh a si pei maw timi rinhlehnak a nei ringring. Asinan in ringhlel tin na ngaihsaklo asile thil leitu na nei lo ding. Thil zuartu na si ahcun na boss diktak cu thil raleitu (customers) an si ruangah tih le zah, uapatnak thawi na pehtlaih an tul fawn.

Pahnihnak, Tongtam thilleitu, mirang ton cun (The talkative customer) an tiih. Himi a pahnihnak thilleitu (customer) cu a tong a tam tuk. Cawllo in a tong dingih na zuarmi thil thawn pehparlomi tiang khal a lo sut paih in a tong paih ding. Thu pakhat na sim asile a mah lawnglawng rei zet a tong ding, nang cu tong can a lo pe lemlo ding. Asinan na tong tam tuk na ti asile a thin a heng dingih thil leitu na nei nawn lo ding.

Pathumnak, Ziangkim-thei thilleitu, mirang tong cun (Know it all customer) an tiih. A pathumnak thilleitu (customer) cu ziangkim thei a si. Himi nan thilri cu cutawk khatawk ta a si, cutin khatin, cutei dawrah tla cutin khattin, a man tla cu zat a siih nan nih hmuah hizat cuzat tin ziangkim thei thluh vekin a um ding. Nan mai zuarmi nan thilri rori hman nan mah hnakih thei sawn vekin a ra um ding. Asinan na thei aw ter, na fim aw ter na ti asile thilleitu na nei lo ding.

Palinak, Thinheng thilleitu, mirang tong cun (The angry customer) an tiih. Himi thilleitu (customer) cu a thin a tawi zetih thinheng dingin maw si a rat, ti ding khawpin a duhlo zawng a um pang asile a thin a heng cih ding. Kamkhatte nan biak maw asilole nan thiltimi ah a duhlo zawng a um pang cun nasaten a thin a heng ding. Hivek thilleitu (customer) hi khui khalah an um. Cumi thei cialoin na thin a tawi tuk, na ti asile na thil zuarmi lei loin an lo tlansan ding.

Panganak, Thuṭhencat theilo thilleitu, mirang tong cun (The indecisive customer) an tiih. Himi thilleitu (customer) cu a lei tummi thilri ah si maw sumpai ruangah si maw thuthluknak a tuah thei lo ding. Lei ding vek, leilo ding vekin a um ding. Ka lei maw-leilo a tha ding tin a ruat rero ding. Lei ding le ngam ciah silo leilo ding le remti ciah silo in a um ding. Na thilri kha a duhlo ruangah siloin thu a bawtcat thei lo sawn a rak si. Cumi ah thuthluknak hman na tuah theilo, na duh ngaingai lo a si ding,  na theihawkfel hnuah thil ra lei lehaw na ti asile na thil zuarmi an lo lei dah lo ding.

Ok, asile thil zuartu pakhat dinhmunin hivek thilleitupawl hi lo theihlo ih kan ton dingmi an si tikah ziangtin kan thil lei dingin kan tuah thei dingih ziangtin kan thilri kan rak zawrh thei ding timi tawiten kan hlawmaw bet ding.

Pakhatnak ih thilleitu, rilhlelhnak nei thilleitu an rat tikah rinhlehnak neilo dingin na thil zuarmi ih thatzia fiangten na sim ding. A um zia cu na thil zuarmi thuhla kha na theih depdep le na theih neknek a tul tinak a si. An zum le rinsan ding tiangin na thilri ih thazia le rin a tlakzia na sim thei a tul tinak a si. Na thilri zuarmi thuhla fumfe ih na theih lo ahcun hivek customer hnen ah thil na khawng thei dah lo ding. Keimah bulpak in company ih Manager ka tuan laiah hivek customer tampi ka tong.

Pahnihnak ih thilleitu, tongtam zet thilleitu an rat tikah midang tong ngaisak theinak “Listening skill” timi na neih a tul. An tong tam zet a si khalle thaisau le ngaihsak zetin an tong cu na ngai sak dingih aw singai, tin an diriam ko na tong ter men ding. Midang tong ngaisak theinak (Listening skill) na neih lawngah hivek thilleitupawl hnenah na thilri na zuar ngah thei ding. Tong tam le tong paih thilleitu an rat ahcun Listening skill cu a tul rori.

