Friday, July 10, 2015

Hlawn Dawh Thang le Ṭial Ciang

By on Friday, July 10, 2015
Hlawn Dawh Thang le Ṭial Ciang

Khuahlanah Zamual le Sialsir an rak do aw. Zamual timi cu tu khalah kan hmuh bangin Falam peng sungih Zamual khawlu tlangpi khi a si. Sialsir cu mi hrekkhatin Mizo ramih Momrang khaam (Phulleen ram) a si an ti na, Rei ek khaam a si an ti na; hmundangih ta a si a ti na a phunphunin an sim. Cutin Zamual ram le Momrang khaamih minung pawl an rak do aw ciammam. Momrang khaamih ta cu Sialsir ti a si.

Cutivekih an do awk laiah cun Sialsir pawl cun Zamual cu an rak neh neknek ṭheu ih an caang thiam dah lo. Cu tiih ral i nehin an um kha an um a nuam thei lo. An lung a kim dah lo. Neh theinak ding an hawl, an ruat zok rero nan an ruat suak thei dah lo. Netabikah cun Tin an leng. Cutikah Zamual khaw hotu Hlawh Dawh Thang a si ih, “A nupi ah Ṭial Ciang leng auh la, a pa in Thli thawl le ruah thawl a ken dingih nan neh mai ding” a rak ti. Ṭial Ciang cu Zinghmuh lal fanu (Suuncung-Ramthlo khawlu tlang tluanpi) a si.

Nikhat cu Hlawn Dawh Thang cu Ṭial Ciang leng dingin a pok suak. Ṭial Ciang cu fala hmel mawi a si. Lal fanu a si fawn. Mi ṭhaṭha le tlangval ti aw deuh pawl cun an duh cio. Hlawn Dawh Thang a leen hlan khalah Hmun Ung in a rak leng ve ṭheu. Hlawn Dawh Thang cu Ṭial Ciang i thiamtahnak hnuai-ah a fala leng cu a itthat. Cu tiih a ihthat lai-ah cun Hmun Ung khal a ra thleng ve. Hlawn Dawh Thang cu dawi thiam a si ruangah a taksa le a pianzia kha mi tawntai zet le cak lo ding zet bangin a tuah aw. Cutivekin a um lai-ah cun Hmun Ung cun  “Hi tan cun ka tan tia hlah. Hi daar cun ka daar khal tia hlah; Langngam daar (daar sia) a si ding. Lungtum sawh khalah i bang lo ding; Tleenglan khalah i can lo ding, Buan khalah i neh lo ding” a tiih a ihthat lai-ah cun Ṭial Ciang i hnenah amah le amah porh aw phah rero cun Hlawn Dawh Thang cu a nautat. Cu tiih a nautat rero ruangah Ṭial Ciang khal cun, “Cu ti a siah cun a taw kha vun phen aw la; na cil vun phui taa” a ti. Hmun Ung khal cun Hlawn Dawh Thang cu a ngam tuk lawmmam ruangah a taw cu a vun phen ngaingai ih a cil cu a vun phui. Cu tiih an tawh-tham nakah Hlawn Dawh Thang khal cu a hung ṭhangharh ve. A hung thawh cun a taksa a hun dok aw i amah kelah a hung cang.

Hlawn Dawh Thang cun Hmun Ung ih nautatnak le an thureel hmuahhmauh cu a rak thei thluh. A hung thawh vete`n,


“Khawhra le vandum kulh tiangin tlawng-ing khaw,
Taw phen hmang huuval an um lo Lairawn ah
Phen law ti`n huuleng nu`n forh thla deldo ngai”

a hun ti. Cui hnu-ah Hmun Ung ih lamah a her i

            “Ka tan Ka tan te thlirthler
            Hmung Ung in kim ngai ka tan te
           
            ”Ka daar ka daar e, langngam ka daar e,
            Ka daar ceuciin zathum ka khawnnak”

a hun ti ngah hnu-ah Hmun Ung i a zuamnak le a nehtumnak kha zuam ve a duh sal i,

            “Paih le buan tang i mi a zuam fam nih,
            Suak ai law vulei i tual hawr si”

a ti i tualrawnah cun an pahnih te`n buan aw dingin an suak khawm. An fala duh mi Ṭial Ciang i hmuh-ah an pahnih te`n zuamawknak puai an tuah. Fala hmai-ah ka sung pang ding ti cu phaan a um ko. Asinan pakhat khat cu an sun a ṭul ko ding.

