The Canons of Dort (Chin Version)

The Canons of Dort

Translated by Ting Hlei Thang 

(Edit hrihlomi a siih cafang sual le tisualpangmi a um hnuaihni thei, computer siat pang le file hloh pang phangah website ah ka ret sungmi a si)

Thuhmaihruai

Netherlands ramih Thurin thupi panga elbuainakah Synod of Dort ih thuthluknak cu Canons of Dort tiih theihlarmi ah a cang. Cumi ahcun 1618-19 ih Dordrecht khawpi, Synod of Dort ih phorhsuahmi thurin tarlangmi khal a tel. Himi cu Netherland ram, Reformed kawhhranpawl lawng huap deuhmi asinan leitlun huap thu ah a cang. Ziangahtile Dutch palaipawl lawng siloin leitlun ram 8 ih palai 26 pawl an tel ruangah leitlun huap thilih a cantheinak a si.

Synod of Dort cu thurinih elbuainak relrem dingah Dutch kawhhranpawl, Armenian thurin thluntupawlih tuahmi a si. Leiden University ih thurin zirhtu hminthang Jacob Arminius in Calvin ih zirhnak/ thawn pehparin Calvin thurin zumtupawl thusuhnak a rak tuah. Arminius a thih hnuah a thluntupawlin Calvin ih thurin thupi panga cu 1610 kumah nasaten an run do. Arminius thurin thluntupawlih zirhmi thupi asilole an can sungih fiang zetih an ngansalmi cu: hlankhan zumnak (foreseen faith), mi hmuahhmuah hrangih Zisui thihnak (universal atonement), selinglet thluh lo (partial depravity), eltheih zangfahnak (irresistible grace), le rundamnak hlo thei (possibility of a lapse from grace) tipawl an si. Hipawl hi Canons, Synod of Dort cun a hnawl thluh ih Reformed thurin a simi, selinglet thluh (total depravity), sanumlo ih hrilnak (unconditional election), bikhiahnei Zisui thihnak (limited atonement), eltheihlo zangfahnak (irresistible grace), le rundamnak hlo thei lo (perseverance of saints) tipawl hi tinun le lungkimmi a si.

Canons ih danglamnak te cu an tumtah hram a simmi Arminius thurin thluntupawlih elbuainak ah thuṭhentu ih thuthluknak vek a si ding kha a si. A tlunih tarlangmi thurin panga kha simfiangnak an neih hnuah thuṭhentu in a zoh dingih Pathian thu thawi a kaihaw deuhmi thurin cu cohlan a si dingih Pathian thuthawi kaihlo deuhmi (belcian dawllomi) cu hnawl ding a si. Canons khalin a zohfelnak ah bikhiah a nei, cucu thurin hmuahhmuah siloin thurin panga relbuaimi lawng a hmuitin.

Thurin panga sungah pakhat fingfing in ṭhatnak le ṭhatlonak an nei fingfing. Thurin panga kan ti ṭheumi kha 1610 ah Canons in thurin panga sung ihsin pali lawng sanlehnak tuah dingin a tuah, ziangahtile a pathumnak le palinak kha a kom.

Canons lehlin tharmi cu Synod of Dort ih Latin manuscript ih hrambunmi a si, cumi cu 1986 ah Khristian Reformed Kawhhran Synod ih laaksawngmi kha a si. Bible tapawl cu original Latin lehlinmi a si ruangah tui san Bible version thawn a dangaw lemlo. Canons thu zir le zingzoi a ol deuhnak dingah thulu fa tetepawl cu telh bet an si.

Netherland ih Thurin Thupi Panga Elbuainak thawn pehparin Synod of Dort ih Thuthluknak

Thurin Thupi Pakhatnak

Pathian ih Hrilmi le Hrilomi

Pathian ih Hrilnak (Ruatcia) thawn pehparin Synod in Pathian thu thawn a kaihawbik a timi le tuini tiang Reformed Kawhhranpawl ih an cohlanmi 

Thuṭhennak

Cahram tawi teten tampiih ṭhen a si

Cahram 1: Pathian ih Dingfelnak cun Minung Zaten Thiamlo A Coter

Ziangahtile leitlun minung zaten Adam ah an sual thluh ih camsiatnak le kumkhaw thihnak tuar ding an si thluh. Pathian in minungpawl an sualnak ruangah thiamlo coter le camsiatnak hnuaiih an um hi duh ringring sehla zohman midingfel ah a tuah lo ding. Bible sungih a sim vekin: Leikhawvel pumpuluk hi Pathian thuṭhennak hnuaiih thlenpi dingah a si (Rom. 3:19). Kan zaten misual kan si ṭheh ih Pathian sunloihnak kan co ban lo (Rom. 3:23). Ziangahtile sualnak ih hlawhman cu thihnak a si (Rom. 6:23).

Cahram 2: Pathian ih Duhdawtnak Theihfengnak

Himi cu Pathian in ziangtluk in duhdawt ti langternak a si: a Fapa neih  sun cu leitlun ah a thlah ih amah a zumtu hmuahhmuah cu thil loin kumkhaw nunnak an nei ding.

Cahram 3: Thuthangṭa Simphuannak

Minungpawl zumnakih hruailuh an si theinak dingah Pathian in a zangfahnakin lungawinak thuthangṭha simtupawl cu milai hnenah a thlah. Himi rawngbawlnak hmangin milai cu sualsirnak le Khrih thihnak zumnak nei dingah kawh an si. An zumlomi cu ziangtinso a hmin an hlam thei ding? A thuhla an theih lo ahcun ziangtinso an zum thei ding? A thu phuan a si lo ahcun ziangtinso an theih ding? Palai thlahmi an um lo ahcun ziangtinso thu an phuan thei ding? (Rom. 10:14-15).

Cahram 4: Thuthangṭha Sanlehnak Pahnih

Pathian thinhengnnak cu a mah zumlotupawl hnenah cun a thinhengnak a um ringring lai. Asinan Zisu cu I rundamtu tiih pomtu le zumhngettu hrang ahcun Pathian thinhengnnak ihsin an luatih kumkhaw nunnak an co.

Cahram 5: Zumnak le Zumlonak ih Hram

Zumlonak ih hram le sualnak dang hmuahhmuah hi Pathian lam hlir an silo, minunglam sawnah a si. Zisu Khrih sungih Zumnak, amah hmangih rundamnak cu Pathian ih laksawng liolio a si. Cathianghlim ih a sim vekin, ziangahtile nannih cu pathian zangfahnak zarah zumnak in rundam nan si. Hi rundamnak cu nan ṭuannak ruangih nan ngahmi a si lo, Pathian ih laksawng a si (Efe. 2:8). Cuvek thotho in: Khrih nan zumnak lawngah siloin amah ih hrang nan tuarnak khalah covo zemmi nan si hi mi vannei nan si (Fil. 1:29).

Cahram 6: Pathian ih Kumkhaw Thuthluknak

Thudik cu hrekkhatin Pathian hnen ihsin zumnak laksawng an ngah, asinan hrekkhat cun an ngah lo. Cumi cu Pathian ih kumkhaw thuthluknak ihsin rami a si. A thiltuahmi ziangkim hi a kumkhaw Pathian sinak ih tuahmi an si (Tirh. 15:18; Efe. 1:11). Himi in a sim duhmi cu a hrilmi hrang ahcun ziangtluk thinlung hak khal a nem terih zum thei dingin a hruai. Asinan a thuṭhennakin a hrillomi hrang ahcun an sualralnak le an thinlung hakmi cu a tlansan hai. Cumi ih hleicetnak cu a zangfahnak in hmuh duhmi liolio a si. Himi cu Pathian thu ih phuansuahmi ruatciathu le ruatcialo ih thuthluknak tiih theihmi cu a si. Hi thuthluknak cun mah le mah siatsuahawknak thilṭhalo, borhhlawh, le derdainakpawl tla a dem ter, cun awkam tlunih hnemnak thawn a thianghlimmi le Pathianmi sinak cu a pompi.

Cahram 7: Ruatcianak

Pathian ih hrilnak [asilole ruatcia] timi cu  danglam dahlo Pathian tumtahmi a hnuai lamih a tuahzomi vekpawl hi an si.

Leilung a semsuah hlan hman ihsin a maksakzetmi a zangfahnak le in duhdawtnak in Pathian in Khrih ah in rak hril zo. Tluksiat hnu sualnak ruangih siatral ding kan si lai ah, leitlun miphun tinkim lakah Rundammi si dingah bikhiah nei in in rak hril zo. Cui a hrilmipawl cu midang hnakih an ṭhat deuh le fel deuh ruangah a si lo, midang vekin harsatnak le tlinlonak an nei thotho nan Pathian in Khrih ah a hrilmi an si. Cule Khrih cu a hrilmipawl tlun ih lubik si ding, minung le Pathian lakah kumkhaw palai si ding, le rundamnak ih hrampibik si dingah Pathian in a tuah.

Cun a hrilmi cu rundammi si dingah Khrih hnenah pe dingin thuthluknak a tuah zo ih a thu le Thlarau Thianghlim hmangin ko-in Khrih ih dungthluntu si ding khalah a si. Phundangin kan sim asile Khrih ah zumnak diktak nei dingin siannak a pe zo tinak a si, ziangahtile cupawl cu thiamcoter, thianghlimter, le netabikah a thiltitheinak thawn a Fapa Zisui pawlkomnakah sunlawih an si venak dingah a si.

Cathiamhlimin, Khih thawn kan pehzomawknak thawngin Pathian in kannih cu Amah ih hmaiah mi thianghlim le mawh neilo si dingin leilung a sersiam hlan hmanin Amah ih ta-ah in rak hril zo. In duhdawt ruangah. Pathian in Zisu Khrih thawngin a fale ah in canter ding cu a lungawi zawng le a duh zawngin rem a rak ruat cia a si. A sunglawimi a zangfahnak le a duhdawtmi a Fapa thawngin laksawng in pekmi ruangah Pathian cu thangṭhat si koseh! (Efe. 1:4-6). Hmundang khalah, Curuangah Pathian in a thiatdan ciamipawl cu kawh khal a ko. Cule a kawhmipawl cu thiam a coter ih a sunlawihnak khal a hlawm hai a si (Rom. 8:30)

Cahram 8: Ruatcianak ih Bulpak Thuthluknak

Hi tawkih Ruatcia timi cu phun tampi a si lo. Pakhat lawng a siih Thuthlung Thar le Thuthlung Hlun ih minung zate rundam an sinak dingih ruatciami sinak thu thotho kha a si. Cathianghlim in a simmi cu, Pathian duhnak ih tumtahmi, hmuitinmi le lungawinak ṭha pakhat lawng a um. Cumi cu zangfahnak le sunloih dingah kumkhua hrangih hrilnak, kan fehnak lamzin hrang a ram timtuah ciami rundamnak le rundamnak lamzin hrangah a si.

Cahram 9: Ruatcia cu Hlankhan Zumnak ih Hrambun Asilo

Ruatcia timi cu kan simzo vek kha a siih hlankhan ih zumnak neih ruangah a si lo, zumnak thulunnak ruang khalah a si lo, thianhlim ruang le a dang thiamnak le tlinnak ruangah a si lo. Pathian ih in hrilnak sawn cu Rundamnak  rah ih hrampi a si. Zumnak, thianghlimnak, le a dang rundamnak laksawng, netabikah kumkhaw nunnak cu a si. Tirhthlah ih sim vekin, Khrih thawn kan pehzomawknak thawngin Pathian in kannih cu Amah ih hmaiah mi thianghlim le mawh neilo si dingin leilung a sersiam hlan hman in Amah ih ta-ah in rak hril zo (Efe. 1:4).