Pathumnak ih thilleitu, ziangkim thei thil leitu an rat tikah, an theihmi kha a dik maw diklo ti na thlir sak thiam a tul. An simmi a dikmi kha awsi a dik tin siseh, a diklomi kha cutin khati sawn a si tin thudik kha hmuthiam dingin thinsau tei na sim fiang a tul. Himi ahcun a tlun ih simzo bangin na thilzuarmi thuhla na theih neknek a tul hleiah nan zuarmi vek zuarvetu midang asilole dawr dangpawl ih thuhla khal awmang tawk na theih a tul tinak a si. Na thil zuarmi thuhla ahcun thu theithluh vekih um thil ra leitu hnakin na zuarmi thuhla na thei sawn timi na lang ter thiam khal a thupi zet. 

A palinak ih thilleitu, thinheng thintawi zet thilleitu an rat tikah, himi cu rel tam tulloin thinsau rak cuh men ding a siih na thin a sau lawngah thintawi pawl hnenin paisa na ngah thei ding, khatlam zawngih sim cun na thil zuarmi an lo lei thei ding tinak a si. Thilzuartu ih tumtahbik cu kan zuarmi thil zuar-suak ngah ding a si ti kha theih ringring a tul.

A panganak ih thilleitu, thuthencat theilo thilleitu an rat tikah na thilri lei dingin thuhluknak na tuahsak thei a tul. Na thil zuarmi hi lei-tlak le hmantlak asizia, a lei zotu le hmangzotupawl ih diriam le lungkim zia tivekpawl fiangten na sim hnuah lei dingin thuthluknak na tuahsak thei. Cumilawngah hivekpawl in na thilri lo lei dingin thuthluknak an tuah thei ding.

Thilzuarpawl hrangah malte tal thathnemnak a um ka beisei.

 

Friday, March 22, 2019

Hla Ropi “You Raise Me Up” Dunglam Thuanthu le A Suahdan

By on Friday, March 22, 2019
Hi hla hi minung pahnih ih phuahmi a siih a hlafang (lyrics) cu Brendan Graham nganmi a siih a thluk (melody) cu Rolf Lovland a si. 

R Loveland cu Irish-Norwegian mi a siih Secret Garden band rak dintu, hla phuahtu, producer, le keyboard tumtu kha a si. A hla hi minutes 5:04 saumi a siih March 26, 2002 ah tlangzarhnak an rak nei.


Hla Suahkehdan

A hlafang tuahtu Brendan Graham cu Irish ramih hlaphuah thiam le nunthuleng
nganthiam hminthang bik lakih pakhat a si.

Brendan Graham cu a cabu pahnihnak “Element of Fire” timi a nam thawk rero ih a cabu pathumnak “The Brightest Day, the Darkest Night” timi cabu a ngan phah rero.

Cui cabu a ngan rero laiah Norwegian hlaphuah thiam hminthang, Rolf Lovland in a rak phone. Rolf Loveland cu Secret Garden ban dintu, (Secret Garden band cu 1995 ih Eurovision Song Contest ih thiambik laksawng ngahtu kha an siih an albums million 3 lenglo zuarsuak thei ve an si). Rolf Loveland in Irish nunphung hlathluk thawi bangawmi “Silent Story” timi hlathluk mawi zet a neih thu a sim. Asinan awnmawi thawi a thluk tuahmi lawng a si tikah a cafang a nei lo. A hlafang rak bun sak dingin Rolf Loveland in Brendan Graham cu a dil. Cuizan cu kum 2000 ih Khristmas zaan kha a si.

Sunday, December 17, 2017

Thuanthu Zawng Khalin Jerusalem Cu Israel/Judah Ta A Si Ko

By on Sunday, December 17, 2017


Tufang leitlun ih thucuhawknak nasabik pakhat cu Jerusalem hi Israel maw Palestine ta, asilole Khristian ta maw Muslim pawl ta ti hi a si ko. Thuanthu zawngin kan zoh ding.