An zuamawknak hmaisa bik dingah Lungtum sawh ding a si. Hlawn Dawh Thang cun Hmun Ung cu lungtum lak a fial. Hmun Ung khal cu luduur tia zet a va la suak. Asinan Hlawn Dawh Thang in, “A fate tuk; pacang zuamawknak a tlak lo” a ti i beelpa tia a va lak. Hmaisa deuhah Hmun Ung cun a hi sok i Ṭial Ciang pai` tualrawn a lai i khatlam tiang a hi thlen. Hlawn Dawh Thang cun a hi sok ve thung i an hauhruang leengah a sawk suak ta. Mai` tualrawnih tlangval pahnih zuamaw cu Ṭial Ciang khal cun a thiam tah thiam nawn loin a zoh ve.

A veihnih zuamawknak ding cu tleenglan a si. Hlawn Dawh Thang cun Hmun Ung cu tleeng khan a fial. Hmun Ung cun a thinhna tiang hrawngah a khan. Asinan Hlawn Dawh Thang cun, “A niam tuk aw pacang zuamawknak a tlak lo” a tiih a dawh ban ceu ah a khan ve. Hmun Ung cun a hi lan tum ve i, “Hmun Ung ka pai fa sing” a ti, a puantom a deen suak i amah cu a hnuaiin a tlan lan. Hlawn Dawh Thang in a hi lan ve i a lan khop hman a ti lo. Ṭial Ciang pai` hauhruang leengah a lan suak. An zuamawknak pahnih an ṭheh zo.

Neta bikah zuamawknak a tang lai. Hmun Ung cu a thin a khur rero zo. “Ka ngam lo” tiih vun ṭong ding cu nau-ah a neih ve si. Fala nui` hmai-ah mual ka pho zo ti thei aw phahin an zuamawknak netabik buanawknak cun Hlawn Dawh Thang cu a hun pom sal. Tial Ciang pai tualrawnah cun secang ṭha khitaw bangin an her aw zok rero. Hlawn Dawh Thang khal cun a rei deuh thlang ih tawk thlang sehlaw a ti i, a tual thlanglam an tikuang hmun bekah a vun thlak. Hmun Ung cu a thawh hman a tho thei nawn lo. Ciarbek lakah a taksa na lawng si loin, fala nui` hmaiih ningzakza ih hung thawh ding cu a mit hmai-in khua ram a ting nawn lo. Kua um sehla luh hlo ta a duh ko ding. Cu tiih Hmun Ung mangbangih a tal rero kha Ṭial Ciang in, “Minungih fa cu lawmmam” a tiih a vun thawh. Cutikah Hlawn Dawh Thang in, “Ṭial Ciang, Hmun Ung maw na duh deuh” a tiih a tlan tum. Ṭial Ciang khal cun Hlawn Dawh Thang a tlan ve ten a dawi i Hlawn Dawh Thang cu leng hrih dingin a va kai. Cutin an duhawknak thu cu nuamin an rel tlang.

Hlawn Dawh Thang le Ṭial Ciang cu an duhdawk ngah zo ruangah a nupi dingin a hung dil. Asinan Hlawn Dawh Thang pa`n, nupi man i Ngun-Sum lawmmam man ding cu a duh lo. Asinan Hlawn Dawh Thang in a pai hnenah a dil i,

            “Ka pa, kan ngun-sum cu hei hral lak tau si,
            Ṭial Ciang kan ruun innah ṭuan rel seh law tin”

a ti i an ngun-sum cu a pu-ih Ṭial Ciang ih manah a hun pek. Hlawn Dawh Thang khalin a pai` siang lo cing i an ngun-sum a man ruangah an “Thli thawl le ruah thawl ken dingin a ngen ve. Thli thawl, ruah thawl Ṭial Ciang in a keng. Sialsir pawl cun Zamual sim ding cun an hung sal nan an thli thawl le an ruah thawl an rak thlah ih thlipi le ruahpi sun le zanin a sur ih Sialsir pawl an caang thiam nawn lo. Tuihlanah olte`n an neh ṭheu mi kha thli le ruah ruangah ral an sung lehlam. Cuti`n ziangtik hmanah Sialsir pawlin  Zamual an neh thei nawn lo. (Tu bang khalah hin Sialsir an hung an tiih vate an hun tawkah cun an tam le ruah ni tam a cenih, an mal le ni mal a cen ṭheu. Tutiangah hin hmuh theihin an um lai thotho cu mangbangza thil pakhat a si ve).

