Pipu Zaihla

Pipu Zaihla

Salai Mazawn

Kan Chin santhuanthu vun hliakhlai vivo tikah, Chin-mi le zaihla hi `henaw thei lo mi a rak si. Khuahlan kan pipupawl cun zai hla hi an `awngkam tluk asi. An irawm suak pholangnak ah zai hla an rak sam. Hla a phunphun an rak nei ih kalhmng an rak neihter thluh. A thu ih zirin hla feh dan an rak nei. Hlamerh thiam le hla san `ha nei cu an rak ngaisang. Hla ih phuahtlak thuanthu nei thei ding in rak ran zuam. Kan nunphung ah zai hla tel lo cun leilun a famkim thei lo ticu kan pipupawl keneh ihsin fiangten kan hmu thei.

Hla hi an nuamawknak pakhat khal a si. An lungawi can ah si maw, an cawisanawk ah si maw, duhnak biathu simawk ah si maw, lunglen can ah si maw, zun an tuar can ah si maw, an tluangkhawmnak ah si maw, ral neh can ahsi maw, sahrang kah can ah si maw, khuangcawi can ah si maw, sa eih, fanger can ah si maw, a phunphun in khat le khat zai hla an seh aw `heu.

 Kan pipupawl ih zai hla tampi an neih mi lakah malten vun seh ve sehla.

Phaileng Hla

Pa+ Zai `ha ee,, `ha hun ee,, leh zai leh rul siang lo nu ee...

Kei cu pamthang ka hram vai lungpen ngun dawng tlang vun cul rian mam ee.

 = Hla `ha`ha vun seh rero ih in leh sal duh lo nu. Ka lo hram, ka lungduhnak lawng maw ka zut rero. A vun ti.

Nu+ Zai `ha ee,, `ha hun ee,, vun vawr in ti ee, sawi thluai lung thir tang khaw ee,,

Kei cu ngundawng ka hram vai lungpen ngun dawng tlang vun cul riamman ee.

= Hla `ha`ha in seh in ti, kei ka lung a tur. Ka lo hram ve, ka lungduhnak lawng maw ka zut rero a vun ti duhvenak a si. Sawi thluai timi hi minung hmin a si lo, nunau a sim duhnak a si.

Nunau le mipa hla lehawk mi. Khuangcawinak, se that ah si maw, zan menpi dingah nunau tel tengteng ding in an rak sawm. Hivek ih zan an var asile nunau a malpik ah pahnih tal an rak tel ringring. Cumi ah nunau le mipa hlah in an letaw ih zan an var `heu. Hla letaw phah in an tawkaw zuatzo.

A zarh ee.. Thlan kam ee.. tangah bu leiba hning la,,

Nang ngai in kei ka len hmin van than ka phang lem lo, sai men `a...

= ‘”Nang ka lo ngai, ka lo duhnak le ka lo ngainak hi thang darh in mi hmuhmuh in thei hluh in van tiang thleng khal sehla ka phang lo. Thlankhur thuk khalah leiba nei khal sehla ka `ih lo”. Nang ngainak ah ka hminsiat ka phang lo, ti duhnak a si. Sai men `a tihi mipa a simawk duhnak a si. Mipa ih Hla seh mi a si.

Kan co aw kei ee, na ti lainak a rei ruang mang ee.,

Kan bia lawng bang pelh nawn sial reu lawn,,

Mirang bawi zung kai tauh uh si.

=“Kan co aw ding na tinak a rei tuk zo, Kan tiam biathu pelh nawn hlah seh, Kan thu le kan hla a pelh hnak cun mirang bawi zung khal kan thleng mei ding”. Ti duhnak a si.

Zun i ngaih ah, kei rak tlei hmang ning tual rawn ah,

Rang dildel ka ruh le ka rau hman no sang i zur pi lo ee..

= “Na zun ngainak ah kei rak rak tlei (tuar nawn lo) khal sehla, leitlunah ka taksa, ka ruh le ka thlik um nawn lo in ziangvek cang khal sehla, nang cun in ngai lo, na tuar lo, i thei lo rori”. Ka zun na tuar lo, na lung khal a na lo, ti duhnak a si. Nunau ih hla a vun seh.

Nang ka lo ngai ee, nun sungah hngilh lai ning maw?

Khar sung thuk ih ti rilriak na can hlanah a dai lai ril lo.