Muslim thuanthu le nunphung ih simmi cu profet Mohammed ih khualtlawnnak hminthang pakhat cu Al-Aqsa Mosque ah a si, cumi cu Palestine pawlin Jerusalem an ta ih an neihnak asilole an tithupitnak a si. Asile cumi ṭansan ding cun Mohammed a thih hnu talah ziangah hminsinnak pakhat-khat tal an rak tuah lo.

Arabs-pawlin Jerusalem cu Islam khawpi AL-Quds vekin an sim, asinan  profet Mohammed cu cutawkih a tlawn thu a dik timi simtheinak (proof) an nei lo. Amah Mohammed a thih hnu kum nga tiang hmanah a ralkappawl hman Jerusalem khawpi an thleng lo.

Jerusalem khawpi thu hi Koran (Muslim Bible) ah a tarlang lo. Asinan Bible (Khristian Bible) cun vei 600 lenglo David ih khawpi tin a tarlang.

Mohammed ih san asilole Byzantine Empire ah Jerusalem hi a thupimi a si dah lo. Khristian pawlih khawpi a rak si ringring cia.

Jerusalem cu Siangpahrang David ih dinmi khawpi a siih David san hlanah cun khaw fate a siih khawpi a rak si lo.

Tu ih Al-Aqsa mosque timi a dinnak ciah khi Justinian ih St. Mary Kawhhran a rak dinnak a siih tu ahcun a siat zo. (Ref: cbn)


Saturday, December 9, 2017

Jerusalem Khawpi Thu le A Thupitnak San

By on Saturday, December 09, 2017

Jerusalem cu 19th century BCE hrawng ahcun ‘Rusalim’ tiih kawh a siih ziangtik ciah ah Jerusalem tin an thleng timi cu felfai ih theih a um lo. Jerusalem timi ih san cu Shalem pathian ih hrambunnak (foundation of the god Shalem) tinak a si. Santhar Jerusalem khawpi hi peng 48 hrawng a kau, mipum 1,253,900 tluk an um. Tu ih an buaipi reromi hi khaw hlun sawn a si. Jerusalem khaw hlunah veng li (quarter pali) a umih Muslim Quarter, Khristian Quarter, Armenian Quarter le Jewish Quarter tla an si. Thuanthu vekih kan zoh asile hi ram hi a hmaisabik ahcun Kanan miphun (Proto-Canaanite) an rak um, cumi hnuah Izipt mipawl (Egyptian New Kingdom) an rak umih cumi hnuah Jebush miphun (Jebusite) pawl an rak um. A liamcia kum 3000 hrawng ahkhan Lal David in Jerusalem khawpi cu Jebus pawl hnen ihsin a rak la, cumi ihsin Jerusalem cu Israel kutah a um (2 Samuel 5:6-10). David hnuah a fapa Lal Solomon in siangpahrang a run ṭuanih Jerusalem Temple pi a run sak (1 Siang. 6-7). 

Jerusalem khawpi cu vawi 52 ral ih do a tuar, vawi 23 lai an kulhpit thluh, umnak siat thluh ruangah beunak hawlin vawi 39 lai a vakvai. Vawi 3 rori siatsuah thluh hnuih remthat salmi a si. Vawi 44 lai sal vekih kaih a si. 