Nikhat cu Thur in thing an thiah (Khuang an cawi). Hlawn Dawh Thang tei sung khal cu an tel ve. An feh zawngah cun Za Ham nu`n a fale pawl cu sathin a cah ta. (Za Ham cu Hlawh Dawh Thang ih nau a si). An laamnakah cun sia tam nawn an that. Asinan Ngun Hnu in sia a co ve lo ruangah amah-ih laam hmaiṭhit ding a sin an a laam duh lo. A nuarih daite`n a to san men ruangah laam an thok thei lo. Zanlam ni a sim duahdo thlang.

Cutiih Ngun Hnu a lung a kim lo nak le tlun a tum kha Ṭial Ciang in a theih runagah,

“Ngun Hnu kan khua lamah lawi lai ti ai in,
Val aw khingthang zutin zatlang lam hreen au”

a tii hai. Cutikah Hlawn Dawh Thang khalin ka farnuu a nuar tii a thei i

            “Ka naute nuar hlah law Laai nit e Suun ai,
            Ngun Hnu laam sir hmaisa kan thang duai aw lai”  

a ti bet. Cutikah Ngun Hnu khalin,

            ”Khuahlan ka u lei hnen i  thing ka dimah,
            Tilum mai-sia tel lo i run vung tlun ding”   a ti.

Asinan Ngun Hnu cu an leem thei sal i laam hmai a hun thawh. Cuisicun a mo  Ṭial Ciang le Dar Hri Nuai nu (Hlawn Dawh Thang ih nu suun) pawl thawn an hung lam cu kiangkap laam zawh hmuahhmuahih zoh khawh awk loin tualrawnah an hung her. Mitṭhep lo te`n mawi ti fahranin an zoh cio. Hlawn Dawh Thang khal cu a nupi pawl le a farnuu pawl mi-in an uar nawn ti a theih cun a thin a nuam zet. Zum-aw phahin hngal nawnin a to ve.

Cu lai takah Hlawn Dawh Thang in a nupi Ṭial Ciang I hnenah, “Dar Hri Nuai nu`n a lo lan kulko le a hna bot cat aw la a ka-ah barh aw” a ti. Cun, Dar Hri Nuai nui` hnenah, “Ṭial Ciang i a lo lan kulko le a khang pal tlek aw” a ti ve. Cuti`n an pahnih cun laam hmaisak an cuh aw zok rero. Veikhat cu Dar Hri Nuai nu`n Ṭial Ciang hi lan pang khaw, a hna a bawhtan sak I a kaa-ah a barh. Dar Hri Nuai nu kha cu a thin a heng ve i Ṭial Ciang i khang a pal tlek sak ve. Cuti`n an laam net tiangin cuh aw rero phahin an lam ciammam.

An laam a cemin khawlam panin tlun an rel. Asinan Za Ham nu`n sathin i sum-auh ti i a cah ta ruangah Hlawn Dawh Thang le Za Ham cu sa hawlin an feh. An fehnak lamah cun se rual an hi hmu. Za Ham in, “Ka u sia ka deh ding” a ti nan Hlawn Dawh Thang in, “Khi cu khaw auhnak ding a si khi” a ti san. Se deh ding an hmuh lo ruangah khawsungah an lutih innhnuai pakhatah vokthau tumpi pakhat an hmu leh. Asinan, “Khaw sannak ding” a ti lala i an deh suak lo. An va feh sal i patar pai` innhnuai ah vokthau an hi hmu leh. Patar pai inn hnuaiah cun an lutih a vok cu an vung dehsak. Patar pa khalin a meithal a lak hruakih a kah. Za Ham cu a inn hnuaiah cun a kah that ta. Hlawn Dawh Thang cu pawpi ih sin Innzu ah a cangih innsung lamah a kai hnu ah an inn luanglu ih sin vaca ah a cangsal i a zuang hlo.

“Hlawn Dawh Thang tei` unau an thi” ti thawm a thang. An sung le an khat pawl cu ninghangin an ṭap rero. Asinan Ṭial Ciang in Hlawn Dawh Thang ih thih ding hi a zum thei lo. Curuangah,

            “Hlawn Dawh Thang thi e ti ling bang nan hnin cu,
            Dawi ai hnih nei a huu nih hriam thlak cermar lai”

            Dawi ai hnih nei a huu nih hriam thlak cermar lai,
            Hlawn Dawh Thang tlang thlalerin vanva ah zuang”  a ti.