= Nang ka lo ngai, ka nun sungah ka theih hngil thei lo ding. Thlan sung thuk ah leilung le tidai in can lai hlan lo ka lo ngainak hi a reh lo ding” . A ti duhnak

In rel e, hai seh e,, nang le kei kan hna thling kan lo ke,,

Co ah kan za `ial lawn len duh ral ngun tlung kan `ang rem kham cia e..

= Nang le kei kan duhawk ruangih in relsiatnakpawl hi kan hna khal in kan ngai lo ding. Ziangkhalah ka pawisa lo ding. ~henaw lo in kan tiamcia kan hlensuak ding. Kan `henaw lo ding kan `angkham cia. Kan co aw thotho ding. A ti duhnak a si.

Ka nu neh i khar ee,, man za seh si maw, run ih mang lian tla e,

Lung lo len e, ka pai lai men zan `ah tin lal ka co lai hlan lo ee.

= “Ka nu in ziangtikhal in in tawnkhawm khal sehla, runinn ih ka pa va sim ta uh la, ka feh thotho ding. An thu ka thlun cung lo ding, nang ka lo co lai hlanloh”. A ti duhnak a 

si.

Ziangvek hman in ka duhmi cu in dawnkham thei cuang zik lo. Timi a sim duhnak.

Sa`hawl Hla timi hi sakahnak lam hawi ih an rak phuahnak hla a si. Sa`hawl Hla hi phaileng hla in an rak tuah.

Sa`hawl Hla

Ka pa Khuang Cung Nung Sakahnak Phaileng Hla in Sa`hawl Hla Phuahmi a

A rung e..hmun maw? Nan phuncawng thing ma tlai liailuai ee..

Semnak kan lungrawn khuate hi `hing maw?

Na len hminthannak eee...

= Kan semnak lailung rawn khuate ih na um nawn lo cun nan phuncawngthingkung nim ciaiciai le na len hminthannak khal a `hing thluh.

A rung e,, hmun maw? Nan phun bungpi le hai ciai cuai,,

Zu lawi thlum thawi no lian than hmuahnak `hing maw lungrawn khua dildel ee...

=Nan umnak phun mi bungpi le hai zar `ha nim ciai ciai, na sakah mi zu tel lo kurtei le tisa thawn kan lo hmuaknak semnak lai lungrawn khua ih na um nawn lo cun na cungcuangnak, na hminthannak, an lo hmuaknakpawl cu a `hing reprep thluh. Sempi te in hmuh ding kan nei nawn lo a ti duhnak a si.

Hlan ah cun sakap an hmuah tikah zun thawn an rak hmuak `heu, tusan ah cun kutei thlum le tisa tethawn an rak hmuak. Zu le sa cu kurtei le tisa ah a si thlang. Khuahlan ah zu thawn an rak hmuakawk sunlawi tluk in a sunglawi dan a bang aw. No lian than ti cu minung hmin a ti duhnak a si lo. Mi cungcuang, sakap hmin thang a sinak a langter duhnak a si.

Na thannak ee,, zan lampi le suah hau hnar liai luai ee,,

Na hnunah val `ha hlei piang hlah hai than hu mi an sem nawn lo ee,,.

= Nan hminthannak liailiai leitlun na sulhnu ah nangvek mi hleice, mi cungcuang hminthang an suak nawn lo ding. A ti duhnak a si.

Tlang khem ee,,khum tu lut ding ah hu val mi an sem hual lo,

Tu thing luai num khiaktu a hmu in sim auh ka `a hrang lian lal, ee.

= Hi turulpi sung lut ding ah nnang vek, val `ha an suak nawn lo ding. Hi turulpi thuk kemkhum lut ngam nan um maw? Sapi in thing a khiah mi nan hmu asile ka `apa sakap hminthang ra sim uh. A ti duhnak a si. Sapi in thingkung khiah mi an rak nei `heu.

Zarh ning ee,,,auh lai upa valrual tla ee,,

Cawm na dar zam hnawk celcul tum in,

Than huk cin tleng kal kham ee.

= Sa na run kap ih meithal thawn awm tumdo, upa le valrual tla zarh an ul, kuang le dar tum in an lo hmuak. Na thawmvang thang cun lo fehpawl a kham thluh. Ti duhnak a si.

Khuahlan ah cun sa `ha an kap le sakah zarh ul an nei. Cumi in sa a kap e, tusun cu lo kan feh lo ding, inn ah kan um thluh ding ih sakap kan hmuak ding an rak ti ih zarh an rak ul. A sakah mi in lo hna`uan khal a rak kham thluh.

Bawivung Hla

Kan `ian lai kan ti, kan `ian tla ee.. miarmo,,, maw?

I zoh ta law mithli hnul in khar tung tlai lang ee!