Rome lal Hadrian in AD 129-30 ah Jerusalem cu “Aelia Capitolina” tin hmin a thleng nan Constantine in Rome a uk hnu AD 324 ah Jerusalem tin hmin a thleng sal. Rome cozah hnuin Jerusalem la hmaisabiktu cu Muslim pawl an si. AD 630 hnu in Muslim cu nasaten an karh. AD 638 ah Jerusalem cu Muslim pawl kutah a thleng. Europe ih Khrihfa pawlin Jerusalem cu biaknak dang kutih a thlen ding ngai ngam lo in ral an tho ih AD 1099 ah Jerusalem cu Khristian kutah a thleng sal, cui ralpi cu Crusade ralpi tiah an ko. AD 1187 ah General Saladin in Jerusalem a lak salih Muslim kutah a thleng sal lala. Muslim pawlin kum 700 an ukih cumi cu Ottoman Empires (Tu ih Turkey ram) uknak sungah a rak si. 1917 ah General Edmund Allenby ih homi mirangpawl le Ottoman Empire cu nasaten an do aw ih Edmund Allenby te in an neh ruangah Jerusalem le Palestine cu mirang kutah a thleng. Hi mirang uk sanah Judah miphun (Israel) tampi cu Jerusalem an pan ciamco ih Jerusalem ah tampi an karh sal. Asinan  Germany ih Adolf Hitler in Judah (Israel) minung million 6 lai a thah ruangah UN tla in Judah (Israel) pawl hi ram nei ding hrimhrim an si tin 1947 ah thu an ruah sak. 

1948 ah Israel cu ram pakhat a si tin UN in a than ih Arab rampawl in Israel cu an bor ciamco. Asinan Israel in nehnak a co ih nitlaknak lam Jerusalem tla an la thei. 1967 ah Niruk Ralpi timi Israel le Arab rampawl an do aw ciamco, ni ruk hnuah Israel in nehnak a ngah ih Jerusalem nisuahnak lam tla a la bet. AD 1980 ahkhan Israel cozah in “Jerusalem khawpi cu kan mai ta a si zo” tin leitlun pi theih ih an mah te an puan ruangah United Nations Security Council (UNSC) cun zamrang ten meeting a ko ih Israel in leitlun daan a pahbal ruangah Israel thawi pehtlaihnak kan siat ter a ṭul tin thuthluknak a tuah cih. Cumiruangah leitlun ram 24 cun an embassy cu Jerusalem ihsin Tel Aviv ah an ṭhawn thluh. 

Tuah cun Tel Aviv ah embassy 80 lai a um (USA telin). AD 1995 ah US embassy cu Tel Aviv in Jerusalem ih ṭhawn dingin thuthluknak tuah a si zo nan US president Bill Clinton, George W.Bush, le Barack Obama tepawlin humhimnak lam kan ruah tikah ṭhawn ding hi a remcang ngaingai thei lo tin an rak ti ringring. Asinan Donald Trump cun US embassy cu Jerusalem ih ṭhawn dingin ṭuanvo neitupawl a sim zo.

Muslim pawl hrangih Jerusalem a thupit tuk ve nak cu: Islam dintu Islam dintu Muhammad cu AS 632 ah a thi. Muhammad a thih hnu kum 5 ah Muslim pawl in Jerusalem cu an lak. Muslim pawl in Muhammad cu Mecca ihsin Jerusalem ah a tlawng ih Muhammad cu Jerusalem ah Prophet hmuahhmuah thawn thlarau lam in pawlkom awknak an nei tiah an zum. Jerusalem cu Muslim pawl hrangih an khawpi bik a pathumnak a si. An khawpi bik cu Mecca (Muhammad suahnak) le Medina (Muhammad thihnak) a si. Pengkhat vuakvel a simi Jerusalem khawhlun sungah Muslim Mosque 7 a um ih cumi lak ah Dome of Rock timi le Al-Aqsa Mosque tla cu Muslim biakinn hminthang an si. 

Khrihfa pawl hrangah tla Jerusalem cu hmun thupi zet a si. Jerusalem cu Thukham hlun sungih an hmun thupi a si. Culawng siloin Jesuh suahnak Bethlehem cu Jerusalem kiangte ah a si. Cun Jesuh Khrih tla Jerusalem ah a tlangleng, thuthangṭha a sim. Cun dungthluntu pawl thawn netabik zanriah a einak hmun, leitlun mipi runsuak dingih a thihnak hmun pawl a si. AD 200 hrawngah Rome Siangpahrang Hadrian in Jesuh an phumnak thlan ah biakṭheng a sak. Kum 100 a rei hnu ah Rome Siangpahrang Constantine cu zumtu ah a cang ih Khrihfa biaknak cu zalennak a pek. Cun Siangpahrnag Hadrian ih rak sakmi biakṭheng cu Biakinn ah tuah a fial. Hi biakinn cu “Church of the Holy Sepulchre” tiah kawh a si. Khrihfa tampi in hi biakinn hi hmun thianghlim pakhat ih an ruahmi a si. 