Cui hnu ah Ngun Hnu i lamah a feh I,

            “Ngun Hnu ṭap tuk hlah law na u tlungai lai,
            Na daarte rual hlit aw, kawm tialah vung bang”  a ti.

Ngun Hnu khal cun ka u Hlawn Dawh Thang a thi lo ti a theih cun a thin a nuam nasa. Asinan Za Ham a thi ti an theih thotho ruangah an lung a awi thei cuang lo.

Za Ham ih lu cu patar pa-in a bangah a tar. Zantinin an sungza in an suak khawmih bang cungih an tar mi cu an hung ṭah ringring ṭheu. Za Ham khal cu a thlarau in hla a hun phuahih

            “Ka nu zikziak te teh a lung sir ve maw,
            Ka pai` daar mang kuai tang khaw leng I hram au”

a hun ti. Cutiih zantin an hung ṭah ringring ruangah patar pa khal cun tuar nawn loin cirhdup ah a phum sal.

Veikhat cu Hlawn Dawh Thang in Ṭial Ciang le Lian Pa (a fapa) te cu “Siarte rak hngak au, Dar Hri Nuai nu ka leeng ding” a tiih a leen san. Dar Hri Nuai nu cu a lung a awi tuk lawmmamih a nau le pawlih mitkemza tiangin a khir a zuang zok rero.

An darkhuang a cuumih ngai paih awk lo tiangin a tal. Ṭial Ciang a thin a heng. A phunzai rero thlang. Asinan Dar Hri Nuai nu-in a zianghman a poi lo.

            “LianPa ih dar hi beng lang haw parah
            A ngai duh lo nan hna rak thong hlah ai uh”

a ti sanih atum deuhdeuh men.

Ṭial Ciang cu a thin a heng sinsin. An pa-in le Dar Hri Nuai nu a leen san ruangah-

            “LianPa a cawi zo kan siar thing hngak vun ti,
            Ṭha hlah an tluang fanu a lung lian lam ai”

            “Ka naute i pawk uh i hlim pawk ai uh
            Khawte so kai aw lang ka pa lei hnenah”

a tiih a nau a pawk hnuah an dar cu a lukhumih a pai` inn lam panin khua a tlan ta.

Cutiih a tlunnak lamzinah cun a pa-in sum a rak salh. Asinan ka pa a si ti a theithiam nawn lo. Curuangah, “Ka pu, ka pa Za Hre ih inn i sim aw” a ti. A pa khal cun a rak thei nan a sim duh ve lo i, “Na pawn i secang mei kha pawk aw la a inn a lo tlunpi ding” a rak ti. Ṭial Ciang tei` nufa khal cun secang mei pawk phah cun an feh vivo. A cancanah hling rul lakah, thingrul lakah, tlang lakah, a feh pi vivo. Cuti`n zanlam sim nawnah an inn an va thleng. A pa cu an hlan pi ah inn a rak thlengih a sum salh mi parah tualrawnah a rak to. Ṭial Ciang a vung thlengih a ton mi kha a pa a si ti a theih cun a ning a zak. Curuangah a ningzakin-

            “Sentet tak i inn khun a dim ta fam nih,
            Lai Za Hre ka pa e, na hmel palh ai ing”

a ti. A pa khal cun lungawi in a rak hmuak i,

            “Hrinhniang tei` kir hi e sun ce nak si ai,
            Co a duh nih ka tualah ngul bun ai uh”

a ti. Cui thu Ni Ka Hlawn Khar in a rak theih tikah ngul a hun hun. Cutin Ni Ka Hlawn Khar cun a leng.

Nikhat cu Hlawn Dawh Thang in, “A lang tlangin ka hung cuan dingih i dungleh a si le ka kir sal ding” a tiih a hung zoh. Ṭial Ciang cu an zautlangah thiamṭial a rak tah. Ṭial Ciang cun a rak hmu nan a hmu lo bangin a um san men. Hlawn Dawh Thang a tlun ve te`n Ṭial Ciang cu um ngaihnak thei loin a fehnak lamzinin a rak khan. Asinan a khelh nawn lo.