= Kan `hen aw ngaingai ding maw? I zoh ta aw mithli thawn khar tung ka pawng ding a ti duhnak. Khar tung vawk cu amah le amah a hraphria awknak langternak ah si.

Hlan ahcun phar tawite an rak tuah, a lai ah cawngtlang in an dang ih rua in an `en, cucu khar tung an rak ti. Hlanlai ah inn an sak tikah sangka luhnak kiangah Khar tung an rak tuah `heu.

Hiti lei `ian lai ding ka ring ri lo ee,

Muan thuan in ka hellai, fam `ha men `ial ngai ah ee.

= Hiti `henawk ding cu ka ruat dah lo. Nangmah ngaiin mual thuan ka hel. Mual thuan, thuan hnih thuan thum ka hel a ti duhnak. Fam `ha men `ial ti cu nunau a ti duhnak.  Mipa in a lungduh hnenah hla a vun sehnak a si.

~hi `ha bang in za lal ka mitah cung ai ci ee.

= “~hi fang, `ha le mawi bang ka lungduh ka mit thlam ah na lang ringring”. Ti duhnak a si. Nunau in a lungduh mipa hnenih hla a vun seh mi a si.

Za lal ti cu a lung duh mipa a sim duhnak a si, minung hmin a si lo.

Ti khimkhen ee,, li dum a thuk ah pil ning na,

Hung phuan lang zun rim ngaih rak dai lai thla maw?

= Tipithuamthum khal ah pil in hung phuan sal khal sehla nangmah ngainak zun rim hi a reh thei lo cuang kei maw?”. A ti duhnak a si. Nunau in a lungduh valpa zun tuarnak ih hla a seh mi a si.

Thla na an rak timi a si. A lung duh zun rim tuar reh thei lo, um ngaihnak le tuar ngaihnak thei lo ih phuah mi a si.

Ka hmui ee, a sia maw in ti ee,

Par bang ka uai hlah maw?

Thah pih lang kuang tlun ah.

= Na hmel a si maw in ti rero ih, kuang tlunah ka vun zoh aw ih par bang in ka rak uai hrih lo. Ka hmel khal a sia lo. Ti duhnak a si.

 Hlanlai ah kuang sungah tidai an rak ret `heu. Tulai ih Thlalang ih hmel kan zoh awk vek in, kuang sungih tidai an ret mi in, an hmel zohaw `heu. Tulai ih thlalang tluk a si.

Ku ning na e, tlangsang let tiang thang var mar e,

Bawi al in thei lai kei maw? Ram `uan ah.

= ‘Vun ku hnik sehla ka aw a thei kei maw? A hna`uannak in’ a ti duhnak a si. Nunau ih hla seh mi a si ih, a tlangval pa cu tlang khat lam hmun hla ah hna`uan in a um, cumi a ngainak ah hla a vun seh. Bawl al ticu a tlangval a relduhnak a si. Minung hmin a si lo.

Santhar Puah Mi Phaileng Hla

Biathu kan rel kei run ngai thul in,

Kan umnak tlanghra dang a si aw,

Anka bia ti um nawn lo.

Zan khua semah hringhniang a tlung hrih lo ti,

A nu le in an hlam `heu,

Lenpite thawn nan tlannak `unghmun dah maw?

Lungrawn khua dildel,

A nu suan rawl hman ei lo in,

Vaibawi ca`ial an zir lai duhah,

Kal maw siang mirang hnenah,

Nan runinn kai khal run zuam nawn hlang,

Atu ah cun na anka te `hing maw,

Nan run thang khengkung,

Ziang thei lawn rak to in,

Sahnam runinn ah,

Ka ngai aw ti thu anka ka hal thiam lo,

Cu vaibawi ca`ial an ngan rang cungah,

Tawnter seh law kan anka.

==============

Ho tleu lu thawi a thainu si an to ah zawn luai mai hai thlang hnun vanmi in cuan cio hai sum tualrawn ah e… A thainu thawi ho tleu lu cung le an cuan ah leng suan thiam meithal vun kau aw len e…

A thainu le hrin hniang hman vun `angkham lawn khua deirel Ar hmai sakhuan khel in khuai vawmsa na lung thang ngai e…

Van na pa hawimi tla cu run an hlum hngak na leng hnenah hrang kalkham na rung than ni ah cun an lung ngawl hai val phunkim e…

Ling bang hning haikhua hra van hnuai in hrang tin thang ni khan lawn ngol bu hre, ho vang `ha tlua tlang kim nau bang awi cim e…