Jerusalem khawhlun ahhin Khrihfa biakinn 16 tluk a um. An zaten biakinn tumpipi an si. (Ref: Wikipedia, VCTH, mizospecialnews)


Thursday, October 12, 2017

Hahthio Ruangih “God bless you” Timi A Rak Thokdan

By on Thursday, October 12, 2017

Minung zaten Hathio hi kan pianpi thluh. Asinan ram le umnak hmun ih zirin kan ruahdan lawngte a dang hnuaihni. Ṭhimnakah Chin-mi cu kan hahthio tikah “miin a thupten an lo rel” kan ti aw ṭheu. Asinan mirangpawl cu an hahthio tikah “God bless you (Pathian in lo thlawsuah seh)” an ti aw ṭheu. Cumi cu ziangruangah ti malten kan run sim ding.

Hathio ruangih “God bless you” timi a rak thoknak hi mi tampi cun Rom san lai ihsin a si tiah an zum. Ziangahtile Pope Gregory I (Gregory the Great) san laiah Europe khawmual ah nat-ṭha-lo (bubonic plague) timi a rak suakih, cui nat ngahtu cu an hahthio, an khukhuh, cule an lu a na ih an thi. Cumi ruangah Pope Gregory I in mipakhat a hahthio asile “God bless you/Pathian in lo thlawsuah seh” ti aw dingin a rak sim. Cu tiih tiawknak in thihnak sung ihsin Pathian cahnakin a humhim thei ding tin an rak zum.

An theihlomi thil pakhat, natnak, harsatnak le thihnak tivek ṭihtuknak ih suak cu a si bik ko. Cumi ruangah Pathian hnen ihsin damnak thlawsuah ngah dingih dilnak a si. Curuangah rinlopin pakhatkhat a hahthio ih Pathian in lo thlawsuah seh ti asile taksa sungih thlarausia le ṭhalopawl a dawisuak thei ih nat ṭihnung lak ihsin khal a hum thei ti zumnak an rak nei. Hlan nunphung zumnak hrekkhat khalah hahthio hin thlarau sualpawl a dawi suak thei, ziangahtile cui thlarausia cu kan taksa sungih an um ruangah tiih zumtu tampi an rak um. Thlawsuah timi khan hahthio (nantnak) le a dang harsatnakpawl a kham thei ticu kha lai mipi ih ruahnak luahkhattu a si.

Leitlun Miphun Tampi An Hahthio Thluh ih An Tiawkmi

English – “Bless you” asilole “God bless you”

German – “Gesundheit”

Greeks and Romans – “Banish the Omen”

Hindu – “Live” and responds “with you”

Zulu – “I am now blessed”

Chin – Miin an lo rel J

Lunglutza Hathio Thu Mallai

      -         Hathio cu zocio ih neihmi, kham theihlomi a mah te ih ra suak minung pianpi a si.

      -         Hahthio cu nahzi pakhat ah peng 100 tluk cakin a feh thei ih cilpet (wet spray) cun pi-nga tiang a sat (radiate) thei.

      -         Ihthah sungah zohman an hahthio lo, ziangahtile tha cakternak khrihsal tu (nerve reflex) cahnak khal a cawl ve.

      -         18 – 35% zatek cu a tleu zetmi an hmuh hruak caanah an hahthio.

      -         England ram, Worcestershire ih Donna Griffiths cu ni 978 sung minute thok pek tinten a hahthio ringring ruangah a nih cu leitlun ih Hahthio saubik hminsin (record) neitu a si.