            “Zongte tlang le lungphunin kei bawh ningna,
            Hlawn Dawh Thang ka biak lo`n Zamual liam aw lai”

a ti i seherh duahdo cingin an ṭian aw ta. Ṭial Ciang cu a um a rem thei nawn lo. Hlawn Dawh Thang kha a seherh tuk lawmmam i a ngai in ziang i lai hman a rel thiam nawn lo. Ziang ṭuan khal zuam loin mina bangin a it ko. Rawl khal a ei duh nawn lo. Cutiih ti lo le rawl loih a um cu a nu khal a mang a bangih

            “Khua hli hlanah na nu cu zuun rak ul ing,
            Rawl nuar hlang e tidai tham lai lawng ul ing”

a ti. Ṭial Ciang khal cun,

            “Ai ka nu e hi tuar na tuar zo ve maw,
            Zuunrim ngaihah hitin maw a fah ruangmang”

a ti san. Asinan a nu-in tidai tham lawng te a tham cuang lo. Cuti`n Hlawn Dawh Thang i zuunthing cu rei nawn a ul ta.

Nikhat cu Ni Ka Hlawn Khar i ṭhit dingin a nu le a pa`n thurem an rak rel. Ṭial Ciang khal cun Hlawn Dawh Thang kha a seherh lai thotho ruangah, “I rak thei seh” a ti i a sal rual pawl kha Zamual ah manah ding vok vung hawl dingin a fial. “Hlawn Dawh Thang ih hmuansak nan thlen le naapi`n vung au uh” a tiih  a cah ta.

Sal rual pawl khal cu, “Vok lei ding kan hawl e” an ti i khawlakah cun an au rero. Hlawn Dawh Thang ih inn hmuansak an thlenin naapi`n an au sinsin. Hlawn Dawh Thang cun thei lo bangin a um san. A namsau a la ih samseu in a tat a tat-ih a tat ngahin vok hawl pawl, “Ziangah ha vok nan hawl” tiah a suh hai. Annih khalin, “Ka pi Ṭial Ciang in Ni Ka Hlawn Khar a nei zikih man-ah dingah kan hawl,” an ti. Cui si cun Hlawn Dawh Thang cu a namsau a kengih a pok suak ve. Ṭial Ciang pai` inn a thlenin an sangka hramah a zathalin a it ih,

            “Kham thiu thiau lang ka phei thlai zalam rawnah
            A ka lantu ka lainawngin um lai uh”
a ti i a namsau thawn a it.

Zohman a lan ngamtu le a lut ngam tu an um lo. Lenglamin an luh ngamlo ruangah car lamih luh an tum. Car lamah a ṭhawn ih a va it thotho. An pah ngam cuang lo. Lenglamin luh an tum leh. Lenglam sangka hramah a thawn lala. An mang a bang. Patar pate pakhatin, “Cu bangih milai puar cu e” a ti i vun lan na khaw a rak sah tan men.

Ti ngaihnak le ruah ngaihnak an thei nawn lo. Ṭial Ciang pa khal a mang a bang ve thlangih Ṭial Ciang i hnenah cun, “Na duh mi zu hai pe aw la na huat mi sasem pe aw” a ti. A hrangah hril anhai ding a um lo. A zuhai te cu kengin Hlawn Dawh Thang a va tulh, Cui hnuah Ni Ka Hlawn Khar i hnen lamah a fehih,

            “Sentet tak i miphun u co tafamin,
            Kir ai law Hlawn Khar e, phun nau deuh ai ci”

a ti phah zawngah sasem a barh ve. Ni Ka Hlawn Khar khal cun a ninghangin

            “Uang tuk hlah Ṭial Ciang khua ngai,
            Thai hnih ṭhit thiang hlah ri ngai
            Thai khatah lungphang hngang maw”

            “Uang tuk hlah Ṭial Ciang khua ngai
            Kan thlanglam kawl bawi co ngai kan tum ve”

a ti i an tualrawn i a ngul bun mi cu a sahtan ta-ih a inn lam panin a tlung hlo.

Ni Ka Hlawn Khar a tlun cun Ṭial Ciang pa cun a manah Ngun pher a ngen sal. Hlawn Dawh Thang pa`n ngun pher man ding cun a lung a kim thei lo. Curuangah an inn riak tlangval pawl a phah nen ter. Asinan Hlawn Dawh Thang in tlangval pawl a bum a bumih an pherphah mi cu a zialih a put hlo. A nupi manah a hi pek. Hlawn Dawh Thang khal cun Ṭial Ciang ih ken dingah Thihni a ngen ve. Ṭial Ciang  pa`n a siang ve lo i a tohkhamah a hmanih zohmanin an la ngam lo. Asinan Ṭial Ciang in hmun a phiah phahah a pa kha, “Ka pa, kaam hrih, na hnuaiah hnawmbal a um” a ti i a pa a din zawngah a thihni cu a lakih a tlunpi ve.