Cahram 10: Ruatcia timi cu Pathian lungawinak ih Hrambunmi a si

Phulo cingih hrilnak timi cu Pathian ih ṭhatnak lungawinak ruangah a si. Minung lam fimnak, thiamnak, le tlinnak a tel lo. Cathianghlim in, Sikhalsehla hrilmi fapa pakhatin Pathian ih tumtahmi a kimter theinak dingah Pathian in Rebekah hnen ahcun, A u in a nau a rian ding” tiah a ti. “Jakob cu ka duhdawt, asinan Esau cu ka hua” a ti (Rom. 9:11-13). Cule kumkhua nunnak hrangih hrilmipawl cu zumtu ah an cang (Tirh. 13:48).

Cahram 11: Danglamdahlo Pathian Ruatcia

Pathian cu fimbik, danglam dah lo, ziangkimthei, le cungnungbik a si ruangah amah in a hril, a ruatcia, cumi cu thleng le tidanglam theih a si lo ih hlawn theih khal a si lo. A ruatciazat minung cu timal le titam bet ter theih khal a si lo.

Cahram 12: Hngetkhoh Ruatcia

Pathian in kumkhaw hrang le danglamdah lo a sinakin a hrilciami hnenah rundamnak cu a tikcu te ah a pe. A hngetkhomi Pathian ih ruatcia timi cu Pathian thuthup le thuthuk kan hawl theihnak ruangih ra a si lo, thlarau in Pathian thu hmangih in theihternak sawnin a si. Cumi cu Khrih ih zumnak diktak cu a siih a thianghlimmi Pathian ṭihnak, sualnak ruangih riahsiatnak le sualsirnak diktak, le dingfelnak lamih rilrawn le tihal tivekpawl an si.

Cahram 13: Hngetkhoh Ruatcia ih Rah

Pathian ih hngetkhoh hrilnak theihnak cun amah Pathian hmaiah hnuaidor nakah mi a thlenpi ih a zangfahnak theih sinsin nak ding, mah le mah thianhlimnak, le an mah duhdawt hmaisatu Pathian hrangih ziangkim siangzetih peksuak theinak khalah mi a hruai.

Cahram 14: Ruatcia Zirhnak Fumfe

Pathian fimnak ih khawkhanmi, Pathian ruatcia thawn pehparih zirhnak tla cu profet, Khrih amah, le tirhthlahpawl hnen ihsin Thuthlung Hlun le Thar ah siseh, phuansuah a rak si zo. Cucu Ca Thianghlim sungah ngan cih a siih tui ni ih Kawhhran ah hman a si fawn. Hi zirhnak cu thlarau ih thuneihnak in Pathian mi le a thiangmi cangvaihnak thawn a tikcu caan te ih simphuan tengteng ding a si. Himi cu a sangbikmi Pathian hminsunlawihnak le a minungpawl a hnemnak hrangih tuah dingmi a si.

Cahram 15: Pathian ih Hnonnak

Ca Thianghlim in hleice ih a rel leuhleuhmi cu kumkhua timi le ruatcia thu ih phulo zangfahnak a siih kan hrangah fiang zetin in sim. Hla deuh ih kan sim asile mi hmuahhmuah cu Pathian in a hril lo asilole Pathian in kumkhaw hrangih a remruahnak ah an tello. Asinan cucu Pathian thaw lawngih pehparmi a si, mawhthluk theih lo, a thlengaw dahlo in a hnuailam ta vekin thuthluknak a tuah.

An mai sualnak ruangih harsatnak ihsin tlansan an siih an pil-hlo vivo

Rundamnak hrang zumnak le piantharnak hrang zangfahnak cu sian a si fawn lo

Netabik ahcun thiamlo co ter ding le kumkhaw hremhmun ih sualman tuar ding (anmai duhhrilnak cu tlansan a si zo ih thuṭhennak hnuaiah), an zumlo ruang lawngah siloin an sualnak dangpawl ruang khalah a siih Pathian dingfelnak langternak ah a si fawn.

Hihi Pathian ih hnonnak thawn pehparih thuthluknak a siih Pathian in a thuneihnak, zohmanih mawhthluk theih lo, a thuṭhennak le lehrulhnak a si.

Cahram 16: Pathian ih Hnawlmi Zihtirnak Sanlehsalnak

Khrih sungih an mah le mah zumnak nung thawi rak cangvailotu, asilole zumawknak thinlung neitu, a rualremmi ruahnak, a thianghlimmi thuthlunnak, le Khrih thawngin Pathian ih sunlawihnak a si hmanah, Pathian in kan sungih tuah ding a timi a thukamnak ih san theitu le hmangtu ansi ahcun, cupawl cu hnawlmi ih tarlangmi ah ralrinnak pek ding an si lo ih Pathian hnawlmi ah an mahte telh aw ding khal an si fawn lo. Cuhnakin ngaitlawmaw le thianhlimnak thawn a nasazetmi Pathian zangfahnak cen sinsin ding an si sawn. Phundangin kan sim asile a hnen lawngih lungawiter duh ruang le taksa thihnak ihsin zalen duh ruangih Pathian hneih kirsal duhnak thinlung diktak neitupawl, asinan thlarau lam le zumnak ah an duhdaan vekih an ṭhangso theilopawl an si ahcun – cupawl cu Pathian ih hnawlmi thawn pehparaw ih zirhnak dinpi dingah ṭihnak malte fang nei awm an si. Ziangahtile zangfahnak ih khat kan Pathian in thu in kammi cu ‘a sawn i a kiak zikmi phaikung a khiak lo ding, a mit zikmi mei inn khal a mit lo ding’. Ziang a va si hmanah Pathian a hngilhtu, Zisu Khrih cu amah rundamtu ti mang nawnlo, le mah le mah thlauthla-aw ih a taksa le leitlun a ngaihsak zettu cun ral ṭha zetin hi thuzirhnak cu a dinpi thei lo ding, Pathian hnenih a kir taktak lai hlanlo.

Cahram 17: Zumtupawlih Fa Nautepawlih Rundamnak

Pathian thu ihsin Pathian duhnakih thuthluknak kan tuah micu zumtupawlih falepawl cu mithianghlim an si, an pianpi ṭhatnak ruangah siloin an nule pa telin Pathian ih thukamnak ruangah a si sawn. Zumtu nulepa cun an fale ih rundamnak le ruatcia an sinnak thu ah rinhleh nak nei ding an si lo, ziangahtile zianghman an theih man hlanah  an nunnak cu Pathian ih a lak ruangah.

Cahram 18: Pathian ih Hrilnak le Hnawlnak ih Ziaza

Phulo cingih hrilnak timi zangfahnak le hnawlnak thawn pehparin lungkim lotu a um asile Tirhthlah ih ṭongkam hmangin sanlehnak tuah kan duh, “ka rual, cuttin Pathian a sawn ngamtu cu zoso na si?” (Rom 9:20), cun kan Bawipa Zisui ṭongkam thawn, “Ka tangka cu ka duh vekih hman theinak thu ka nei a si lo maw? (Matt. 20:15). “Pathian zangfahnak cu a vat um so! A fimnak le a theihnak hi a va thuk lawmam so! A thu relcatmipawl hi zoso a hrilhfiah thei ding? A fehnak lamzin hi zoso a zong thei ding? Ca Thianghlimin, ‘Bawipa ih thinlung cu zo in so a thei? Ruahnak a pe theitu an um maw? Amah ih rulhsal leh dingah zo in so thil a pe dah? Tiah a timi bangtuk a si. Ziangahtile ziang hmuahhmuah cu Amah ih sersiammi, Amah ruangih ummi le Amah ih hrangah an si ṭheh. Pathian hnenah kumkhua-in sunlawihnak cu um ko seh! Amen. (Rom 11:33-36).

Dutch Kawhhranpawl Hnaihnok Ṭheutu A Sualmi Hnawlnak

Pathian ih ruatcia le hnawlnak thawn pehparin orthodox zirhnak tla cu Synod in a sual a si tiih a hnawlsakmipawl tla cu:

I

Pathian ih duhmi rundam si dingah a zumtu ding pawl le zumnak ih taimizet, zumnak ih thulun nun cu rundamnak ahcun a pumhlumin Pathian ruatcia ih thuthluknak a si ti zirhtu. Himi siar lo himi thuthluknak thawn pehparin Pathian thu in simi dang a nei lo.

Ziangahtile Ca Thianghlim cu a silo zawng le a kalh zawngih an rel ruangah. Pathian cun a zumtupawl lawng rundam ding a duhmi a si lo ih kumkhaw hrangih a hrilmipawl sawn lawng kha a hmuitinmi cu a si. Ca Thianghlim ih a sim vekin, Leilung ihsin na kawhsuakmipawl hnenah na h min cu ka langter zo. Cupawl cu na ta an siih ka hnenah I pekmi an si (Johan 17:6). Cuvek thotho in, Cule kumkhua nunnak hrangih hrilmipawl cu zumtu ah an cang (Tirh. 13:48), cun Amah ih hmaiah mi thianghlim le mawh neilo si dingin leilung a sersiam hlan hman in Amah ih ta-ah in rak hril zo (Efe. 1:4).

II

Kumkhaw nunnak ah Pathian ruatcia timi cu phun tampi a um ti zirhtu: a tlangpithu pakhat le fiangfello, a dang fumfe le fiangfel; cun lehhnu ah famkimlo, thlengawthei, dinhmunin, asilole famkim dang, thlengaw thei lo, le a zaten. Cuvek thotho in, zumnak le a dang rundamnak ahcun ruatcia pakhat lawng a um, cutin dinhmun ruangih Pathian hrilnak tlunah thiamconak zumnak a um bet ding ti zirhtu.

Himi cu minung thluak ih tuahcopmi a siih Bible leng a si. Rundamnak le ruatcia thuthawn pehparin Ca Thianghlimin in simmi cu: Curuangah Pathian in a thleidan ciamipawl cu kawh khal a ko. Cule a kawhmipawl cu thiam a coterih a sunlawihnak khal a hlawm hai a si (Rom 8:30).

III

Pathian ih lungawinak le tumtah cu, Bible in ruatcia thu a zirhnak ih a tarlangmi ah Pathian in midang lak ihsin hril hleicemi a a neilo, asinan kan sinak le dinhmun ih zirin Pathian in hrilmi a nei sawn (daan ih hnaṭuannak telin) asilole cohlan tlaklomi zumnak, a famkimlomi thuthlun zumnak, rumdamnak hrang dinhmun ihzirin; le  a ṭhatnak cun hipawl hi a famkimmi thuthlunnak ah a siar telih kumkhaw nunnak cotlak an si tiih zirhtu asilole zirhnak cu hnon le hnawl a si.