Source: loc.gov (Everyday Mysteries)




Wednesday, August 2, 2017

Leitlun Milianbikpawl Vs Pathian Mihmanbikpawlih Nundaan

By on Wednesday, August 02, 2017

A lo liantertu ding cu na thlahlawh a si lo, na paisa ngahmi ziangtin na hmang timi a si sawn tiih an sim ṭheumi hi a rak dik zet. A hnuailamih leitlun milianbikpawl ih nun kan zoh tikah, ziangtlukin leitlun mi lianpawl an teren-aw timi cu kan hmu thei ding.

Mark Zuckerberg

Zuckerberg hi leitlun milianbik paruknak a siih “Ferrari” vek mawṭaw khi thlatin a thar leiin a to thei ringring nan Facebook dintu Zuckerberg cun “Manual” mawṭaw “Volkswagon GTI” khi a to ringring, hivek mawṭaw ih man cu dollar thawng sawmthum (Kawlram paisa ting 410 hrawng) man a si. Cun a nupi Priscilla Chan thawi an neihawk kutsih khal an inn dunglamte ah an tuah men. 2012 ih Italy ramih Honey-moon an feh khalah an nupa cu McDonald rawldawr tivek menah rawl an ei men.

Warren Buffett

Warren Buffett hi 1958 ih dollar 31500 ih a rak leimi a inn ah tutiang a um lai ti a si. A nih cu Berkshire Hathaway ih CEO a si fawn. 2017 ih an nganmi ah a neihmi hi $ 73.3 billion a si. Leitlun ih milianbik pathumnak a si ko nan Nebraska ramṭhen, Omaha khawpi ih pi 6000 fang a kaumi a inn ah a um rero men.

Bill Gates

Leitlun ih milianbik Bill Gates ih nahzi man hi $10 a si.  $ 10 man nahzi a hruh ringring lawng siloin hlan minung kan ti ding maw, Bill Gates hi an sung tei rawl-einak pakanpawl a khawlh ṭheu bet fawn.

Carlos Slim

Carlos Slim hi tufang leitlun ih milianbik a panganak a si ko nan a hnaṭuannak le inn a fehnak ah mawṭaw khaltu (driver) a sang dahlo ih a mahten a khal ringring men. Hi milianpa cu mawṭaw khaltu neilo in Mercedes-Benz mawṭaw cu mahte khalin a vak suk a vak so ṭheu, cubetah a thuamhnaw khal amai dawr (Store dawr) tapawl lawng a hruh men.

Charlie Ergen

Charlie Ergen cu “Dish Network” dintu a siih $ 14.5 billion lai neitu milian mak tara a si ve nan suncaw a ei tikah leng suakin dawrah a ei dah lo, suncaw funnak te thawn pawng-hmuk (bread), le theitidai te nitin a kengih cumi a ei ringring.

Jim Walton

Jim Walton cu Walmart neitu kha a siih kum 15 lai reizomi Dakota pickup timi mawṭaw te kha a to ringring. A paisa neihmi cu 33.6 billion lai asinan a pa, Sam Walton in teren zetih paisa a rak hman ṭheumi kha ro vekah cangin mawṭaw sete a khal men.

John Caudwell

John Caudwell hi Mobile Phone dawr “Phones 4u” timi dintu a siih paisa $ 2.4 billion lai neitu a si ve. A nih ih danglamnak cu a sam hi a mahte a met ṭheu, cule Store dawrih ready-made thuam hnaw tete a hruh. “Kei cu Saville hnihpuan tivek ka hruh a ṭullo, midang ih ngansan duh menah ka paisa cemral ter a ṭul lo” tin Forbes thawi hmaiton thusuhnak ah a rak sim dah.

Amancio Ortega

Amancio Ortega hi leitlun milianbik pahnihnak (Bill Gates sangtu) a rak si ve ih $ 82 billion neitu a si. Amah cu leitlun ih thuamhnaw company hminthang Zara timi company dintu a si fawn. A nih cu zanlam rawl hi a hlawhfapawl hnenah, Zara rawldawr ah zanriah a ei.  Cun khual tlawngih nuamtawlih va um hnakin a inn ih ar-vulh paih sawntu khal a si. Hnipuan company hminthang dintu le neitu a si ko nan a thuamhnaw khal khawt-kawr a pawlmi, shirt-kawr rang, bawngbi dum deuh tivek thuamhnaw zara te men a hruh ringring.