Cuti`n Hlawn Dawh Thang tei` nupa cu an inn zin zawhin an tin. Inn an va thleng cu sangka an rak on duh lo. Netabikah Ṭial Ciang a mang a bang i,

“Mang Lian ka rang ha tlai lo ra suak ai law,
Ṭial Ciang nan ruun innah ṭuan rel hrih ai lang”

a vun ti.

Asinan an ra on duh cuang thotho lo i Hlawn Dawh Thang a thinheng in an hauhruang sahbal a tum. Cui cin cun an ra on sal i ṭhate`n an um khawm sal leh.

Veikhat cu pheihlep fala unau Hlawn Dawh Thang in len a tum. Pheihlep fala cu a hmutu hmuahhmuahin ṭha an ti cio. Asinan an sinak tak zohmanin an hmu ngah dah lo. An ke a bulih cal an thluahcop mi a si. Hlawn Dawh Thang cu an inn ah a rak thleng. Fala unau cu lo an rak feh ngelcel. Hlawn Dawh Thang khal cun a rak hngak ringring hai i ziangvek an siti hmuh duhah a puan lukhuhin a it-ih a mit zawnte a vit ong. Unau hnih fala khal cu ziang thei loin an hnaṭuannak hni le puan thawn an ke-ah cal an thluahih awn ruihro-in an ra tlung. Hlawn Dawh Thang cun fiangte`n a rak hmu hai. Hlawn Dawh Thang a si ti an theih cun an ningzakin “In hmuh awk maw” an ti. Hlawn Dawh Thang in, “Ka lo hmu lo, ka itthat” a ti san. Asinan an zum cuang lo. Kan sinak in hmufiang zo ti an thei. Cuisin an thlengaw i an thuamthil an hun hruh ngah cun fala mawi ngaingai an cang sal.

An hung thuamawk ngah cun an mawi in an ṭha nasa. Asinan Hlawn Dawh Thang in fiangte`n a hmuh ngah zo hai ruangah a duh nawn lo. Curuangah

            “Ka ret tak e kipkual ka ngun zungzathil
            Mang mi bawi i kan run ton lai ka rin lo”

 a ti i ninghangin hla a sak rero lai-ah Hlawn Dawh Thang cun a tlunsan ta.

Rih fala ṭha nawnin an hmin a thang. Hlawn Dawh Thang in a rak thei i leng dingin nikhat cu a pok lala. Asinan a fala cu a tong thiam lo. Hlawn Dawh Thang an hmuh ve te`n a nu le a pa`n buk sungah an khum. A mang a bangih fala leng dingih pok si, veikhat tal tong ta lo cu a lungsia a herh ruangah zawhte ah a cangih a buk kiangah sunvu te`n a ngeu zok rero. Cu tiih a ai rero kha buk sungih fala nu`n a ngai paih nawn lo i, “Zawh eh” a tii i a buk cu a hun cum phahih zawhte cu a kawk. Cu tiih zawhte a kawk i buk a cum zawngah a buk ka malte a ong aw. Cui ongte cun Hlawn Dawh Thang cu a lut manih fala nu`I hnen a thleng. Fala nu khal cu fa a rai ta. Hlawn Dawh Thang in, “Fapa na run hrin le Rih Lian run sak aw” a ti i a tiamta. A lennak kipah an rak duh fawn. Curuangah veikhat cu Thur fala a leng lala. Thur fala cu amah khalin a duh tuk lawmmam hai. An ṭha in an mawi tuk. Curuangah a tlunsal hnu khalah a hngilh thei hai lo. Thur fala zuun tuarin rawl khal a ei duh lo. A nu-in a pek rero khal le a ei duh cuang lo. An nu khal a mang a bang i..

            “Rawn na nuar maw, na nuar maw, rawl na nuar maw
            Ka pek suan rawl na nuar maw Hlawn Dawh Thang”

            “Rawl na nuar maw, na nuar maw, rawl na nuar maw
            Thur le Zo khua nui` vangah rawl na nuar maw” 

a ti. Asinan Hlawn Dawh Thang khal cun

            “Thur le Zo khua na ti cu na cawk hnga maw
            Anmai` tangah bawi le suntai le vankhawng”

a ti san.