A tlun ih tarlangmi zirhnak cu mi siatsuah thei le a sualmi zirhnak a siih Pathian lungawinak le a ṭhatnak cu a silo zawngih zirhnak le hlawknak umlo zirhtirnak a si. Hi zirhnak vek asile hi tawkih tirhthlah ih simmi ṭongkam tla thuphan an puh tinak a si: Pathian in amah ih minung si dingah in ko ih in rundamsuak zo. Cutiih in rundam suaknak cu kanmah tuah theimi kan neih ruangah a si lo, a zangfahnak le tumtahnak a neihmi ruangah a si sawn. Hi a zangfahnak cu Khrih Zisu hmangin caan hramthok hlan ihsin in rak pe zo (2 Tim. 1:9)

IV

Ruatcia ahcun zumnak ih a dilciami dinhmun ah minung cu pianpi ṭhatnak, dingfelnak, hnuaidornak, le kumkhaw nunnak hrang timtuah cia ding a si, ziangahtile ruatcia timi cu himipawl parah a ṭhumaw timi zirhtu asilole zirhnak cu hnon le hnawl a si.

Pelagius in himi a simsuak ruangah, hiti a si ahcun tirhthlah ih simmipawl cu thusuhnak tamtak tuah a ṭul ding: Thungai in kan ti le kan zatein anmah vek thotho kan rak si; kan taksa hurnak thlunin kan rak nung, kan tisa le thinlung ih hiarmi poh kan rak tuah. Kanmah si daan te cekci ih kan rel ahcun kannih kthinhengnak a tuartu ding kan si. Sikhalsehla Pathian ih in zangfahnak cu a tlamtling ngaingai ih in duhdawtnak khal a tumzet ruangah, kan sualnak sungah thlarau lamin mithi cia kan si ko nain Khrih thawn nunnak ah in thoter sal zo. Pathian ih zangfahnak thawngin rundammi nan si. Khrih Zisu thawn kan pehzomawknak thawngin Pathian in Khrih thawn vancung ramih uk tlang dingah amah thawn in thoter sal zo. Hibangtuk ih a tuahnak cu ziangdang ruangah a si lo; Khrih Zisu sung ihsin kannih in duhdawtnak a tumzia kha kumkhua daih in langter duh ruangah a si. Ziangahtile nannih cu Pathian zangfahnak zarah zumnak in rundam nan si. Hi rundamnak cu nan ṭuannak ruangih nan ngahmi a si lo, Pathian ih laksawng a si. Cuhrangah zohman porh awk ding a si lo (Efe. 2:3-9).

V

Rundamnak ah a famkimlo le tlamtlinglo bulpak ruatcia timi cu hlankhan zumnak, sualsirnak, thianhlimnak, le Pathianmi sinak ah hrambunin a lang, cucu a thok asilole a pehbet vivo ṭheu. Asinan a famkimmi le a tlamtlingmi Pathian ih hrilnak timi cu zumnak cemnak khalah a hngetkhohmi hmuhcianak, sualsirnak, thianhlimnak, le Pathianmi sinak ih hrambunmi a si ti zirhtinak. Himi cu zangfahnak a siih simphuan tlak a si, ziangahtile Pathian ih hrilmi cu a hrillomi hnak cun tlinnak le tlaknak te a nei a si. Curuangah zumnak, thuthlunthei zumnak, thianhlimnak, Pathianmi sinak, le kumkhaw hrang timi cu a rah a si lo, asilole, sunloih dingah a thlengawlomi ruatcianak ih hmual a si lo. Asinan a thupi zetmi dinhmun ahcun cumicu a famkimmi Pathian ih hrilnakih rak umciami le an mah ah hlawhtling dingih hmuhciami an si.

Himi cun Bible pumpi deuh thaw a do kan ti thei. Ziangahtile Ca Thianghlim ih simmi cu: Curuangah Pathian in mi a hril tikah an thil tuahnak thawnin silo in Amah in a kawh ruangah a si sawn (Rom 9:11-12); Cule kumkhua nunnak hrangih hrilmipawl cu zumtu ah an cang (Tirh. 13:48). Pathian in kannih cu Amah ih hmaiah mi thianghlim le mawhneilo si dingin leilung a sersiam hlan hmanin Amah ih taah in rak hril zo (Efe. 1:4); Nan nih in in hril lo; keimah in ka lo hril (Johan 15:16); Hi tiih a rak hrilnak cu an hnaṭuanmi ruangah siloin a zangfahnak ruangah a si (Rom 11:6); Duhdawtnak timi cu hiti in a si: Kanmah in Pathian kan rak duhdawt ti a si lo, amah sawnin in duhdawt ih a Fapa a run thlah; cumi cu kan sualthlah raithawinak dingah a si (1 Johan 4:10).

VI

Ruatcia hmuahhmuah hi rundamnakah a thlengawtheimi a si lo, asinan a hrilmi hrekkhat cu a siatral thei ih kumkhua siatralnak tiang an si thei, cucu kilhim dingih Pathian thuthluknak a si lo timi zirhtu asilole zirhnak.

Hi thurin cun Pathian kha thleng aw dualdo ah an tuah ih an ruatcia ih hngehkhohnak thawn pehparin Pathianmipawl hnemnak cu an siatsuah, cun Ca Thianghlim kalhmi a si fawn. Bible ih in zirhdan cun, A hrilmipawl cu lamzin sualah a hruai thei lo (Matt. 24:24), ih Khrih in Pathian ih a pekmi hmuahhmuah pakhat hman a hlo ter lo ding (Johan 6:39), cun, Curuangah Pathian in thiatdan ciamipawl cu kawh khal a ko. Cule a kawhmipawl cu thiam a co terih a sunlawinak khal a hlawm hai a si (Rom 8:30).

VII

Dinhmun ih zinrin a thlengawthei, a danglamthei timi siarlo, hi leitlun kan nunah sunlawihnak hrang a rah, theihternak, a thlengaw dualdo lomi ruatcia a umlo timi zirhtu.

A fianglomi thil le zumtlak lo a si lawng siloin mithianghlimpawl ih tawhtehmi tampi khal a do tel. Tirhthlahpawl Pathian ih a hrilnakthu le ruatcia an si ruangih an lungawinak thu siseh, Pathian laksawng a si ruangih an co-ngah thu, hla khalin an sak rero. Khrih amah rori khalin a tirhthlahpawl a simmi cu, nan hmin vancungih ngan cia a si ruangah nan lungawi sawn uh (Luka 10:20); Pathian ih hrilmi a minungpawl cu zo in so sual a puh thei ding? Pathian amah in thiam a coter sawn a sisi! (Rom 8:33)

VIII

Adam tluksiatnak le mi hmuahhmuah sualnak ruangah, thiamlocoternak asilole zumnak le zumdan thlennak hrang a ṭulmi zangfahnak pe dingah Pathian in tlansan sawn dingin thuthluknak a rak tuah timi zirhtu.

Asinan Bible in, Curuangah Pathian in a duhmi poh kha a zangfah ih a duhmi poh kha an lung a ruh ter (Rom 9:18). Vancung Uknak thuthuk theihtheihnak cu nan hnenah pek a si zo, asinan mipi hnenah cun pek a si lo (Matt.13:11). Cuvek thotho in, Culai ahcun Zisu in, ‘Maw ka pa, lei le vanih Bawi! Mifim le mithiam hnen ihsin na rak thuh ringringmi kha a tu ah zianghman a thiamlomi hnenih na langter ruangah ka lo lawm a si.A si, Ka pa, hi bangtuk ih si ding hi na duhmi a rak si (Matt 11:25-26).

IX

Pathian in a thuthangṭha cu midang hnen siloin mipakhat hnenih a thlenter/theihter timi cu Pathian ih lungawinak ngaingai a si lo, cumi cu thuthangṭha theitu cu a theilotu hnakin tlinnak le tlaknak, cuanghmuarnak te a neih sawn ruangah a si timi zirhtu.

Himi cu Moses khalin a rak duh lo, a rak do. A minugn Israel pawl hnenih a simmi cu a hnuailam vekin a si: Van ih a sangbik hman khi Bawipa ih ta a si. Leilung le a parih thil hmuahhmuah tla amah ih ta an si thluh. Asinan nan pi le nan pupawl cu Bawpa in a duhdawt ngaingai ruangah mi phundang hril loin nanmah sawn hi a lo hril a si. Tuihsun khalah hin cuti thotho in hrilmi nan si (Daanp. 10:14-15). Zisu Khrih khalin, Maw Khorazin khua, na van a va duai ve! Maw Bethsaida khua, na van a va duai ve! Nan sungih mangbangza ka tuahmipawl hi Tai-ar khua le Sidon khua ah rak tuah sisehla cuih khawsungmipawl cun an sualsirnak langternak ah khumdip hnipuan hrukin vutcam an phulh awknak a reipi zo ding (Matt. 11:21).

Thurin Thupi Pahnihnak

Khrih Thihnak le Cumi Ihsin Luatnak

Cahram 1: Pathian Dingfelnak ih Dilmi Dantatnak

Pathian hi mi zangfah theibik lawng siloin mi dingfelbik khal a si. A dingfelnak ih phutmi (Thu thawi a mah le mah a phuanawk vekin) cu sual kan sinak in ramrineilo a thiltitheinak le dingfelnak in reilote le kumkhaw hrangin daan in tat (mawh in phurh). Pathian dingfelnak a di a riam asilole a lung a awi hlan sung hi daantatnak ihsin kan luat thei lo.

Cahram 2: Khrih ih Tuahmi Pathian Lungawinak le Diriamnak

Kan nih cun Pathian ih thinhengnak cu kan lungawiter thei lo, asinan amah Pathian in ramri neilo a zangfahnak thawngin a Fapa neihsun cu kan hrangah in run pe, kan dinhmun ah dingin camsiatnak le retheihnak phunkim cu Kross ah a tuar. Cumi cun kan hrangah Pathian lung a awi terih a di a riam ter.

Cahram 3: Khrih Thihnak ih Manneihzia

Pathian Fapa ih thihnak lawng hi kan sualnak hrangih a famkimmi raithawinak le Pathian lung tongtu a si. Himi cu leitlun pumpi sualnakpawl hrangih nun peknak hnak hmanin ramrineilo mankhung le hmual nei sawnmi a si.

Cahram 4: Ramrineilo A Mankhunnak ih Ruang

Harsat phunkim tuarih man le hmual nei zetmi hi thihnak ih ruang cu Rundamtu kan ṭul ruangah a si. Thu dik le mi famkim thianghlim a si lawng siloin Thlarau Thianghlim le Pa Pathian thawn kumkhaw hrangih Pathian Fapa neihsun khal a si. A dang pakhat leh cu hi thihnak cu Pathian thinhengnak le camsiatnak thawi kopawmi a si, cucu kan sualnak ih tuar tlak kan sinak khal a si fawn.

Cahram 5: Mikip hnenih Thuthangṭha Sim dingih Thuneihnak

Khrih thihnak a zumtu hmuahhmuah cu siatral oin kumkhaw nunnak an nei timi cu thuthangṭha ih in tiammi a si. Hi thutiam cu sualsirnak le zumnak thawi kopaw ringring a siih thleidannak le danglamnak umloin miphun tinkim le mikip hnenih Pathian lungawinak thuthangṭha simphuan ding a si.

Cahram 6: Zumlotu Minung ih Ṭuanvo

Ziang a va si hmanah, thuthangṭha thawngin mi tampi kawh ansi nan Khrih an zum lo, asilole an sual an sir lo ruangah le an zumlonak ih siatral ding an si hmanah cucu Khrih in Kross ih a nunpeknakin tlaksamnak le famkimlonak a neih ruangah siloin cucu anmah ih sual ruang liolio ah a si.

Cahram 7: Pathian Laksawng Zumnak

A zum taktaktu cu siatralnak sungin an sualnak ruangih Khrih thihnak cun a rundam hai ih Pathian zangfahnak an co, cucu Pathian leiba siloin Khrih sungah kumkhaw nunnak in pekmi a si.