David Cheriton

A nih cu Stamford University ih computer lamih hotu, billionaire a siih $ 3.4 lai paisa neitu a si. Leitlun milian 628 nak a siih a lian tuk ko nan plastic-bag a hmanciapawl hmang rero saltu mi pakhat a si. Mankhung deuh rawl-dawr ih rawl a ei pang asile lehhnu ah a eimi man hrek cu a retkhawl ringring. Nuamtawl mawṭaw tivek a do lo ih thirleng a to ṭheu. Vanzam a to khalle paisa tenrenin mizaran tonak hlir ah a to.

Ref: Time Money : 10 Billionaires With Surprisingly Frugal Money Habits, trendingtopmost, Wikipedia, Internet

Leitlun Pathian Mihman Thusimthiam Hminthang le Milarpawl

Oral Roberts (Seed-Faith thawktu)

Oral Roberts cu ‘Brioni suits’ kawr/angki $ 500 ihsin $1000 man a hruh ringring. Buut (shoes) $ 100 man a hruh ih Tulsa ah inn $ 250,000 man ah a um. Diamond zunghruk a hrukih sui ih tuahmi faute/ngelbun a bun. Automobiles $ 25,000 man a hmangih thla 6 ah a thleng ringring. A fapa Richard ih tuahmi “the most prestigious and elite country club in Tulsa” (Cutawkih membership lawngah mi pakhat $ 18,000, thlatin $ 130 siah thawn) kiangkap ah $ 2 million cemin a feh/zam ṭheu.  An pafa in ‘the ultra-posh Thunderbird Country Club in Rancho Mirage, California’ ah an feh ih sungtelsinak (membership) lawng hmanah mi pakhat $ 20,000 a si, tuahcun $ 25,000 a si. Cutawkah games pawl tla an lekih zohmawilo zetih an umnakpawl hin an sungkua hrangah milian (millionaires) innsang si hman sehla nunnak hrangah ṭhenṭhekawknak a suah phah. A fanu le a makpa (a fanu ih pasal) thah an si laiah $ 10 million hrawng an tlanpi ti a si. (Evangelist R.L. Sumner's review of Give Me that Prime- time Religion by Jerry Sholes).

Paul le Jan Crouch

TBN Televangelists in Inn $5,000,000 Man Lei
LOS ANGELES TIMES, Nov. 4, 2001, page K15

Costa Mesa-based Trinity Broadcasting Network ih Televangelists JAN le PAUL CROUCH cun $ 5 million cemin tipi kapah inn an lei asi ti’n Orange County Realtors cun a sim.

Cui inn cu tipi kapah a siih tipi le khawpi pawl fiang zetih a langnak hmun a si.
Cui inn-pi ahcun ihnak khan 6, kholhawknak khan 9, billiard lehnak khan, boruak hipnak (a climate-controlled win cellar), poipengih fehnak karbak (a sweeping staircase) le innsung tlunlamih retmi mei-tleu mawi (crystal chandelier) pawl a um.
Cui innpi cu 9,500-square-foot kiangkap inn a si ih elevator, mawṭaw retnak 6, tennis court le tili mawi zetpawl tla a um.

Hi inpi hi a phei lamah e-kah khat (acre) hnakih tam a siih Jan Crouch cun a uico hrangah hmun tum deuh a hngak rerolai tin a kiang naiih umtu cun a sim.
Trinity Broadcasting cu 1973 ih dinmi a siih air worldwide ah 768 TV station hnakih tam an nei zo.

Hms: Los Angeles Times, Nov.4, 2011, page K15 thuthang ih rak nganmi vek ciah ih leh sawngmi a si.