Hlawn Dawh Thang cu a fehnak kipah miin an rak duh, an rak ngai vivo ruangah Ṭial Ciang in a ham. Mi kip miza in a va duh ve vivo ding khal a nupi in a duh ce lo. Curuangah a vahsuah ding le fala a len ding khal a kham. Cui thu fala dang pawlin an theih cun “Ṭial Ciang in an pa a ham” an ti i an thangsiat ciammam. Asinan Ṭial Ciang cun ham lo pi bangin

            “Ham hlang e, ham hlang e za hup bual em
            Tluang a tlawnah ngaknu nih za rak hlan au”

a ti hai.

Hlawn Dawh Thang cu khuang a cawi tumih thing a thiah vivo. Ram kipah fate a neih ruangah a fa pawl khal cu a khuangcawi laam ra zawh dingah an suak khawm hai. A fa le ra thleng kha Hlawn Dawh Thang cun a kawtṭial a onih a luh ter hai. Netabikah Rih Lian khal a ra thleng ve. Rih Lian cu a pa bangin dawi a thiam ve. Zu pihra kha palang pahnihah a thanih a rak phur phah. Rih Lian a ra thlen kha a pa-in a hmu nan, zawngum sia bangin ṭop zet le ṭawnṭai zet i a um hrim ruangah a pa-in a thei lo i a hmuhsuam deuh ruangah a kawtṭialin  luh ter loin an sekawtin a luh ter. A fa le dang pawl cu vokthauin an thla a kawh sak thluh nan, Rih Lian cu Arcangin a kawh sak.

A zan cu zanvarin zanmengin an nuam. Fala tlangval tampi nunnuamin an um khawm. Rih Lian cu hlathiam mi khal a si

            “Ka ha ka ha te fingfeng
            Theihkuh pangro ka tamnak
            Ka pum ka pum te lirler
            Rawl i tinṭian ka zawinak”

a ti i amai siatnak le a ṭhatlonak kha hla-ah a phuahih zanvarin fala pawl thawn an nuam tlang. Fala pawl khal cun amai hlaphuah bangin

            “Na ha na ha te fingfeng
            Na pum na pum te lirler”

an ti i hla phuahin an nompi zok rero.

Zan khua a simin Rih Lian cu lengah a va suakih amah a sinak vekin a va tuah aw sal. A luh sal cun tlangval hmelṭha, a ruang le a rai khalah zo i bang awk loin a cang sal. Tlangval le fala tampi`n ziang i an rel lo laiah cu tiih a hung can cun an tih sal. A kiangkap hmanah an um ngam nawn lo. A pa khal a mang a bang. Hla khal a seh ngam nawn lo. A pai` hnenah, “Ka pa, kaanto pahra-in va la aw, zu malte ka phur” a ti i kaanto pahra cu a va lakih a palang zuphurh mi cu a hun suah tikah a pahra-in a khat thluh. Cuvek thiamnak a neih sinsin cun a pa khalin a ṭihzah, a hmaisong sinsin thlang. A pa cun vokih a thla kawh sak a tum sal nan Rih Lian in a duh nawn ve lo.

A thaisun cu bual an suak zik. Cutikah Lian Pa in Ni a hung hup i Rih Lian in fala  pawl a rak nom pi. Cuihnu-ah Rih Lian in Ni a hung hup sal i Lian Pa in a rak nom pi ve. Cuti`n an unau hnihin sunvu te`n fala an um pi hai. Zanlam pi`n a pa`n, “Tawk thlang seh law” a ti i thing an dim suak thei.

Hlawn Dawh Thang in a fapa Lian Pa le Rih Lian cu ziangvek an si kha theih a duh ruangah a tawh-awk ter. Hla in an khawngaw rero. LianPa in

            “Ka nu tei` seemnak lawng ka pu ti ningna,
            Ngun Hniar lawng zalamah kaan lang ka val hawi” a ti.

Rih Lian in a hun thawh ve I,

            “Ka nu cu marte si ngai, cin hni a veng,
            Rinim kung hlun, hnahhlun tlorngo kan seemnak”  a ti ve.

Hlawn Dawh Thang cun a fapa pawl cu a rinsan ko. An pa hawi dang an hleih. An fim an ṭha, an cak. Rih Lian khal cu a pa-in a theih ngah zo ruangah khuang an cawi ṭhehin tlung ter mai loin nupi a ṭhit sak. Amah a duh mi Rih fala thawn an umkhawm ter.