Cahram 8: Khrih Thihnak ih Rundam Hmualneihnak

Himi cu a pumpin Pa Pathian ih ruahmannak, tumtahnak le lungawinak a siih a Fapa ih thihnak thawngin a hrilmi zate hrangah hmualneizetmi rundamnak le nunnak a si. Thiamconak zumnak cun an hnen lawngah pek a siih cucun rilhbahnak umloin rundamnak ah a hruai. Phundangin kan sim asile himi cu Pathian duhnak a siih Khrih in Kross ih a thisen thawngin (thukam thar a nemhnget zomi) kumkhaw hrang a hrilmipawl, mi tinkim, hrinhnam, miphun zaten hmualnei zetin a runsuakih Pa Pathian thawngin a hnenah pek a si. Cun zumnak a pe ih an sualnakpawl (sinak sual, tuahsual le tuahlosual telin) cu a thisen in a thianghlim ter. Cule a cement tiang rinumnak thawn a kilkhawi ih a netnak khalah a mah le mah cu a sunglawimi minungpawl hnenah a umpi.

Cahram 9: Pathian ih Khawkhan Famkimnak

Himi khawkhannak cun Pathian in kumkhaw hrangih a hrilmi a duhdawtnak ih ra suakmi a si. Leilung a um veten tuini tiang a cakmi a humham thawn a kaiih hmailam khalah hiti a si vivo dingih hell-ram sangka ih mihmuaknak cu a a lak a siih a neh thluh. Himi ih rahsuah cu hrilmipawl cu hmunkhatah pakhat bangin an um tlang, an zaten an mai tikcu cio ah, le Khrih thisen ih dinmu zumtupawl ih kawhhran a um ringring. Cui kawhhran cu a hngetkhohmi duhdawtnak, biaknak tluangtlam, le kumkhua ih an mah Rundamtu thangṭhat ding, ziangahtile moneitui puaiah annih cu mo an si ding.

A Sualmipawl Hnawlnak

Orthodox zirhnak, a sualmipawl Synod ih hnawlmipawl cu a hnuailam vekin an si:

I

Pa Pathian in a Fapa cu a fiangfelmi le a hngetkhohmi tumtahnak umlo in Kross parah thi dingin a fial. Cutin runsuaknak cu bulpak pakhat cio hrangih ngahmi a si lo hmanah Khrih thihnak ih manneihnak, hmantlaknak, le ṭulnakpawl cu hnget zet le famkim tlang zetin a um thei ding timi zrihtu.

Hi zirhnak cun Pa Pathian ih fimnak, Zisu Khrih ih ngilneihnakpawl cu a dokalh ih Bible khal a kalh a si. Rundamtu ih simmi cu a hnuailam vekin a si: Kei cu tukhal ṭha ka si. Ka Pa in I thei ih kei khalin ka Pa cu kaa theih vekin ka tuupawl cu ka thei ih annih khalin in thei ve. Cule an hrangah ka nunnak tiangin ka pe siang a si (Johan 10:15, 27). Profet Isaiah khalin Rundamtu thawn pehparin a rak simmi cu: Bawipa in, a tuar ding cu keimah ih duhnak a si; a thihnak cu ngaidamnak a thlentertu thawinak a si. Cuticun a tesinfapawl a hmu ding; kum reipi a nungdam dingih Amah sungin ka tumtahmi cu a kim ding (Isaiah 53:10). Netabikah, himi cun Kawhhran parih kan zumnak kan simphuanmi cahram cu siatsuah a tum a si.

II

Khrih thihnak ih tumtahmi in a thisen thawngin zangfahnak thukam thar cu a tuahsuak taktak lo ding, asinan tuahnak lole zangfahnak a si hmanah minungpawl thawi thukamnak sungih lut dingah Pathian ih covo ngahnak hrang lawngah a si timi zirhtu.

Himi cu Bible thawn a kalh aw deuh, ziangahtile Bible ih in zirhmi cu, Hibangtuk ih an danawknak in Zisu cu a ṭha deuhmi thukamnak ih aamahkhan ah a cang ter fawn (Heb. 7:22; 9:15), ziangahtile a nun lai ahcun a ro cahmi cu hman a theih lo; a thih hnu lawngah hman a si (9:17).

III

Khrih ih pekmi lungawi diriamnak in zawi rundamnak hman ṭhathnemnak a suahpi lo ih Khrih ih lungawi diriamnak zumnak khal hmual nei zetin rundamnak ah hman a si lo. Asinan Pa ih thuneihnak asilole hrang ngah ding lawng a si. Himi dinhmunpawl ih lungawi diriamnak cu minung ih duhhrilnak ah a hngat aw. Himi cu mikip in an kim ter thei men thei asilole zo hmanin an kim ter thei lo ding timi zirhtu.

Ziangkhalle himi zirhnak cun Khrih ih thihnak thu ah an ruahnak a niam tuk, Pelagian ih tisualmi ihsin ruahnak rami a si.

IV

Khrih thihnak thawngin Pa Pathian in minungpawl thawi a tuahmi zangfahnak thukam tharah ziang a tel timi cu Pathian hmaiih thiam kan conak a si lo ih zumnak thawngih rundam khal a si fawn lo. Cu hnak cun daan famkim tei thlun thei pawl hrangah Pathian in a dilmi cu a hnukdok, zumnak thulun neilopawl cu famkim zumnak thulung vekin, cule kumkhaw nunnak laksawng ngah tlak vekah a zoh hai tiih zirhtu.

Bible an dokalh: Sikhalsehla atu ahcun in luattertu Khrih Zisu ih thlennak zarah Pathian in a zangfahnak laksawng cu in pekih Amah thawn rualremnak in tuahsak zo (Rom 3:2425). Pathian milo Socinus thawn, Pathian hmaiih ramdangmi le mithar thiamconak thu an run kenmi in kawhhran pumpi ih mipi lungkimnakpawl cu a do zet fawn.

V

Minung zaten remdaihsalnak le zangfahnak thukam kan ngah, cutin zohmanin sinak sual ruangah thiamlo coter kan si nawn lo ding. Thiamlo coter kan si hmanah hi sualnak ihsi cun sual neilo mi zalen kan si ti zirhtu.

Himi ruahnak asilole zirhnak cu Bible a kalh zet a si, ziangahtile Bible cun kan suah hlan hman ihsin misual kan si ti cu in zirh.

VI

Khrih thihnak ihsin hlawknak hmuahhmuah minung zatei ngah ding cu Pathian duhmi a si ti ruahnak neilotu le tep dahlotu hrangah cumi ngah ding le hmansuah ding hrang danglamnak le hleicetnak tuahtu, cui hleicet danglamnak cu an kumkaw nunnak le sual ngaidamnak simthan ding timi cu an bulpak duhhrilnak ah a ṭhum aw. Asinan na mai sungih hmual nei zetih hnaṭuantu zangfahnak laksawng cu an mah ah a ṭhum aw lo, cuhnak cun, midangin zangfahnak cu an mah ah an hmangsuak.

Himi cu a tak silomi danglam hleicetnak thu nunter tumnak a siih Pelagianism ih tur a simi kha minung hneih pek tumnak men a si.

VII

Minungpawlin Khrih thihnak an ṭullo ruangah Khrih cu harsa zetin a thi thei lo ih Pathian duhdawtmi a hrilmi minungpawlih kumkhaw nunnak hrang khalah a thi lo ti zirhtu.

Hi zirhnak cun tirhthlah a do zet: Atuih ka nun hi cu I duhdaw ih ka hrangah a nunnak a petu Pathian Fapa rinnak in ka nung a si (Gal. 2:20), cuvek thotho in, Pathian ih hrilmi a minungpawl cu zo in os sual a puh thei ding? Pathian amah in thiam a coter sawn hai a sisi (Rom 8:33-34). Rundamtu Khrih khal an do tinak a si: Kei cu tuukhal ṭha ka si. Ka Pa in I thei ih kei khalin ka Pa cu ka theih vekin ka tuupawl cu ka thei ih annih khalin in thei ve. Cule an hrangah ka nunnak tiangin ka pe siang a si (John 10:15). Cun, Ka thukham cu hihi a si: Keimah ih ka lo duhdawt vek hin nannihkhal pakhat le pakhat dudaw aw ve uh! Mi pakhat in a rualpipawl hrangah duhdawtnak tum bik a neihmi cuan hrangih a nunnak pe hi a si (John 15:12-13).

Thurin Thupi Pathumnak le Palinak

Minung Siatralnak, Pathian hnenih Zumnakthleng, le A Langsuahdan

Cahram 1: Minung Tluksiatnak ih Rahsuah

Milai cu Pathian hmuihmel kengih sersiammi a siih a dikmi khawruahnak le an mah Sersiamtu ih theihfimnak vekih pitlin termi an si. Thlarau lam thilah a mai duhdan le thilung dingfelnak le thianhlimnak thawn khalin a si.  A si, minung cu a thianghlim. Asinan Setan ih tukforhnak le a mai duhhrilnak hmangin Pathian cu a do ih a sunglawimi laksawngpawl co thei nawnlo ah an tuah aw. Cun amah le mah cu mitcaw ah, a ṭihnungmi thimlakah, zianghmanlo, a khawruah cu a siat thluh, phatsantu, ralduhnak, le thinlung har ah a tuah aw ih a netabikah a khawruah cu thianhlimnak um nawnlo ah a tuah aw.

Cahram 2: Tluksiatnak Karhzainak

Minungin tluksiat hnuah an falepawl (nauhakpawl) cu an mai sinak vekciah a hruai. Cucu tluksiatnak asilole siatralnak a karhzainak tak cu a si.  Cutin Adam ihsin a hrin minung hmuahhmuah cu tluksiatnak ruangah Khrih pakhat siarlo Pathian thuṭhennak hnuaiah an um thluh. Cui sinak sual cu cawncopawknak (imitation) ruangah siloin (hlanih Pelagians ih rak sim vek), kan sinak sual a karh (propagation) sawn ruangah a si.

Cahram 3: Zianghman Titheilo Lellel

Curuangah minung zaten sual kan nei thluh, nauhak naute siseh, rundamtlaklo hlir kan si, sualah kan pilih kan thi, cule sual salah kan tang. Thlarau Thianghlim ih hrilthar salnak zangfahnak umlo cun zohman Pathian hnenah kan kir thei lo, kan sinak sual kan ti danglam thei loih kan tuah aw ṭha thei lo.

Cahram 4: A Famkimlomi Sinakṭha

A fiang zetmi pakhat cu tluksiat hnu khalah milai sungah minung sinakṭha te a tang ringring lai. Cumi cu lenglam mizia ṭhatnak, ṭhatduhnak langternak, siatnak le ṭhatnak ih danglamnak, le a um cia thil Pathian thu ruahnak hrekkhat a tanglaimi ṭhatnak thawngin a si. Asinan hi a famkimlomi minung ṭhatnak cu Pathian theihnak rundamnak le Amah ih nunthlengawknak thaw cun a hla aw ih cui minung cun sinak le pakhat le khat pehtlaihnak thuhla hrangah a hmang lo. Asinan ziangvek mizia fumfe khal midingfello sungih um cu a do. Himi tuahnak ah Pathian hmaiih ngaidamnak tello in amahte a lehrul aw. 