Creflo Dollar

The Atlanta Journal-Constitutio http://www.accessatlanta.com/partners/ajc/newsatlanta/dollar/main.html n, Mar. 9, 2000
Rev. Creflo Dollar Jr. cun a tuahmi ah ningzahnak umloin biaknak hrangih an sahmi innpi ah a hmin a ti lang. Amah cu Rolls-Royce dum a mawng ṭheu ih Europe ram tlunin a mai bulpak vanzam thawn $5million cemin a zam ṭheu. Cule amah cu $1 million innpi ah a um.
Hms: Atlanta Journal ih nganmi vek ciah ih lehsawngmi a si.

Joel Osteen

Tulai santhar thusimthiam hminthang Joel Osteen ih inn man cu $ 1,265,500 a si. (http://north-valley.com/realestate_board/messages/157.html )
Joel Osteen hi tulai leitlunih thusimthiam hminthang Pathian ih mihman ropi a siih Seed-faith uar zet a si.

Joyce Meyer

From Fenton to fortune in the name of God Carolyn TuftandBill Smith
©2003, St. Louis Post-Dispatch
11/15/2003

Joyce Meyer cun i liantertu cu Pathian a si tin a sim. Ziangkim ka hnenih thlengmi cu Amai hnenin a si: $ 10 million man vanzam (corporate jet), a pasal ih mawṭaw man $107,000 (silver-gray Mercedes sedan), a inn $ 2 million le a fa le pali hrangih a dang inn $2 million. Thlawsuah tinkim hi Pathian kutcak kan parih thlengmi a si tin a sim.

Joyce Meyer cun ka pasalih $ 107,000 man mawṭaw a tonak cu ‘khavek mawṭaw ka pasal in a duh” tin a sim. 1 John 2:15 cun, “Hi leilung le a sungih thilri hi tlaihsan hlah uh; hi leilung hi nan tlaihsan asile Pathian duhdawtnak nan nei lo a si” a ti.
Cuti asile Joyce Meyer in zung cabuai hrangih $30,000 man cabuai mawi a leimi teh? French nahzi $11,000 a leimi teh? Tili parih inn $500,000 man leiin cumi hrangih lawng $ 105,000 man a leimi teh?

Benny Hinn

Hinn ih promised healing center cu ziang a cang?
06/23/2002
By STEVE McGONIGLE/ The Dallas Morning News

Evangelist Benny Hinn cu a liamciami kum thum ah Lourdes ihsin Las Colinas ah himi thuthawn pehparmi ruahnak thupawl a sim. Pentecostal thusimtu pakhatin mipi hrang multimedia tour cu nei dingin siseh, faith healing ah mipi in Pathian an biak theinak dingin le cumi hrangih a ṭulmi paisa cemzat $30 million cu mipi hrangah tin a hlu . Cumi cu a rei hlan ih cangsuak ding vekin a mah thluntu in a sim.
Mr. Hinn ih “World Healing Center” cu sak ti ni a um lo. Cuihnu thla reilote i si khan khami thuhla (project) simrel a um nawn lo. Hinn ih cumi rongbawlnak cu mipi hnenah ziangtluk sum kan nei ih ziangtluk kan cem tivek simrel a um nawn lo. Kan dungkumah Los Angeles ih ‘Pacific Ocean south’ ah rongbawltupawl umnak (parsonage) cu Mr. Hinn ih hohanakin $3 million cemin tuah a si.
Hms: 2002 laiih The Dallas Morning News ih ngandan vek ciah ih lehmi a si.

Paula White

“Randy le Paula White cun kan lennak mipi hnenih lang ter hi a poinak a um lo” tin an sim. Thusimthiam Randy le Paula White tla $2.2 million red-brick innpi an lei.
Ref: Seed-faith hi Zumtu/Khristian in kan hmang kem? By Ting Hlei Thang

Leitlun cu kan ram a si lo, zumtu cun vanram kan ruahsan, leitlun thilri cu zianghman a si lo tiih thuthangṭha sim rerotupawlih nundan le leitlun milianpawl ih nundan hi a ling a let. 1 John 2:15 cun, “Hi leilung le a sungih thilri hi tlaihsan hlah uh; hi leilung hi nan tlaihsan asile Pathian duhdawtnak nan nei lo a si” a ti. Ziangtin na ruat?