Nikhat cu Rih Lian a khua-ah tlun a tum. Hlawn Dawh Thang tei nupa cun an kai rero nan a duh nawn lo. A hlanah ziangih an siar lo le an nautat ruangah an hnenih um cu a duh ve lo. Curuangah a unau le a nu le pa cu tanta-in Rih zin lam panin a tlung phei. Cu tiih Rih Lian a hung tlung cu Hlawn Dawh Thang tei nupa cun an lungleng le umharin an cuan i an zoh ringring. Rih Lian tlang a liam taktak cu um ngaihnak hman an thei lo. An ngai tuk lawmmam i an mit i tin lo tiangin khua an cuan. Tawkfangah cun vaca run khat an ra zuang i Hlawn Dawh Thang cun a lungleng umhar tuk tuar loah vaca pawl cu thu a hun sut.

            “Ka tlun i vaca zuanzang aw
            Ka fa dawtte Rih Lian khui thleng ngaingo maw”

Cuti cun Hlawn Dawh Thang cu a fapa Rih Lian ngai-in a khawsa. Rih Lian kha kawh sal a fial nan a rung duh lo. Hlawn Dawh Thang cu a um ngaihnak thei loah an zaute-ah a sun a zanin a to, Inn sung khalah a lut nawn lo. Rih Lian i rung tlun lai hlan lo cu inn sungah ka lut nawn lo ding a ti i zaute cun a rak hngak ringring. An mang a bang i ti ngaihnak an theih nawn lo cun zaute ah cun thlamte an sak sak i tutiang zauthlam kan neih ta nak khal cuisi thokin a si.

Rih Lian cu na pa a na a thizik ti`n an hung ko nan thungai a si lo ti kha a thei ve i a vung duh lo. Curuang lawngah si loin ka pa i siim ngam lo mi mikei khua ka siim i ka neh hnu lawngah ka vung ding a ti. Ka pa ka hleih lai hlan lo cu a ti eueu. Hlawn Dawh Thang cun mikei khua siim ding a rak ngam lo. A mikei pawl khal cun Hlawn Dawh Thang cu an ṭih ve. Curuangah  Hlawn Dawn Thang cu mikei pawl thawn rualrem tei` um dingin thu a tawlrel. Curuangah Rih Lian a lung a kim thei lo i mikei khua siim cu a tum thotho. Asinan a pai` hnenah cun a dawi thiamnakin ngalcangpi a ho thiamtleng tia lai ti riairiai pi kha a vun thlah i an hmuan thlang le hmuansakah a vak thuntho rero i an hmuanthlai thil pawl cu a ei i a siatsuah thluh. Tial Ciang cun kan hmuan i thil um hmuahhmuah a cem thluh ngaingai ding e vung kap aw law a ti rero nan Hlawn Dawh Thang cun Rih Lian i run thlah mi ti a theih ruangah a kap duh lo i a zoh cuahco men. A netnakah cun Ṭial Ciang cun meithal a vung lak i a pek i kah lo theih loin a kah fial. Hlawn Dawh Thang cun a kah i ngalcangpi cu a thi.

Hlawn Dawh Thang cun Rih Lian in mikei khua siim i raldo a tum thotho ti a theih ruangah a thla a phang. Curuangah pawpi ah a cang i mikei khawlu tlang cun a thute`n a hung buk hmiauhmiau. Rih Lian cu mikei pawl thawn mikei lal tei` tualah cun an do aw ciamco. Hlawn Dawh Thang cun a fapa an neh pang ding ti phang zetin a zoh ringring. An neh deuh a si le ka vung bawm ding i ka fapa a thih le thih a ti i ralringin a rak tiar ve. Asinan Rih Lian cun mikei pawl cu a neh thluh. Cuiruangah siat a cam i a thuthu i a kuthnuai i um thluh dingin siat ti a in ter thluh ta hai. Rih Lian ih a neh cun Hlawn Dawh Thang cun, “Ka fapa Rih Lian in I hleih riai, pa I hleihtu fapa ka nei aw” a ti i a lungawi in khuatehla a vun sam i a tlung hlo. Cui si cun Rih Lian khal cun ka pa in i hung buk ti a hun thei ve.
                                                                                      
************************************



0 comments:

Post a Comment