Cahram 5: A Famkimlomi Daan

Pathian in Moses hmangih Judah-pawl hnenih a pekmi Thukam Pahra milai hrangih ṭha le upattlak a si. Asinan cumi hmangin rundam zangfahnak cu kan ngah thei lo, ziangahtile cumi in kan sualpawl langterin thu in ṭhensak rero hman sehla kan sual a dam ter lo ih sual ruangih kan tuar dingmi harsatnak ihsin in runsuak thei fawn lo. Tisa kan si vekin kan derdai ih sualman camsiatnak hnuaiah kan um.

Cahram 6: Thuthangṭha ih Rundam Thiltitheinak

Kan pianpi ṭhatnak le daan in kan rundamnak hrang titheimi umlo hmansehla, Pathian in Thlarau Thianghlim ih thiltitheinak hmangin Pathian le milai lakah a famkimmi remdaihnak in tuahsak. Cumi cu thuthangṭha, Messiah thu a siih Thuthlung Hlun le Thar ih zumtupawl rundam si dingih Pathian lungawinak thawi cangmi a si.

Cahram 7: Thuthangṭha Phuansuahnak ih Pathian Zalennak

Thuthlung hlunah, Pathian in minung malte hnen lawngah a duhmi thuthup a phuang. Thuthlung Thar (tu-ah minungpawl lakih thleidannak umloin) mi tampi hnenah phuansuah a si. Himi ih danglamnak a ruang cu miphun pakhat cu a dang miphun pakhat hnakih a thupit deuh ruang le, pianpi ṭhatnak a neih deuh ruangah siloin Pathian duhdawtnakin mitlinglo hnen khalah thuthangṭha phuansuahnak ih Pathian zalennak liolio a si. Curuangah Pathian zangfahnak a co tamtu poh cun an phu lo ih comipawl ruangah hnuaidawrnak le lungawinak lungtak thawi um ding sawn an si.

Cahram 8: Thuthangṭha ih Kawhnak Ropi

Thuthangṭha hmangih kawhmi hmuahhmuah cu nasa takih kawh a si. Pathian in nasatak le dikbikih a kawhnak cun Amai Thu theihnak le a lungawizawi theihnak ah mi a hruai. Nasa takih thukam a neihta mi khal an thlaraupawl a hnenih cawl ding le amah zumih a hnen ratu hmuahhmuah kumkhaw nunnak pek ding a si.

Cahram 9: Thuthangṭha Hnawl ruangih Milai Mawhphurh

Thuthangṭha rawngbawlnak hmangih kawhmi mi tamtak cu Pathian lamah an ra loih nun thlengawknak khal an neilo a si ahcun thuthangṭha le Khrih cu mawhphurh an si lo dingih thuthangṭha phurtu le Pathian khal mawhphurh a si lo ding. An mah, khawhmi sinan Pathian ziangih siarlo le ngaihsaklotu kha mawhphurh an si ding.

Cahram 10: Thleng-awknakih Thlarau Thianghlim Hnaṭuan

Pathian in a hrilmi pakhat hrangah lungawinak ṭha a pek, asilole an sungih thlengawknak diktak thawi hna a ṭuan tikah thuthang ṭha cu a lenglamin an hnenah sim a si ti lawng a hmu lo. Thlarau Thianghlim hmangin huham nei zetin an ruahnak a tleu ter, a ṭhat ter. Cutin Pathian Thlarau ih thiltuahmipawl cu fiangfel le fumfe zetin an thei thei ding. Asinan Thlarau ih hrintharnak thaw khalin minung sunglam nun a fangsuak thei, thinlung sangka a ong, thinlung hak a nem ter, cule thinlung vunzim tanlomi khal a tan. Thiam duhnak le thiam theinak tharah mi a hruaiih mithi kha a nung ter, thil ṭhalo a ṭha, duhnak a neilomi in duhnak, le lungruh khal a zawi. Mi a cangvai terih a cak ter, cutin thingkung ṭha vekin thil ṭha tampi a rahsuak thei.

Cahram 12: Ziangkimtithei Hrintharsalnak Hnaṭuan

Himi hi hrintharsalnak timi cu a si, sersiam thar, thihnak ihsin tho, cun mi tinunnak Bible ih fiang zetih a simmi, cumi cu Pathian in kan bawmnak tello ih kan sungih a hnaṭuan a si. Asinan himi cu a lenglam zirhnak the lawngih cangmi a si lo, ruahnak hipnak (pakhat khat zum dingih thlemnak) thawngin asilole Pathian in a hnaṭuan a ṭheh tikah cumi lamzin hmangih tuahnak, cumi cu hriltharsal kan si khalah silo khalah minung thiltitheinak ah a tang ringring. Cuhnakin himi cu a ziangkimtithei sinak sawn a siih thuneibik khal a si thotho. Ca Thianghlim ih in zirh vekin, a rahsuah cu cupawl hmuahhmuah zawi thinlung khlah Pathian in manbangza a sinak, a cemtheilomi, le hmualneizet hrintharsalnak thawn zum taktak dingin hna a ṭuan. Cun duhnak, tu-ih thartersalmi, lawng hi Pathian ih nunter le cangvaihter siloin Pathian ih nunter, cangvaihtermi khan amahte a cangvai ter. Curuangah zangfahnak a cotu cun amah rori in zum ding le sualsir ding a nei tinak a si.

Cahram 13: Theihtheihlomi Hrintharsalnak

Tui nunah zumtupawlin hi hnaṭuan lang daan hi famkimin kan theifiang thei lo. Hi Pathian ih zangfahnak tawntehnak le theihnak ah an cawl hahdam.  Rundamtu cu an thinlung takin an zumih an duh.

Cahram 14: Pathian ih Zumnak Pek Daan

Zumnak cu Pathian laksawng a si, minung ih hril dingah Pathian ih in pekmi a si lo, diktakin minung hnenih a pekmi, a thawtkhum le a retmi a si. Zum thei ding hmuihmel kengpawl hnen lawngih Pathian ih laksawng a si loih, minung duhhrilnak ihsin zum dingih cangvaihnak, a dik a si ti simsuaktupawl hrang lawng khal a si lo. Cuhnakin duhnak le cangvaihnak thawi ṭuantu hrangih laksawng a si.

Cahram 15: Pathian Zangfahnak Lehsalnak

Pathian in hi zangfahnak hi zo hnen hmanih a bakmi a leiba a si lo. Zianghman pek ding neilo mi pakhat hnenah pe sal dingin Pathian in ziang leiba a nei ding? A si, sualnak le palhnak siarlo pek ding dang nei lo hnenah Pathian cun ziang pek ding leiba saw a nei ding? Curuangah hi zangfahnak a cotu cun Pathian hnenih lungawithu sim ding leiba a nei; a co ngahlotu cun hi thlarau lam thipawl hi a ngaihsak thluh lemlo ih a dinhmun ah a mah le amah a lungawi tawk men, asilole a tlinlonak khalah hngal le aa zetin a um. Hla deuhih kan zoh bet asile, kan nih cu zohṭhimtlak tirhthlahpawl, an zumnak a lenglamih phuangsuaktupawl , ruat ding le sim ding kan si. Asinan midang, kawh a si hrihlomipawl hrangah Pathian hnenih thlacam sak ding kan si. Ziangti hmanin kan nih cu duh aw le hngal ding kan si lo ih an nih hnakih ṭha deuh ih ruat aw ding khal kan si lo.

Cahram 16: Hrintharsalnak ih Hmual

Minung tluksiatnak cu a tawp men lo, theihtheinak le duhnak thawn sual vekin minung zate hnenah a karh, minung sinak cu a siatsuah lo asinan thlarau lam ahcun a thi. Cun hi vanlam zangfahnak hrintharnak cu minung in an kham asilole a hak tuk ahcun a cangvai lo ih duhnak le a ṭhami khal a siatsuah lo ih lotheihlo khalin a fial lo. Asinan Thlarau lamih nunnak, damnak, tharthawhsalnak, le thiltitheinakpawl a suah sawn. A rahsuah ce, Thlarau ih tluangtlam thulunnak le tiarcianak cun tisa donak le khamnak hmunah a ciahneh thawk. Himi sungah a dikmi le thlaraulam hrintharnak le kan zalennakpawl a tel. Curuangah thil ṭha ziangkim Tuahtu thawi pehtlaihnak kan neih lo asile minung cu a tluksiatnak ihsin ruahsannak zianghman a nei lo.

Cahram 17: Hrintharsalnak ah Pathianih Hmanrua Cangvaihnak

Cungnungbik Pathian ih hnaṭuanmi a si vekin, a rak kenmi kan pianpi nun a nunnak dingah a ukmi a si lo ih a hmanrua cangviahnak sawn a dilmi a si. Cucu hmuhbanlo Pathian fimnak, le ṭhatnakin a thiltitheinak cangvaihter a duh, cun a hlanih kan tarlangciami hmuhbanlo Pathian ih thiltitheinak khal  zin le daan umloin asilole thuthangṭha a hmandan khirh salin Amai hrinthartersalmi kan si. Cucu Pathian ih fimnak maksakin hrintharsalnak ih ci ah a tuah thlarau rawl a si. Hi thu cu tirhthlahpawl le zirhtupawlin an mah thluntupawl hnenah Pathian ih zangfahnak thu, Pathian misa ih umdan hi an zirh. Himi khal thuthangṭha ih zirhnak thianghlim hmangin Pathian thu uknak hnuaiah (sacraments, and discipline) Amah sunlawihnak ding le tangdawr le minung kilkhawi daithlang lo ding. Tui ni ahcun himi cu thusuhnak leng a siih zirhtupawl asilole kawhhranih zirhtupawlin Pathian hniksak dingah a dik ti ding awm an si. Ziangahtile a ṭhenṭhekawmi cu a ṭhatnak hmangih hmunkhatih funkhawm a duh a si. Zangfahnak cu thlarau thianghlim ih zirhnak thawngin pekmi a siih kan ṭuanvo kan tuah tam poh le kan sungih Amai hnaṭuan a ṭha deuhdeuh ih a rahsuah khal a tleu sinsin. Amai hnen lawngah an rundamnak rah le a rahsuah a um, sunlawihnak hmuahhmuah a hnenah um camcim seh, Amen.

A Sualmipawl Hnawlnak

Orthodox zirhnak, a sualmipawl Synod ih hnawlmipawl cu a hnuailam vekin an si:

I

Sinak sual in leitlun minung hmuahhmuah thiamlo a co ter ih kumkhaw hremnak a thlen tin kan ti thei lo ding tiih zirhtu.

Ziangahtile tirhthlah ih simmi thawi a kalhawk ruangah a si: Sualnak cu mi pakhat ruangah leilungah a ra ih cuih a sualnak cun thihnak a thlenpi. Curuangah thihnak cu mi hmuahhmuah hnenah a thleng, ziangtin tile zozo khal an sual ṭheh (Rom 5:12); cun: Cule Pathian ih laksawng le mi pakhat ih sualnak cu an dang aw zet (Rom 5:16); cuvek thotho in: Sualnak ih hlawhman cu thihnak a si (Rom 6:23).

II

Hmaisabik milai sersiam laiah Thlarau laksawng asilole thil ṭha khawkhannak, le ziaza ṭhatnak, thianhlimnak, dingfelnakpawl hi minung ih duhnak ah a nung ringring lo. Curuangah tluksiatnak ah minung ih duhhrilnak ihsin a ṭhenaw theilo ti zirhtu.

Hi thubuai hrangah tirhthlah ih rak simmi Pathian hmuihmel keng timi cu Efesa 4:24 ah kan hmu thei. “Pathian hmuihmel kengih tuahmi, a ding le a thianghlim in a langmi nunnak dik, nan nun thar kha hruh-aw uh (Efe. 4:24).

III

Thlarau thihnak ah thlarau laksawng cu minung ih duhnak ihsin ṭhen a theih lo. Ziangahtile duhhrilnak cun amahten a siatsuah aw lo ih ruahnak thim le phurnak sual pawlin a kham men. Duhhrilnak cun sunglamih zalennak hmun cu a cangvaiter thei ih khamnakpawl tla a haikiang thei.  Ziangvek thil ṭha khal a mah ten duhtheinak le hriltheinak a nei aw thei.

Himi ruahnak cu zumhmang men a siih a sual fawn. Cule duhhrilnak ih thiltitheinak kha a uar tuk fawn. Taktak ahcun Profet Jeremiah ih simmi thawn a kalh aw: Milai ih thinlung cu zoso a theithiam ding? Ziangdang hnakin mibum hmangbik a si (Jere. 17:9); tirhthlah ih simmi khal: Thungai in kan ti le kan zatein anmah vek thotho kan rak si; kan taksa hurnak thlunin kan rak nung, kan tisa le thinlung ih hiarmi poh kan rak tuah. Kanmah si daan tee cekci ih kan rel ahcun kannih khal midang vek thotho in Pathian thinhengnnak a tuartu ding kan si (Efe. 2:3).

IV

Hrinthar a silotu cu a sualnak ruangah a thi thlepthlep lo asilole thlarau lam ṭhatnak ah a cemral thluh lo, dingfelnak asilole nunnak hrangah a ril a rawng men asilole a ti a hal men tluk fang a si. A kekkuaimi thinlung le thlarau thawi thawinak ih pekawk ding sawn hi Pathian ih lungawinak a si ti zirhtu.

Himi zumnak khal hi Ca Thianghlim thawn a kalh aw a si: Nan sualnak ruangah thlarau lamin mithi nan si (Efe. 2:1,5). Pathian cun leilung par milai hmuahhmuah cu an ṭha lo zetih an thinlung ah ruahnak siava lawnglawng a khat ti kha a hmu (Sem. 6:5; 8:21). Cubetah dingfelnak le nunnak hrangih tihal le rilrawng cu ih a kekkuaimi thinlung thawi Pathian hnenih thawinak pek cu hrintharmipawl ih tuah ding le an zia sawn a si (Sam 51:17; Matt. 5:6).

V

Minung in a minung sinak le siatnak in zangfahnak hman ṭha a tuah thei (a minung piani ṭhatnak thawngin) asilole tluksiat hnu ih a tangmi laksawng in a tum sinmi zangfahnak cu nuam teten a co thei, thuthangṭha asilole rudam zangfahnak, rundamnak rori khal. Cun Khrih cu minung zate hnenih phuansuah dingah Pathian in himi lamzin a hmang. Hi a famkimmi le hmualneizetmi Khrih phuahsuannak cu zumnak le sualsirnak hrangah a si.

Asinan Ca Thianghlim cun a diklo a si ti in sim thei: A thu cu Jakob hnenah a pekih, A thu zirhmi le a daanpawl cu Israel a pek. Hi bangtuk cun miphun dang hnenah a tuah lo; A daanpawl an thei lo a si (Sam. 147:19-20). Hlanlai ahcun Pathian in zozo khal an duhmi lamzin thlun dingin a on (Tirh. 14:16). Asia ram sungih Thuthangṭha sim dingah Thlarau Thianghlimin a on lo ruangah Frizia le Kalatia ram sungah khual an tlawng. Misia ramri an thleng ih Bithinia ramsung luh an tum, asinan Misia ram cu an lan ih Troas khua ah an feh (Tirh. 16:6-7).

VI

Minung ih thlengawknak dik ahcun an thiamnak thar, khawruah, le laksawng in an duhnak cu Pathian hmangin an ret thei lo. Zumnak, kan thlengawk hmaisatmi le ‘zumtupawl’ tiih hmin kan ngahmi kha thiamnak asilole Pathian hnenih ra suakmi laksawng a si lo. Cumi cu minung hnenih ra suak sawnmi a siih laksawng tiih kawh theihmi a si lo, zumnak ngahnak ih thiltitheinak ding hrang upat pekmi a si lo ahcun timi zirhtu.

Himi zumnak cun Ca Thianghlim a dokalh, Bible cun Pathian in kan thinlung sungah zumnak thar, thuthlunnak, le a duhdawtnak tawntehnak in pe. Israel mi thawn ka tuah dingmi thukamnak cu hibangtuk in a si ding: Ka daan cu an sungmuril ah ka ret dingih an thinlung parah ka ngan ding (Jer. 31:33). Tidai a haalmi ramah tidai ka pe ding; Nelrawn ah tiva ka luanter ding. Nan fatepawl parah ka thlarau ka burh dingih nan tesinfa par khalah ka malsawmnak ka burh ding (Isai. 44:3). Cule hi ruahsannak in ka bei dong loin, in tuah, ziangahtile Thlarau Thianghlim sung ihsin Pathian in a duhdawtnak cu kan thinlung sungah a burh zo. Cuih Thlarau Thianghlim cu Pathian ih in pekmi laksawng a si (Rom 5:5). Kawhhran ih hman ringringmi, profet ih rak simmi khal an buaiter: In kirter sal hram aw; Na hnenah kan kirsal ko ding; Kan Bawipa le kan Pathian (Jere. 31:18).

VII

Zangfahnak thawngin Pathian hnenih kan thlengawknak cu zianghman lo a si, pitling zetih mihipnak, asilole (phundangin kan simfiang asile), milai thlengawknak ah Pathian ih cangvaihnak cu bulpak upatawknakbik le milai pianpi mithlemnak thawi kaihawbik a si. Hi zangfahnak cu zianghmanin a kham lo, pianpi thlarau mi sinak khalin a kilhim lo. Pathian ih duhnak a dik a si ti simsuaknak cu Pathian in rah a suahter lo, kan khawruah mi thlemnak ih mizia siar lo, Pathian hnaṭuannak ih rahsuah cu Setan ih hnaṭuan hnakih sangsawn a si. Pathian cun kumkhua hlawknak hrang thu in tiamih Setan cun reilote hrang thu in tiam ti zirhtu.

Hi zirhnak cu Pelagian ih zirhnak rori a siih Ca Thianghlim pumpi thawn a kalh aw fawn. Ezekiel 36:26 cun: Thinlung thar le nunnak thar ka lo pe ding. Lungto bangih a hakim nan thinlung cu ka la dingih thinlung nemte ka lo pe ding….

VIII

Pathian ih hrintharsalnak ah minung in Pathian ih ziangkim titheinak a keng tel lo. Curuangah cak zet le cemtheilomi minung ih duhnak cu zumnak le thlengawknak ah a zau ter. Asinan Pathian in minung thlengawknak hrang a hmanmi zangfahnak hnaṭuan zatei a ṭheh tikah, minung in a tuah theilo hmanah a taktak ahcun a tuah thei ṭheu. Cutin Pathian le Thlarau a do ih an ruahnak ih zongsangmi in hrintharsalnak a co ter ding, minung in amai bulpak hrintharsalnak cu a kham thei. Hrinthar sal a si khalah, silo khalah a mai bulpak thilti theinak cu a um ringring ti zirhtu.

Pathian ih zangfahnak hnaṭuannak ih rahsuah zaten, minung duhnak ah kan thlengawknak le ziangkim tithei Pathian ih cangvaihnak thu ah hi zirhnak cun tirhthlahpawl cu a dokalh a si. Amah a zumtupawl sungah a hnaṭuan theinak huham cu ziangtlukin so a tum (Efe. 1:19). A cahnak huham sungin nan duhmi hmuahmuah cu ṭhatnak ah kimter in nan zumnak ih hnaṭuannak cu amah in tlamtlingter hram seh (2 Thes. 1:11), Pathian ṭihzahnak thawn kan nun theinak dingah kan ṭulmi hmuahhmuah cu Pathian ih cahnak huham in, in pe zo (1 Pet. 1:3).

IX

Zangfahnak le duhhril theinak cu a rak tongaw pangmi a siih thlengawknak thawk dingah a si. Cui zangfahnak cu hlankhan ih rak cangmi a si lo, ruahlopi ih cangmi a si. Minung duhhrilnak in a mahten phurnak le thuthluhnak a neih hlanah thlengawknak nei dingin Pathian in minung ih duhhrilnak a bawm lo, a ṭanpi lo ti zirhtu.

Kawhhran hmaisapawl khalin hi thurin cu hlanpi ihsin Pelagians an rak duhlozia an lang ter, tirhthlah ih simmi tla cu: Curuangah ziangtinkim ahhin minung ih duhnak le tuahnak ruangah siloin Pathian ih zangfahnak a um ruangah a si ṭheh a si (Rom. 9:16). Zoin so midang hnakih cuang deuh dingin an lo tuah? Nan neihmi tinkim hi Pathian pekmi an si ṭheh lo maw? Cutiin laksawng ih nan ngahmi an si ṭheh asile ziangtinso nan uar awk thei? (1 Kor. 4:7). Ziangahtile amah ih tumtahmi duh dingah le nan tuahsuak dingah Pathian cu nan sungah hna a ṭuan a si (Fili. 2:13)

Thurin Thupi Panganak

Rundamnak Hlotheilo

Cahram 1: Sual ihsin Zalen Verver Lo Hrintharnak

Pathian in a Fapa, kan Bawipa Zisu Khrih thawi pawlkomnak nei dingih a tumtahnak thawi a kawhmipawl cu Thlarau Thianghlim ih hrintharsalmi a siih sual le sual salih uknak ihsin zalennak a pe. Asinan hi lei kan nunah sual taksa le tisa sinak ih kan um sung ahcun a zaten a zalen verver thluh lo.

Cahram 2: Tlinlonak ih Sualah Zumtupawl ih Sanlehnak

Tlinlonak ih sualpawl cu nitin a suak salih hmasi zianghman umloin Pathian minungpawlih hnaṭuan ṭhabik ah a kopaw, cucun Pathian hmaiih hnuaidawr sinsinnak khal a pe. Humhimnak hrang Thinglamtah ih Khrih a thihnak ih tlan dingah, Thlarau ih bawmnak thawngin minung sinak kha thi ter sinsin dingah a si. Cun Pathian mi ih cangvaihnak thianghlim le tumtahnak famkim dingah a siih cucu hi thithei taksa ihzin zalennak an hmuh hlen le Pathian Tufa in vanram ih a uk hlan tiang a si. 

Cahram 3: Thlengawknak ih Pathian Kilkhawisaknak

Setan le leitlun thlemnakpawl a um ruang le an sungih sual cu sal vekih a um ringring ruangah, a thlengawtupawl cu an bulpak thazang-hram an tlansan khalle hi zangfahnak ah an um lan lo. Asinan Pathian cu a rinum, lainatnak thawn thazang a pe hai ih huham nei zetin a cem tiang zangfahnak thawi a kilkhawi sak.

Cahram 4: Zumtu Diktak Sualih Tluksiat Ṭihnunnak

Pathian ih cahnak le thiltitheinak in zumtu diktak cu zangfahnak ah kilkhawi in cakter hmansehla cumi cu tisa hrangah cun a nasa sawn thotho. A thlengaw zopawl cu Pathian thawngin cangvaih le phurter ringring an si lo. A fiangfelmi cangvaihnak ah an nih cu zangfahnak ih uknak ihsin an mai sualpalhnak ah an tlan thei lo. An tisa duhnak ih hruaisualmi sawn a si. Himi ruangah catbangloin thlemnak ih hruailuh an si lo nak dingah thlacam a ṭul. Ziangruangah an tuah thei lo ṭheu ti asile an tisa ih a hruai thei lawng siloin leilung, le Setan khalin sualah a hruai thei. Asinan Pathian ih siannak thawngin hruai an si. Riahsiatza kan hmuh theimi Bible ih tarlangmipawl tla cu, David, iter le midangpawl tla sualah an tlu ve.

Cahram 5: A Nasa Zetmi Sual ih Hmual

A nasa zetmi sualnak thawn nasaten Pathian an do, thi tlak an si, Thlarau Thiang an riahseter, zumnak cangvaihnak an hnawl, an ruahnak a siat thluh ih a cancan ahcun zangfahnak thu an thlauhlo – a dingfelmi sualsirnak diktak thawi an kir hnu tiang, Pathian cun pai dinhmun thawn an parah a tleu.

Cahram 6: Pathian ih Rundamnak Palai

Zangfahnak nasatak thawi khat Pathian hrangah, riahsiannak ih an tlak hmanah a hrilmipawl hrangih thlengaw dah lo a tumtahnak cun a mai bulpak famkimnak in amai Thlarau Thianghlim a sawm lo ih a pilhlo ter men fawn lo. Laksawngmi zangfahnak, thiamcoternak thu an hloh ih asilole thih nak dingih mi hruaitu sual an tuah (sual cu Thlarau Thianghlim a do), an mahte an siahtsuah aw, hnawlmi an siih kumkhaw siatralnak ah an feh.  

Cahram 7: Tharthawhnak in Sualsirnak ah

A hmaisa ah, Pathian in mithiangpawl cu a siattheilomi ci ihsin an tluk lai ah hrinthar sal an si nak ihsin a kilhim. A pahnihnak ah, a thu le a Thlarau hmangin fiang zet le hmual nei zetin sualsir dingah a tharthawh sal, cutin an sualnak tuahmipawl ruangah thinlung takih sualsirnak an nei ding, zumnak thawngin a hawl dingih an ngah ding. Riahsiatnak thinlung thawn Palai (Zisu) ih thisen in ngaidamnak an co ding. Pathian ih remdaih zangfahnak cu an co sal dingih zumnak thawngin a zangfahnak an thangṭhat ding. Cule cumi ihsin ṭih le khur phah cing khalin an bulpak rundamnak cun phun zetin a ṭuan suak ding.

Cahram 8: Himi Kilhimsak Fengnak

Curuangah himi cu an mai bulpak ṭhatnak le cahnak ruangah a si lo, Pathian ih phulo zangfahnak a siih an laksuak dahlomi zumnak le zangfahnak kha an ṭumsuk nak ah cem le hloral dingih um a si fawn lo. An mah le mah upat pekawknak thawn himi cu olten a cang lo ding, asinan rinhleh ding umloin a cang ding, hmanseh Pathian upat nak khalin a cang suak lo men ding, ziangahtile Pathian ih tumtah cu a thlengaw dah lo, a thutiam khal tuah loin a um lo, amai tumtahnak vekih a kawhnak cu a maurat dah lo. Khrih ih ṭhatnak khal a palai sinak le a kilkhawimi cu a hloral dah lo, cun Thlarau Thianghlim ih tacik khenmi khal hmantheihlo le hnawlmi a um thei lo. 

Cahram 9: Kilhimsaknak Theihfengnak

A hrilmipawl ih rundamnak le zumtu diktakpawl ih zumnak a kilhimnak thawn pehparin, zumtupawlin an mahten an zumnak an hngetkhoh ter sin, cumicu Kawhhran ih sungtel nung le dik an si ringring ih an si vivo lai ding timi zumhngetnak thawn a si. Cun an sualnak ngaidam a si zo ih kumkhaw nunnak an nei ti an zumhngtnak in a si fawn.

Cahram 10: Himi Kilhimsaknak ih Hram

Rundamnak thawn pehparin a a hloh theilonak hi leilung leng maw asilole hmun pakhatkhat ih ra a si lo, Pathian ih thutiam zumnak ihsin ra a si, cucu kan mah hnemnak hrangih a Thu hmangih vei tam a simphuah leuhleuhmi kha a si, “Hitiih ka au ahhin Pathian ih Thlarau in kan thlarau a pehzom ih Pathian ih fa kan sinak kha a fiang ter (Rom 8:16-17). Pathian ih hrilmi in hi leitlun ah hnemtu nei lo a si hmanah nehnak cu an ta a siih rinsantlak le a hlotheilomi kumkhaw sunlawihnak cu an co ding.

Cahram 11: Hithu thawn Pehparih Rinhlehnak

Bible in a simfiangmi cu zumtupawl cu thlemnak nasa tak hnuaiah an zumnak le Pathian kilhimnak ah tawhtehmi nei ringring loin an tisa sinakin rinhlehnak thawn um ṭheu hmansehla leitlun nunah lungawi ding an si tiih a sim laiah Pathian cun: Hniksaknak nan tonmipawl hi midang hnen khalah a thleng ṭheumi sualforhnak a si ko. Sikhalsehla Pathian cun a thukammi a kimterih nan tuar thei lo ding tiangin hniksaknak a thlenter lo ding. Hniksaknak nan ton tikah nan tuar theinak dingah thazang a lo pe dingih cuticun nan luatnak dingah lamzin a lo sial sak ding (1 Kor. 10:13). Cule Thlarau Thianghlim in an rundamnak a hngetkhohzia a theihter sal.

Cahram 12:  Himi Theihfengnak cu Pathiansinak hnenih Phurnak Vek A Si

Himi hlotheilo rundamnak kilhimsaknak cu zumtu diktakpawl uangaw le bulpak thiltitheinak ziaza tuah timi thaw cun a hla aw deuh, cuhnakin tangdawrnak ih hram diktak, dingfel upatnak, Pathian mi sinak dik, harsatnak ih tuartheinak, thlacam zuamnak, Kross phurhnak ih hngetkhohnak, thutak ih nunnak, le Pathian ih lungawinak hram a si sawn. Himi ih hlawknak ummi cu lungawinak a takih langter dingin phurnak, hnaṭuan ṭha, Bible ih nunphuansuahnak le zohṭhim tlak mithiangpawl hmuthei dingin in bawm.

Cahram 13: Ngaihsaklo dingih Nawhthuh Umlo

Hlotheilo kilhimnak zumawknak tharin ziazasia a rahsuah lo, asilole cumi ah Pathianmi sinak hrangah ngaihsaknak a mal ter lo. Asinan Pathian in hlankhan ih a rak tuahciami a lamzin ralring zetih ngaihsak sinsin theinak a rahsuah. Himi lamzin an hmu ih an rundamnak hlotheilomi a hngetkhoh zia khal an thei. An Pathian ih ṭhatnak cu a si lo zawngih an hmang (Pathian-mi hrangah a mithmai zoh cu nun hnakin a thlumih hnukdawkawk cu thihnak hnakin a kha sawn) a hnen ihsin an tlan sal, cumi ih rahsuah cu thlarau lamih harsat riahsiatnak lakah an tla a si.

Cahram 14: Kilhimsaknak ih Pathian Hmansan

Hi Pathian ih lungawinak cun kan sungah zangfahnak thawn hnaṭuan a thawk, cumi cu thuthangṭha simphuannak thawngin a si. Curuangah a kilhim peh ih thuthangṭha theihnak le siarnak thawngin a hnaṭuan a famkim ter. Cumi khal nunhlanawknak, phurnak, tiamkamnak le sacraments hmannak thawngin a si.

Cahram 15: Kilhimsaknak Thuih Khaikhinnak Sanlehnak

Zumtu piangtharpawl ih rundamnak hlotheilo, Pathian ih kilhimmi a si timi cu Pathian in a hmin sunlawihnak hrangih a Thu a phuansuahmi a siih Pathian-mipawl hnemnak le zumtupawlih thinlung Pathian ih a duh ruang ah a si timi zirhnak cu tisa in a theithiam thei lo, Setan in a hua ih leitlun in a do. Phundangin kan sim asile Khrih ih mo cun hi zirhnak cu a duh tukmi manneilo lungvar mankhung le hlawnthil vek a si. Himi Pathian hnen lawngah, Pa, Fapa, le Thlarau Thianghlim cu a kumkhua in sunlawih le upat si camcin seh! Amen.

Rundamnak Hlotheilo Timi Thawn Pehparin

A Sualmi Hnawlnak

Orthodox zirhnak, a sualmipawl Synod ih hnawlmipawl cu a hnuailam vekin an si:

I

Zumtu diktakpawl ih rundamnak himnakin Khrih thihnak thawngih a rahsuahmi Pathian ih laksawng le hrilnak ah zianghman ṭhahnemnak a nei lo, asinan dinhmun ih zirin minung ih thukamnak thar, kawh an si hlanih thuneihnak thawi ruatcia (peremptory election) le dingfelnak cu a mai duhnak thawn an ti famkim tengteng a ṭul timi zirhtu.

Ca Thianghlim ih a simmi cu a rundamnak hlotheilo timi cu ruatcia le Khrih thihnak, thawhsalnak, le palaisinak thawngin a hrilmipawl hnenih hlanmi a si: A hmutu cu Pathian ih hrilmi mi malte lawng an si. Midangpawl cu an thinlung a ruh (Rom 11:7); cuvek thotho in, In dodaltu cu Pathian a si lo, a Fapa neihsun hman zuah loin kan zate hrangah in pe zo! Amah ih Fapa rori hman in pek a si ahcun thil dangdang khal a lakin in pe lo ding maw? Pathian ih hrilmi a minungpawl cu zo in so sual a puh thei ding? Pathian amah in thiam a coter sawn hai a sisi! Zo in so mawh a phurh hai ding? Khrih Zisu in mawh a phurh lo ding; anih cu an hrangah a thi ih thawhtersal a si hnuah Pathian vorhlam kapah a um ih kan hrangah Pathian hnenah a dil. Cuti a si ahcun zo in so Khrih ih duhdawtnak cun in ṭhen ding? Harstanak siseh, hnipuan nei lo farahnak in siseh, ṭihphannak le thihnak khal in siseh, cupawlin in ṭhen ding ding maw? Ṭhen thei hlah (Rom 8:32-35). 

II

Pathian in zumtu cu an rundamnak himnak ah thazang famkim thawn a bawm, a hnaṭuan a hlen a asile himi thazang kilhim ding ah a tiarcia, asinan cui a ṭulmi thil hmuahhmuah hman zumnak ah nasatei zuam ding le Pathian in zumnak kilhim dingih a lungawiin a hman ahcun, cumi cu minung ih duhhrilnak parah a ṭhum aw a si.

Himi zirhnak khal Pelagian ih zirhnak le minung duhhrilnak kha upat zahkailozet (sacrilegious) ah a tuahmi a si. Himi cun evangelical zirhnak le tirhthlah ih testimony tla a do a si: A netnak tiang amah in a lo kilkhawi hai dingih cuticun kan Bawipa Zisu Khrih ih Ni ah mawh neilo nan si ding (1 Kor. 1:8).

III

Zumtu diktak le piangthar ngaingai in thiamco zumnak lawng an hloh lo, a cemnak ahcun zangfahnak le rundamnak khal an hloh thluh verver a si, asinan a taktak ih cangmi khalin kumkhua in an hloh timi zirhtu.

Hi zirhnak cun thiamcoternak ih zangfahnak le hrintharnak, cun Khrih ih kilhimnak pawl tla cu an hnawlih an do, cui hnuah tirhthlah Paul ih ṭongfang khal an do thotho: Sikhalsehla Pathian in ziangtlukin so in duhdawt ti cu a langter: Misual kan si hrih na cingin kan hrangah Khrih cu a thi! A thisen thawngin kannih cu Pathian thawn kan remawk zo ruangah ziangtlukin so Pathian thinhengnak ihsin ama in, in runsuak sinsin ding! (Rom 5:8-9); tirhthlah John thaw khal an kalh aw: Pathian fa zokhalin sual a tuah rero nawn lo, ziangahtile Pathian nun zia kha thlaici bangin a sungah a um. Cule Pathian cu a Pa a si ruangah sualin a nung nawn lo (1 Johan 3:9); Zisui ṭongkam thawn khal a kalh aw: An hnenah kumkhaw nunnak ka pe ih ziangtik hmanah an thi nawn lo ding. Zohmanin, in lawng thei fawn lo ding. Anmah ka hnenih I petu ka Pa cu ziangzongza hnakin a tumih amah ih kut sung ihsin zohmanin an long thei lo ding (Johan 10:28-29).

IV

Zumtu diktak khalin thihpitlak sual a tuah thei (Thlarau Thianghlim huatmi sual tuah) timi zirhtu.

Johan thotho ih a simmi cun thihpi tlak sual tuahpawl hrang thlacam a kham sawn (1 Johan 5:16-17), cang 18 nakah a pehcihmi cu: Pathian fate a simi cu sualnak tuah vivo in a nung nawn lo ti kan thei, ziangahtile Pathian Fapa in a humih Setan in a siatsuah thei lo (cang 18).

V

Hleice ih simphuannak siarlo zohmanin tui kan nunih hmailam thu, rundamnak hngetkhoh an nei thei lo ti zirhtu.

Hi zirhnak cun zumtu diktakpawl ih nun cu hlapi ah retin rinhlelhnak an neih thu cu kawhhran ah an run kenglut. Ca Thianghlim ih a simmi cu zumtupawl ih hlotheilo rundamnak cu hleice le zapi hnenih simphuannak ruangah a si lo Pathian fate pawl hnenah Pathian ih famkimmi a thutiam ruang sawnah a si. A hleice in Paul in: Leitlun ummi siseh, leihnuai ummi in siseh, sersiammi thil hmuahhmuah in siseh, in ṭhen thei lo ding. Kan Bawipa Khrih Zisu sungin kan ta a simi Pathian ih duhdawtnak ihsi cun in ṭhen theitu ding zianghman a um lo (Rom 8:39); Pathian thupekmi a thluntu pohpoh cu Pathian sungah a umih Pathian khal a sungah a um ve. Cule Pathian ih in pekmi Thlarau ruangah Pathian cu kan sungah a um, ti kan thei (1 John 3:24).

VI

Rundamnak hlo thei lo le rundamnak thu zirhnak ih sinak, tisa ziaza tla cu Pathian-mi sinak, khawruah ṭha, thlacam, le a dang thianhlimnak ahcun ṭih a nung, asinan lingletin himi thu ih rinhlehnak nei ding ahcun thangṭhattlak a si timi zirhtu.

Himi thu simtupawl cun Pathian ih zangfahnak hmual le Thlarau Thianghlim ih umpitnak hnaṭuan an thei ngaingai lo tinak a si. Cubetah tirhthlah Johan ih simmi thawn a kalh aw fawn, a simmi cu: Ka duhdawtmipawl, a tu cu Pathian fate kan si zo, asinain ziangbangtuk kan si lai ding ti cu a fiang hrih lo. Sikhalsehla Khrih a rat tikah cun amah bangtuk kan si ding ti kan thei; ziangahtile amah a si vek cekci in kan hmu ding. Zokhal Khrih sungah hibangtuk ruahsannak a neitu cu Khrih a thianhlim bangtukin amah le amah a thianghlimter aw ve (1 Johan 3:2-3). Cubetah zohṭhim tlak Thuthlung Hlun le Thar ih mithianghlimpawl, an rundamnak a hlo theilo ti zumtupawl khal a dodal tluk a si fawn.

VII

Reilote hrang lawng zumtupawl ih zumnak cu thiamcoternak le rundam zumnak thawn a danglam lo, a tikcu rei le rei lo men lawng a si ti zirhtu.

Khrih amah rori in  Matthai 13:20ff le Luka 8:13ff ih a simfiangmi ah zumtu diktak le reilote zumtupawlih danglamnak a sim: Lungto parih a tlami thlaici le lehhnu lei ṭhatnak ih a tlami thlaici asilole thinlung ṭha; a hmaisa lungto parih a tlami cun hram a nei lo, asinan leiram ṭhatnak ih tlami thlaici cun hram ṭha le hram-hnget a nei. A hmaisa ta cun rah a nei lo ih a neta ta cun rah ṭha tampi a suah.

VIII

Hrintharsal a si hnuih a hloh saltu cun asilole rundamnak hloh saltu cun lehhnu veikhat a piangthar sal thei timi cu zumtlaklo a si cuang lo timi zirhtu.

Himi zirhnak cun Pathian ih sinak siattheilo timi cu a hlawn tinak a si, rundammi kan si tikah Piter in ziangtin a sim: Hrintharmi nan si zo; a thi theimi nulepa ih fate nan si nawn lo, a thi theilomi ih fate nan si zo (1 Piter 1:23).

IX

Zumnakah zumtupawlih cemtheilo rundamnak hrangah Khrih cu khui hmun khalah thla a cam timi zirhtu.

Khrih amah rori ih simmi thawn a kalh aw: Sikhalsehla Simon, na zumnak a tlaksam lonak dingah na hrangah thla ka cam (Luka 22:32); Thuthangṭha ngantu Johan khalin Johan 17 nakih a simmi cu tirhthlahpawl hrang lawngah a si lo, an thusimmi hmangih zumtu ding hmuahhmuah hrang khalah a si, Khrih ih thlacammi cu: A Thianghlimmi ka Pa, nangmah le keimah cu pakhat kan si vekin leilung ih a um hrihmipawl cu pumkhat an si theinak dingah I pekmi na hminih huham in humhim hai aw (cang 11); Anmah kha leilung ihsin lasuak aw tiah ka lo dil lo, asinan Miṭhalopa ih hnen ihsin humhim hai aw tiah ka lo dil a si (cang 15).

Tlangkomnak

Zirhnak Sualpawl Hnawlnak

Netherlands ih thupi panga elbuainak tlunah orthodox zirhnak simfianngak cu tluangtlam le dingfel zet a si, cun Dutch kawhhranpawl tibuai rerotu zirhnak sualpawl hnawlnak khal cu thotho. Himi simfiangnak le Synod ih hnawlmi phuansuahmipawl cu Pathian Thu ih ra a siih Reformed kawhhranpawl ih lungkimmi khal a si fawn. Cumipawl lakih pakhat, mipi zum duh dingih harsa deuh pakhat, thutak tarlangmi umlo, bangawknak le duhdawtnak umlo a um.

-         Reformed kawhhranpawl ih zirhnak, ruatcia thu, biaknak le Pathian-mi sinak ihsin minung ruahnak peng tertu, a sinak thawngih kopawmi cu tisa ṭhatlonak le sualthuneitu a siih Setan ih cahnak a si fawn, mibum dingih minung zate a hngahnak hmunah an bulpak rundamnak fekzia le ruahsannak fei zumin thi ding khawpin hliamhma thawn a tuah.

-         Himi zirhnak cun Pathian kha sual tuahtu ah a can, a dingfello, thuneihnak thawn, le miṭha vekin a um aw ter ih cumi cu zianghman lo a si, asinan titharsalnak (refurbished Stoicism), Khristian thurin fehdan (Manicheism), duhduh ih nung (Libertinism), le Mohammad thluntu (Mohammedanism) a si.

-         Hi zirhnak cun minung tisa cakhiarnakin zumawknak nei dingin a tuah, ziangahtile ṭihphannak umloin a hrilmi hrangih rundamnak ah a thlem hai, ziangtin an nung ti a thupi lo, curuangah mahlemah rinsanawknak thawn ziangvek sual le thilṭhalo khal an tuah thei. Khatlamzawngih kan sim asile hrillomi hrang ahcun an rundamnak hrangah ziangvek thil ṭha le mithianghlimpawl tuahmi an tuah hmanah zianghman a si lo tinak a si.

-         Himi zirhnak cun Pathian ih sersiamnak le ruatcianak ah a duhnak ih a hrilnak cu a tling tawk lo tinak a si. Leitlun ih a tumbik pakhat a simi kumkhaw thiamlocoter thuah ziangvek sual khal ruahsaknak umloin, ziangkim a bangaw thluh ih a ruatcia hi a hrampi siin, zumnak le thiltuah ṭhatnakah hruai in, a hrillomipawl cu zumlotu le Pathian-milo a si ding ahcun, zumtupawlih falepawl cu an nulepawlih pawhte ti ihsin mithiang ah cangin, le hell ah harsat zetin feh, cutin Khrih ih thisen le an baptism le kawhhran ih thlacamsaknak khal siloin, ziangahtile an baptisma cu an hnenah ziang ti khalih hman a theih ruangah. Cule hivek miphiarnak le ṭhatlonak cu Reformed kawhhranpawlih an hnawl lawng siloin an thinlung takih an duhlomi a si.

Curuangah Synod of Dort hminin Pathian in rundamtu Khrih Zisui hmin in a mipawl a ko ih Reformed kawhhranpawl ih zumnak thu ih an thuṭhennak remkhawm dingah thu a suah. A diklomipawl lakhawm tahratih hrambun le hlan deuh ih bulpak thusuahnak, le tuisan thuneihnak ih hrambunmi khal a si lo. Kawhhran ih simphuannak le orthodox zirhnak simfiangnak ih hrambunmi sawn a si. Cumi cu zoti theih thluh lomi Synod sungtel zate ih lungkimmi le pommi a si.

Cubetah Synod in zirhnak sual kengluttu, kawhhran tampi harsatnak petu, ruahnak derdaipawl harsatnak petu, le zumtu diktakpawlih pawlkomnak dodaltupawl, an mah hnen rori ah Pathian in nasatak a thuṭhennak ruatsal dingih forhnak le ralrinpeknak a si.

Netabikah, Synod in Khrih thuthangṭha simtu rawngbawlpipawl hnenah Pathian thutak zirhnak, a thianghlimmi nundan, kawhhran ih zirhawknak fumfe nei ding le, thusim le cangan lam khalah Pathian hmin sunlawihnak dingah a thianghlimmi nun, thlarau lamih riahsiapawl hnemnak fumfe nei dingah a forh a si.

Pathian fapa Zisu Khrih, Pathian vorhlam kapih a totu le minungpawl laksawng petu, thutak thianghlim tertu, a sualpawl thutakih hruaitu, zirhnak dik dodal ih diklonak ih tlalutpawl ih ṭong daitei ngaisaktheitu, amai bulpak thuṭhennak le fimnak thlarau thawn a hnaṭuantupawl hrang rinumtu cu thangṭhat si kumkhua seh!